Helgarpósturinn - 17.12.1987, Page 14

BÆNDUR FÁ FAUNN
FORRÉTTINDALÍFEYRI
Neytendur og skattgreiðendur borga bœndum lífeyri, sem er mun hœrri en aðrar stéttir njóta.
Þetta er falið undir liðnum ,,niöurgreiðslur á vöruverði" á fjárlögum, og skráð undir
viðskiptaráðuneyti.
Ein þeirra stétta sem njóta lífeyrisréttinda umfram all-
an þorra almennings er bændur. Þeir fá verðtryggðan líf-
eyri þrátt fyrir að þeir greiði ekki krónu í iðgjöld til Lífeyr-
issjóðs bœnda. Þeir sem greiða iðgjöldin fyrir bændurna
eru neytendur og skattborgarar. Auk þess er Stofnlána-
deild landbúnaðarins gert skylt að sjá bændum fyrir
hluta af lífeyri þeirra.
EFTIR GUNNAR SMÁRA EGIISSON MYND JIM SMART
Ný lög um Lífeyrissjóð bænda
voru samþykkt á Alþingi 1984. I
þeim kemur fram að bændum er
ekki ætlað að greiða iðgjöld til
sjóðsins. Þess í stað er vanalegt
framlag launþega sótt í vasa neyt-
enda. 1,25 prósent eru lögð ofan á
verð til bænda á ölium landbúnað-
arafurðum og flutt í Lífeyrissjóð
bænda.
Vanalegt framlag launagreiðenda
er síðan sótt i vasa skattgreiðenda.
Það má ekki nema lægra hlutfalli en
1,6 prósentum af heildarverðmæti
landbúnaðarvara á árinu.
Ef þetta tvennt stendur ekki undir
lífeyrisgreiðslum ársins er það sem á
vantar sótt í ríkissjóð.
Samkvæmt þessum lögum sjá því
neytendur og skattgreiðendur
bændum fyrir lífeyri. Flestar aðrar
stéttir þurfa hins vegar að kaupa sér
lífeyrisréttindi með þvi að greiða ið-
gjöld í lífeyrissjóði. Það fer síðan eft-
ir ávöxtun þessara sjóða hversu hár
lífeyririnn kemur til með að verða.
Samkvæmt bráðabirgðareglugerð
er bændum hins vegar tryggður
verðtryggður lífeyrir.
NEYTENDUR OG
SKATTGREIÐENDUR
BORGA BÆNDUM
180 MILLJÓNIR
Ofangreint gildir þó einungis fyrir
KÉRASIASE
'FRÁ L’ORÉAL PARÍS
Att þú í erfiðleikum með hárið.
LEITAÐU RÁÐA HJÁ HÁRGREIÐSLU-
MEISTARANUM.
SPURÐU HANN UM KERASTASE.
FÆST AÐEINS Á HÁRSNYRTISTOFUM.
Lífeyrissjóður bænda í Bændahöllinni
Bændur greiða ekki krónu í þennan lífeyrissjóð sinn. Neytendur og skattgreiðendur sjá um að fylla sjóðinn svo bændur
geti notið lífeyris, langt umfram það sem allur almenningur fær. Auk þess er Stofniánadeild landbúnaðarins gert skylt
að gefa stórar fjárhæðir til sjóðsins.
þá bændur sem fæddir eru eftir
1914. Þeir sem eru fæddir fyrr fá
greiddan lífeyri úr ríkissjóði og með
framlögum úr Stofnlánadeild land-
búnaðarins. Það framlag er óaftur-
kræft. Gjöf.
Á síðasta ári greiddu Lifeyrissjóður
bænda og Umsjónarnefnd eftir-
launa þannig út 127 milljónir króna
í lífeyri til bænda. Á þessu ári má
reikna með að greitt verði allt að
150 milljónum króna. Á næsta ári
fara því lífeyrisgreiðslurnar að öll-
um líkindum yfir 180 milljónir
króna.
Þar sem bændur eru að meðaltali
eldri en flestar aðrar stéttir er sjóð-
urinn illa í stakk búinn til að standa
undir þessum lífeyrisgreiðslum til
langs tíma. Lífeyririnn sem fer út úr
sjóðnum er um 48 prósent af öllum
iðgjöldum til hans. Þetta er mjög
hátt hlutfall, hærra en hjá flestum
lífeyrissjóðum. Sjóðurinn vex því til-
tölulega lítið á hverju ári. Hrein eign
hans var um síðustu áramót 1,5
milljarðar króna. Þessi eign getur
staðið undir jafnháum lífeyri og
greiddur var út á síðasta ári í tæp 15
ár. Það þykir mjög lágt, sérstaklega
þegar tekið er tillit til hversu gamlir
bændur eru.
Það má því fastlega búast við þvi
að framlög ríkissjóðs til Lífeyrissjóðs
bænda hækki enn á næstu árum. Á
næsta ári er gert ráð fyrir 222 millj-
ónum króna. Það er um fjórðungur
af framlagi ríkissjóðs til þess að
halda við öllum lífeyrissjóðum
starfsmanna ríkisins.
BÆNDALÍFEYRIRINN
KALLAÐUR „NIÐUR-
GREIÐSLUR A VÖRU-
VERÐI"
í gegnum árin hefur verið stund-
aður einhvers konar feluleikur á
fjárlögum með þetta framlag ríkis-
ins tii Lífeyrissjóðs bænda. Það hef-
ur verið sett undir liðinn „niður-
greiðslur á vöruverði", sem er skráð
undir viðskiptaráðuneytið. Framlag-
ið til lífeyrissjóðsins hefur á engan
hátt verið sundurliðað frá hinum
raunverulegu niðurgreiðslum. I
frumvarpi til fjárlaga fyrir árið 1988
kemur hins vegar fram að þetta
framlag nemur um 14 prósentum af
öllum niðurgreiðslunum. Þetta hlut-
fall lækkaði siðan í byrjun desember
þegar ríkisstjórnin ákvað auknar
niðurgreiðslur upp á 1,2 milljarða
króna.
Þegar þessu framlagi er bætt við
„uppbætur á lífeyri", sem rikissjóður
greiðir til lífeyrissjóða starfsmanna
sinna, kemur í ljós að úr ríkissjóði
rennur rúmur milljarður króna til
þess að tryggja þessum útvöldu
stéttum lífeyrisréttindi umfram það
sem aðrir njóta. Þetta framlag fer að
nálgast 2 prósent af heildarútgjöld-
um ríkissjóðs og hækkar ört.
Þær forréttindastéttir sem njóta
lífeyrisréttinda umfram aðra hafa
brugðist hart við frumvarpi um sam-
ræmd lífeyrisréttindi allra lands-
manna, sem 34 manna-nefndin skil-
aði af sér eftir þrettán ára undirbún-
ing. Þessi forréttindi leggjast hins
vegar með það miklum þunga á rík-
issjóð að óhugsandi er að þetta fyr-
irkomulag standist þegar fram í
sækir. Eftir fáeina áratugi mun fram-
lagið slaga hátt upp í heildarútgjöld
ríkissjóðs til Tryggingastofnunar
ríkisins.
14 HELGARPÓSTURINN