Helgarpósturinn - 20.08.1987, Page 26

Isabel Allende
Önnur í rödinni af þeim sem
kynntir verða í sambandi við Bók-
menntahátíð 1987 er Isabel Al-
lende, skáldkona frá Chile.
Isabel er fædd árið 1942. Eftir
borgarastyrjöldina í Chile árið
1973 yfirgaf hún heimaland sitt og
býr núna í Venezuela. í Chile starf-
aði hún við ýmislegt; hún var
blaðamaður við kvennablað, vann
fyrir útvarp, vann dálítið við kvik-
myndir og skrifaði nokkur smá-
stykki fyrir leikhús. Það var þó
ekki fyrr en í útlegðinni sem hún
fór að fást við skriftir af alvöru.
Fjarveran frá heimalandinu og
öllu þvi sem henni var kært varð
henni tilefni til að festa líf sitt og
minningar á blað. í fyrstu átti ekki
að veröa bók úr þessum dagbók-
arskrifum, en fyrr en varði var
dagbókin orðin að fimm hundruð
síöna handriti. I>á hófst þrauta-
ganga milli útgefenda sem ekki
vildu líta við efninu, þar til loks
hún sendi handritið til útgefanda á
Spáni og bókin kom út nokkru síð-
ar, árið 1982. Og þá fóru hjólin að
snúast.
Bókin, sem hlotið hefur heitið
Hús andanna á íslensku, sló ræki-
lega í gegn og seldist í milljóna-
upplagi í Evrópu og í Suður-
Ameríku. 1 Húsi andanna er sögð
saga mannmargrar fjölskyldu og
dregnar upp ákaflega lifandi lýs-
ingar af meðlimunum. Bók-
menntafræðingar eru flestir á
einu máli um að í þessari bók sé að
finna allt það sem helst megi
prýða verk suður-amerískra rit-
höfunda; hnitmiðaður stíll sem
jafnframt er fullur af andstæðum
og þrunginn þessu sérstaka and-
rúmslofti töfra, sem oft er að finna
í verkum suður-amerískra skálda,
svo sem Gabriels García Márquez.
Það sem gagnrýnendum finnst þó
einna sérkennilegast er að bækur
Allende eru ekki skrifaðar undir
merkjum kvennabaráttu; bækur
hennar bera það ekki nzeð sér sér-
staklega að þær eru skrifaðar af
konu. Aðspurö segist Isabel ekki
hafa trú á að nauðsynlegt sé að
kyngreina þá sem skrifa bækur.
„Þetta er fólk sem umgengst
orð, umgengst tungumál. Það
skiptir ekki máli hvers kyns það
er.“
Von er á bókinni Húsi andanna í
íslenskri þýðingu Thors Vilhjálms-
sonar innan tíðar.
Önnur skáldsaga Isabel Allende,
Af ást og skuggum, sem kom út ár-
ið 1984, hefur ekki komið út á ís-
lensku. Þarna er um að ræða ást-
arsögu með djúpum þjóðfélagsleg-
um undirtóni þar sem vald þeirra
sem meira mega sín er sterkasta
aflið — fátækt fólk að engu metið.
Þessi bók hlaut álíka góðar viðtök-
ur og Hús andanna, bæði meðal
bókmenntafræðinga svo og al-
mennings og seldist í stóru upp-
lagi.
Um þessar mundir er skáldkon-
an svo að leggja síðustu hönd á
þriðju skáldsögu sína. Sú ber heit-
ið Eva Luna og er saga konu nokk-
urrar.
Isabel Allende hefur hlotið
margskonar viðurkenningu fyrir
ritstörf sín. -shg
LISTVIÐBURÐIR
Árbæjarsafnið
er opið alla daga nema mánudaga
frá kl. 10—18. M.a. eru í safninu sýn-
ing á gömlum slökkviliðsbilum, sýn-
ing á Reykjavíkurlíkönum og sýning
á fornleifauppgreftri í Reykjavík.
Tónleikar í kirkju safnsins sunnudag
kl. 15.00.
Ásgrímssafn, Bergstaða-
stræti 74
Opið alla daga nema laugardaga frá
13.30 — 16.00. Yfir stendur sumar-
sýning á úrvali verka Ásgríms Jóns-
sonar.
Ásmundarsafn
Abstraktlist Ásmundar Sveinssonar,
opið daglega frá 10—16.
Ásmundarsalur:
Ragna Sigrúnardóttir sýnir olíu- og
vatnslitamyndir, myndefnin sótt í
nýlegar kvikmyndir. Sýningunni
lýkur 23. ágúst og er opin frá 16—22
virka daga en 14—22 um helgar.
FÍM-salurinn v/Garðastræti:
Birna Kristjánsdóttir með sýningu
sem heitir Litir og fletir og stendur til
30. ágúst. Sýningin er opin frá
14—19 daglega.
Gallerí Borg
Japanska listakonan Teako Mori
sýnir leirverk frá 13.—23. ágúst.
Gallerí Gangskör
Frjálst upphengi meðlima gallerís-
ins. Opið frá 12—18 virka daga og
14—18 um helgar.
Gallerí Grjót
Samsýning aðstandenda. Málverk,
grafík, skúlptúr, silfur o.fl.
Gallerí Svart á hvítu
Yfir stendur málverkasýning Sveins
Björnssonar sem lýkur um mánaða-
mótin.
Gallerí Langbrók Textíll
Vefnaður, tauþrykk, myndir, fatnað-
ur o.fl. á Bókhlöðustíg 2.
Gallerí Vesturgata 17
Sumarsýning Listmálarafélagsins.
Margir af okkar fremstu málurum
með sölusýningu á verkum sínum.
Opið virka daga frá 9—17.
Hafnargallerí
Inga Rósa Loftsdóttir, Guðrún
Matthíasdóttir og Greta Hákanson
sýna olíumálverk til 25, ágúst.
Krákan
Unnur Svavarsdóttir sýnir akrýl- og
pastelmyndir.
Kjarvalsstaðir:
Margrét Elíasdóttir með sýningu í
vestursal en árviss Kjarvalssýning
stendur enn í öðrum sölum.
Kjarvalsstaðir
Margrét Elíasdóttir opnar á laugar-
daginn málverkasýningu í vestursal
en í öðrum sölum stendur enn árviss
Kjarvalssýning. Hvor tveggja sýn-
ingin stendur til mánaðamóta.
Listasafn ASÍ
Sýning stendur yfir á verkum í eigu
safnsins og kennir þar margvíslegra
grasa og fróðlegra.
Listasafn Einars Jónssonar
er opið alla daga nema mánudaga
frá kl. 13.30—16.00. Höggmynda-
garðurinn er opinn daglega frá kl.
10—17.
Norræna húsið
Frans Widerberg, norskur málari og
grafíker, sýnir málverk í kjallara og
grafík í anddyri. Sýningin verður
opnuð 8. ágúst og stendur út mán-
uðinn.
Nýlistasafnið við Vatnsstíg
Arngunnur Ýr opnar þann 14. einka-
sýningu á verkum sínum, sem
stendur til 23. ágúst.
KVIKMYNDAHUSIN
Bláa Betty (Betty Blue)
Sýnd kl. 9 og 11.10 í Bióborg.
Blátt flauel (Blue Velvet). Sýnd kl. 5,
7.30 og 10. í Bíóhöllinni.
Herbergi með útsýni (Room with a
View). Notalegur sjarmi kl. 7 í Regn-
boganum.
Herdeildin (Platoon). Nánast óþarfi
að dásama hana öllu frekar. Kl. 3,
5.20, 9 og 11.15 í Regnboganum.
Um miðnætti (Round Midnight).
Sýnd kl. 5, 7.30 og 10 í Bíóhúsinu.
Neðanjarðarstöðin (Subway). End-
ursýnd kl. 7 og 11 í Stjörnubíói.
★ ★★
Krókódila-Dundee (Crocodile
Dundee). Létt ævintýri kl. 5, 7, 9 og
11 í Bíóborg.
Þrír vinir (Three Amigos). Hrein og
bein fyndni. Kl. 3.10, 5.10 og 7.10 í
Regnboganum.
Angel Heart
Yfirþyrmandi blóðstraumar og
galdraviðbjóður í einni mögnuðustu
hrollvekju síðari tima. Sýnd kl. 5, 7, 9
og 11.05 í Bíóborg.
Óvænt stefnumót (Blind Date).
Notalegur húmor í Stjörnubíói kl. 5,
7, 9 og 11 (og líka kl. 3 um helgina).
Logandi hræddur (The Living Day-
lights). Nýja James Bond-myndin.
Sýnd kl. 5, 7.30 og 10 í Bíóhöllinni.
Ottó tOtto: Der Film) Endursýnd
mynd, full af fyndni og skemmtileg-
heitum. Sýnd kl. 3, 5, 9 og 11.15 í
Regnboganum.
Villtir dagar ISomething Wild)
Bráðskemmtileg mynd sem er í senn
spennandi og fyndin. Ærslafull.
Sýnd kl. 7, 9 og 11.10 í Háskólabíói.
★★
Wisdom. Hasarmynd, unglinga-
stjarnan Emilio Estevez farinn að
skrifa og leikstýra sjálfur. í Stjörnu-
biói kl. 5 og 9.
Morgan kemur heim (Morgan
Stewart's Coming Home). Unglinga-
og/eða foreldravandamál afgreitt á
fjörugan hátt. Sýnd kl. 5 og 7 í Bíó-
höllinni.
Sérsveitin (Extreme Prejudice).
Plottið spillir fyrir annars ágætri
spennumynd. Kl. 5, 7, 9 og 11 í Bíó-
borg.
Hættuförin (Florida Straits). Sæmi-
legur þriller. Sýnd I Regnboga kl. 3, 5,
7, 9 og 11.15.
Innbrotsþjófurinn (Burglar). Grín-
mynd með Whoopi Goldberg í Bíó-
höllinni kl. 3,5,7,9 og 11 í Bíóhöllinni.
★
Meiriháttar mál (Terminal Expos-
ure). Ljósmyndarar reyna að leysa
morðgátu. Kl. 5,7,9 og 11 í Laugarás-
bíói.
Andaborð Hryllingsmynd kl. 5, 7, 9
og 11 í Laugarásbiói.
Hættulegur vinur (Deadly Friend).
Sýnd kl. 9 og 11 í Bíóhöllinni.
0
Lögregluskólinn 4. Langþreytt grin-
mynd kl. 5, 7, 9 og 11 i Bíóhöllinni.
NÝJAR
Wish You Were Here. Sýnd kl. 3,5,7,
9 og 11.15 í Regnboganum.
Kvennabúrið. Sýnd kl. 5, 7.20, 9 og
11.15 í Regnboganum.
★ ★ ★ ★ framúrskarandi
★ ★ ★ mjög góð
★ ★ miðlungs
★ þolanleg
Q mjög vond
KVIKMYNDIR
*
Omótstœöilegt
Bíóhúsid: Round Midriighl (Um
miðnœtti). ★★★★
Frönsk/Bandarísk. Argerð 1986.
Framleiöandi: Irwin Winkler.
Leikstjórn: Bertrand Tavernier.
Handril: David Rayfiel/Bertrarid
Tavernier.
Kvikmyndun: Bruno De Keyser.
Tónlist: Herbie Hancock.
Aðalhlutverk: Dexter Gordon,
Francois Cluzet, Sandra Reaves-
Phillips, Lonette McKee, Herbie
Hancock, Martin Scorsese o.fl.
Round Midnight hefur verið
kölluö tónlistarlegt snilldarverk,
fyrsta sanna jazz-myndin, tíma-
mótaverk, jafnvel fullkominn sam-
runi Ijóss og tóns. Hvað sem því
líður má ætla að flestir geti verið
nokkuð sammála um að í Bíóhús-
inu gefst okkur þessa dagana að
verða fyrir nokkuð óvenjulegri,
eða öllu sérstæðari tónlistarupplif-
un en við höfum hingað til átt að
venjast í kvikmyndum svipaðrar
tegundar. Olium sönnum jazz-
geggjurum ætti alltént að þykja
ærinn fengur í að fá tækifæri til að
berja hana augum. Öðrum kann
e.t.v. að þykja hún heldur lang-
dregin framan af, en jafnvel þeir
falla um síðir fyrir töfrum undur-
magnaðrar sveiflu þessarar
myndar . . . ef þeir á annað borð
hafa rænu á að þrauka framyfir
hlé.
Tavernier hefur einhverju sinni
iátið þau orð falla í blaðaviðtali að
því væri líkt farið með kvikmynd-
ina og sérhvert tónlistarverk:
„Taktur sérhverrar kvikmyndar
og hljómfall verður að ráðast af
innihaldi hennar. Því hefur verið
haldið fram að kvikmyndir mínar
séu oft á tíðum helst til hæggeng-
ar, en málið er aðeins þannig vax-
ið að ég leitast jafnan við að halda
mér í takti við það tilfinningalega
ástand sem myndin gerir grein
fyrir hverju sinni. Þannig eru viss
augnablik adagio og önnur með
öllu uppskrúfaðri takti. Það er því
í vissu tilliti persónugerð höfuð-
persóna minna sem ræður rytma
myndarinnar."
Round Midnight er sannarlega í
alla staði stórkostleg tónlistarupp-
lifun. Myndin fjallar um síðustu
æviár saxófónistans Dales Turner,
og er e.k. samofið portrett tveggja
stórstirna úr jazz-heiminum,
nefnilega saxófónistans Lesters
Young og píanóleikarans Buds
Powell. Enginn annar en sannur
tenórsaxófónleikari hefði getað
túlkað hlutverk Turners á þann
hátt er fullnægði væntingum
Taverniers og var því þriðja stór-
stirnið úr heimi jazzins, Dexter
Gordon (sem búettur hefur verið í
Danmörku um nokkurt skeið),
fenginn til að leika hlutverkið. Og
það gerði hann einnig með þvílík-
um ágætum að útnefning til verð-
launa á síðustu Óskarshátíð var
óhjákvæmileg.
Á sjötta áratugnum hefur Dale
þessum Turner tekist að vinna sér
sess meðal virtari saxófónleikara
vestanhafs. Honum finnst þó sem
nýsköpun sinni á því sviði sé helst
til um of þröngur stakkur skorinn
þar vestra og ákveður hann því að
flytjast til Parísar í þeirri von að
sér megi þar auðnast að þróast
áfram sem listamaður. Bakkus
konungur setur þó sem áður fljót-
lega stórt strik i reikninginn. Hann
drekkur óhóflega mikið, hverfur
trekk í trekk sjónum samfylgdar-
manna sinna og frægðarsól hans
virðist eiga það eitt eftir ógert að
setjast í makindum þar úti við
sjóndeildarhringinn. Það verður
honum þó til láns að hann kynnist
kvöld nokkurt eftir velheppnaðan
konsert auglýsingateiknaranum
Francis Borier, sem um árabil hef-
ur verið einn af dyggustu unnend-
um tónlistar hans. Francis þessi
tekur hann upp á arma sína, stað-
ráðinn í því að koma honum til
vegs á ný. Og er það einmitt næm-
leiki túlkunar þessa sérstæða
vinasambands, ásamt að sjálf-
sögðu þeirri yfirgengilegu tónlist-
arupplifun sem þessi mynd hefur
upp á að bjóða, sem gerir hana svo
ómótstæðilega einstaka í sinni
röð.
26 HELGARPÓSTURINN