Helgarpósturinn - 03.12.1987, Blaðsíða 36

ALBERT A METIÐ I
FYRIRGREIÐSLUNNI
Fjármálaráduneytid svaraði fyrirspurn Kjartans
Jóhannssonar um greiðslur opinberra gjalda með
skuldabréfum fyrr í vikunni. í svarinu kemur fram að alls
hefur 127 sinnum verið tekið við skuldabréfum sem
greiðslum opinberra gjalda síðan 1980. Þar af samþykkti
Albert Guömundsson um 90 slíkar greiðslur í ráðherratíð
sinni, að upphæð um 350 milljónir króna á núvirði. Aðrir
fjármálaráðherrar hafa ýmist lítið samþykkt af slíkum
greiðslum eða í mun minna mæli en Albert.
er einungis áréttuð. Nöfn þeirra sem
nutu þessarar fyrirgreiðslu eru held-
ur ekki tilgreind, svo ekki er hægt
að leggja mat á hvort fjármunir rík-
issjóðs hafi verið í hættu þegar
greiðslufresturinn var veittur.
En af svarinu má sjá að ekki er
sama hver situr í stól fjármálaráð-
herra þegar þessi fyrirgreiðsla er
annars vegar. Þannig samþykkti
RagnarArnalds sjö sinnum greiðslu
á opinberum gjöldum með skulda-
bréfum í 40 mánaða fjármálatíð
sinni. Þá tók Albert Guðmundsson
við og sat í 29 mánuði. Hann sam-
þykkti þessa fyrirgreiðslu í u.þ.b.
100 skipti. Porsteinn Pálsson veitti
greiðslufrest 23 sinnum á 21 mánað-
ar starfstíma sínum. Frá því Jón
100 f
Fjöldi skuldabréfa.
75 -
EFTIR GUNNAR SMARA EGILSSON
Eins og fram hefur komið í Helg-
arpóstinum vöruðu embættismenn
í fjármálaráðuneytinu Albert á sín-
um tíma við, þar sem fyrirgreiðsla á
borð við þessa ætti sér enga stoð í
lögum. Einungis væri heimilt að
veita greiðslufrest á opinberum
gjöldum jafnhliða öðrum nauðar-
samningum.
Að mati ráðuneytismanna var það
talin forsenda slíkra samninga að
fjármunir ríkissjóðs væru í hættu
vegna yfirvofandi gjaldþrots við-
komandi, ef að honum yrði gengið
með eðlilegum innheimtuað-
gerðum.
í svari fjármálaráðuneytisins
vegna fyrirspurnar Kjartans Jó-
hannssonar kemur ekki fram af
hvaða tilefni greiðslufrestur var
samþykktur hverju sinni. Áður-
greind skoðun ráðuneytisins á því í
hvaða tilfellum slíkt sé réttlætanlegt
50 -
25 -
Ragnar Arnalds.
Þorsteinn Pálsson.
Jón Baldvin Hannibalsson.
Fyrirgreiðsla fjármálaráðherra.
Á þessu súluriti má sjá hversu oft hver ráðherra samþykkti greiðslur á opinberum gjöldum með skuldabréfi. Þar sést
glögglega að Albert Guðmundsson var um margt frábrugðinn öðrum fjármálaráðherrum. Fyrrverandi flokksbróðir
hans, Þorsteinn Pálsson, nær þó að hafa veitt fjórðunginn af fyrirgreiðslu Alberts.
SKAIIGREIÐENDUR B0RGA
GLÆSILÍFEYRI ALÞINGIS
Alþingismenn og ráðherrar hafa ákvarðað sér lífeyris-
réttindi langt umfram það sem aðrir landsmenn njóta.
Réttindi þeirra eru það mikil að þau iðgjöld er þeir greiða
eru einungis eins og dropi í hafið þegar kemur að lífeyr-
isgreiðslunum. Mismuninn greiða skattgreiðendur.
Þegar staða lífeyrissjóða alþingismanna og ráðherra er
skoðuð kemur í ljós að þar bíður stór ógreiddur víxill
handa skattgreiðendum framtíðarinnar. Þingmenn hafa
lagt milljarða króna skuldbindingar á almenna borgara
þegar þeir samþykktu lög um eigin lífeyrisréttindi.
EFTIR GUNNAR SMÁRA EGILSSON MYND JIM SMART
Á hverjum fjárlögum er að finna
lið er kallast „uppbætur á lífeyri".
Hann er tilkominn vegna þess að
því fer fjarri að iðgjaldagreiðslur
opinberra starfsmanna til lífeyris-
sjóða sinna standi undir þeim lífeyr-
isréttindum er þeir hafa áunnið sér.
Ef gert er ráð fyrir að þingmenn
og ráðherrar hafi fengið í sinn hlut
svipað hlutfall af þessum lífeyris-
greiðslum frá árinu 1970 og þeir
fengu í fyrra má ætla að þeir hafi
fengið á þessum átján árum 536
milljónir króna úr ríkissjóði. Á
næsta ári munu aðrar 57 milljónir
bætast við.
Þessar greiðslur eru inntar af
hendi svo hægt sé að standa við þau
lífeyrisréttindi er þingmenn og ráð-
herrar hafa sjálfir ákvarðað sér með
lögum og eru margföld á við það
sem aðrir landsmenn njóta, eins og
kom fram í Helgarpóstinum í síð-
ustu viku.
Á sama tíma þurfa um 80 prósent
þjóðarinnar að sætta sig við smán-
arlegar lífeyrisbætur úr sjóðum sem
margir eru á leið í gjaldþrot, án af-
skipta ríkisins.
SKULDIR SJÓÐANNA
ALDREI REIKNAÐAR
Það eru margar leiðir til þess að
draga fram þann mikla mismun sem
er á lífeyrisréttindum þingmanna og
þorra annarra. Ein leiðin er að líta á
sjóði þingmanna og ráðherra með
þeim aðferðum er Samband al-
mennra lífeyrissjóda notar til að
kanna stöðu félagssjóða sinna.
Þar er þremur aðferðum beitt.
í fyrsta lagi hver endingartími
sjóðsins er; þ.e. hversu lengi eignir
hans standa undir lífeyrisgreiðslum
eins árs. í öðru lagi er kannað hvert
er hlutfall milli iðgjalda og lífeyris-
greiðslna hvers árs. I þriðja lagi
hvort eignirnar standa undir áunn-
um lífeyrisréttindum félagsmanna.
Síðasttöldu aðferðinni er ekki
hægt að beita á sjóði þingmanna og
ráðherra, frekar en aðra sjóði opin-
berra starfsmanna. Þrátt fyrir mikla
umræðu um lífeyrismál undanfar-
inn áratug hefur aldrei verið gerð
tilraun til þess að áætla hversu mikl-
ar skuldbindingar ríkissjóður hefur
gengist í vegna lífeyrisréttinda
starfsmanna sinna. Reglur þessara
sjóða eru enda þesslegar, að það er
nánast óvinnandi verk að gera það
af einhverri nákvæmni.
Við skulum því beita tveimur fyrst
töldu aðferðunum.
GJALDÞROTA OG
TEKJULITLIR SJÓÐIR
Við síðasta sameiginlegt uppgjör
SAL-sjóðanna, fyrir árið 1984, var
meðalendingartími þeirra 38 ár. Líf-
eyrissjóður vörubílstjóra, sem nú er
farinn á hausinn, hafði þá endingar-
tíma sem nam 17 árum.
Lífeyrissjóöur alþingismanna og
Lífeyrissjóður rádherra hafa engan
endingartíma, eða 0 ár, þar sem
hvorugur sjóðurinn á nokkrar eign-
ir og mun sjálfsagt aldrei eignast,
nema lögum um þá verði breytt.
Iðgjöld í sjóðinn standa engan veg-
inn undir hinum háu lífeyrisgreiðsl-
um, enda þarf verulegar fjárhæðir
úr ríkissjóði til að brúa þetta bil á
hverju ári.
SAL-sjóðirnir kanna líka hlutfallið
milli iðgjalda og lífeyrisgreiðslna
hvers árs. I fyrrgreindu uppgjöri
voru lífeyrisgreiðslur að meðaltali
23,2 prósent af iðgjöldum sama árs.
í Lífeyrissjóði vörubílstjóra var þetta
hlutfail komið upp í 38 prósent.
Úr lífeyrissjóði alþingismanna eru
lífeyrisgreiðslur hins vegar 692
prósentum hærri en iðgjöldin. Hjá
ráöherrum eru greiðslurnar 979
prósentum hærri.
Þar sem engir útreikningar eru til
á skuldbindingum ríkissjóðs vegna
lífeyrisréttinda þingmanna skulum
við athuga hvað það kostaði ríkis-
sjóð að koma þessum tveimur
„gjaldþrota" sjóðum í það ásig-
komulag er SAL-sjóðirnir voru í
1984.
1,8 MILLJARÐA VANTAR
Eins og áður sagði var endingar-
tími þeirra þá að meðaltali 38 ár og
þykir það mjög lágt, enda standa
SAL-sjóðirnir ákaflega illa.
Ríkissjóður yrði að leggja fram
1.558 milljónir króna til þess að eign
Lifeyrissjóðs alþingismanna dygði
fyrir lífeyrisgreiðslum í 38 ár, eins og
SAL-sjóðirnir. Ráðherrarnir þyrftu
242 milljónir króna til að ná sama
árangri. Samtals þyrfti ríkissjóður
að leggja til 1,8 milljarða króna.
Þessi upphæð gefur til kynna
hversu miklu þingmenn hafa lofað
þeim félögum sínum sem þegar eru
komnir á eftirlaun umfram það sem
sjóðirnir geta staðið við. Ríkið mun
í framtíðinni þurfa að standa straum
af þessum 1,8 milljörðum króna.
Til þess að iðgjöld þingmanna
yrðu sama hlutfall af lífeyrisgreiðsl-
um sjóðsins og SAL-sjóðunum hefði
ríkissjóður þurft að leggja fram 170
milljónir á síðasta ári. Til ráðherr-
anna hefðu þurft að renna 27 millj-
ónir. Samtals: 197 milljónir króna,
umfram 37 milljóna króna „uppbæt-
ur á lífeyri", sem voru á fjárlögum
1986.
ÞINGMENN MEÐ LÍFEYRISFOR-
RÉTTINDI:
Þingmenn greiða 0,00126 prósent
af öllum iðgjöldum í lífeyrissjóði.
Þeír fá hins vegar 0,0206 prósent af
öllum lífeyrisgreiðslum úr sjóðun-
um. Þó hér sé um lágar tölur að
ræða segir mismunur þeirra sína
sögu. Þingmenn fá 1.634 prósent-
um meira hlutfallslega úr sjóðun-
um en þeir leggja til þeirra.
ALBERT GUÐMUNDSSON:
Albert hefur áunnið sér réttindi úr
lífeyrissjóðum alþingismanna og
ráðherra, sem virðast vera í meðal-
lagi há. Ef hann léti af störfum í dag
fengi hann um 65 þúsund krónur úr
sjóðnum á mánuöi. Það er svipuð
upphæð og meðaltalsgreiðsla úr
þessum tveimur sjóðum.
LÚÐVÍK JÓSEPSSON:
Lúðvík hefur setið manna lengst á
þingi og einnig verið ráðherra. Hans
lífeyrir úr sjóðunum er því vænn,
eða um 105 þúsund krónur. Það er
afrakstur 37 ára þingsetu og 5 ára
ráðherradóms. Lúðvík var kennari á
sínum yngri árum og ef hann hefur
greitt t lífeyrissjóð á þeim tíma mun
það hækka lifeyri hans lítíllega, ef
miðaö er við þinglífeyrinn, eða um
7 þúsund krónur.
TÓMAS ÁRNASON
Tómas þarf ekki að kviða ellinni.
Hann sat tíu ár á þingi og var ráð-
herra t fimm ár. Hann var einnig
framkvæmdastjóri Framkvæmda-
stofnunar áður en hann settist á
þing og þar til hann varð ráðherra.
Eftir að hann lét af þingstörfum var
hann gerður að bankastjóra Seðla-
bankans, en lífeyrisréttindi þeirra
eru vel tryggð. Á sínum yngri árum
var Tómas fulltrúi og deildarstjóri í
utanrikisráðuneytinu og hefur því
greitt i Lífeyrissjóð starfsmanna
ríkisins. Þá var hann einnig kennari
og hefur öðlast lífeyrisréttindi við
það. Þar að auki var hann lögmaður
og framkvæmdastjóri Timans. Þeg-
ar Tómas sest í helgan stein ætti
hann að fá um 150 þúsund krónur í
lífeyri, að mestu úr lífeyrissjóðum
þingsins og vegna setu sinnar í
bankastjórn Seðlabankans.
ÓÞEKKTA SÓKNARKONAN
Þær konur sem nú fá greitt úr Líf-
eyrissjóöi Sóknar fá að meðaltali
um 4.400 krónur úr sínum lífeyris-
sjóði og Eftirlaunasjóöi aldraðra á
mánuði.
36 HELGARPÓSTURINN