Helgarpósturinn - 28.01.1988, Blaðsíða 27

„Viö erum ekkert að gefast upp" sögöu þeir Halldór og Kristján Steingrímur.
Operan býr
til óperu
Þeir Kristján og Halldór sögðu frá
því að safnið hefði á síðasta ári feng-
ið um 300.000 krónur, samtals frá
ríki og borg, í styrki til að reka það.
En þeir viðurkenndu einnig að safn-
félagar hefðu ef til vill ekki verið
nógu duglegir við að halda að opin-
berum aðilum þeim verðmætum
sem þar væru geymd. Á slíku verð-
ur breyting að þeirra sögn og er 10
ára afmælissýning sem halda á í
Listasafni Islands í október til vitnis
um það. Verk Nýlistasafnsins hafa
aldrei verið sýnd áður á slíkri yfir-
litssýningu. Varðandi þessa sýningu
sögðu þeir einnig að sumir segðu að
þeir væru með þessu að fara í hreið-
ur óvinarins en þeir teldu svo ekki
vera. Rígurinn milli Nýlistasafnsins
og Listasafnsins væri sögulegs eðlis
og nú væru vonandi að koma fram
breytt viðhorf. Þeir sögðu að þrátt
fyrir bága stöðu í dag væri fullur
hugur á að reka safnið áfram á sama
Stundum heldur fólk að það
heyri ofheyrnir. Stundum verður
manni svo um þegar kveikt er á út-
varpi og ekki glymur við diskólag
að það hvarflar jafnvel að manni
að gömul segulbandsspóla sé í
tækinu. En sem betur fer er boðið
upp á annað efni en þessa svoköll-
uðu „síbylju" í útvarpi. Þannig
þáttur var á dagskrá ríkisútvarps-
ins síðdegis á laugardaginn var.
Tuskan gleymdist ofan í Ajaxinu í
vaskinum, hreingerningu frestað
um nokkra klukkutíma. Það
var Guðjón Friðriksson sem þarna
var á ferð með þátt sinn Göturnar
í bœnum. Um það leyti sem ég
kveikti á útvarpstækinu var Guð-
jón að tala um Landakotsspítal-
ann — fróðleg frásögn sem gaman
var að hlýða á. Því næst hélt hann
áfram ferð sinni niður Túngötuna
og næstum hverju húsi tengdist
smásaga. Kannski var þessi þáttur
einkum skemmtilegur fyrir Vest-
urbæinga — þótt ég stórefi það.
Það er tilhlökkunarefni að bíða
laugardagsins annars héðan í frá
þegar Guðjón verður með næsta
þátt, enda eru þættir hans framúr-
hátt og alltaf hefði verið gert, hins
vegar yrði það að fá nýtt húsnæði
og einhverja aðstoð. Sögðust hins
vegar setja fram raunhæfar óskir,
gamalt verksmiðjuhús væri nógu
gott, enda nyti nútímalistin sín best
í hráu húsnæði. Þeir sögðu og að
með starfrækslu safnsins væri alls
ekkert verið að fara inn á hlutverk
listasafnsins og það væri alls ekki
meiningin að vera í neinni sam-
keppni við það, en bættu við að þeir
efuðust reyndar um að sú tegund
myndlistar sem safnið ætti væri sú
sem venjuleg listasöfn hændust að.
Nýlistasafnið er óneitanlega sér-
kafli í íslenskri listasögu. Dæmi um
djörfung og dug sem varð til þess að
eitt merkasta tímabil myndlistarsög-
unnar varð ekki ruslahaugum að
bráð. Það er því einkar neyðarlegt
að hugsa til þess að svo geti farið að
það leggist af, einmitt á tíu ára af-
mælinu. Sorglegt ef satt reynist.
skarandi vel gerðir.
Annar dagskrárgerðarmaður
sem ég hef gaman af að hlýða á er
Illugi Jökulsson, sem flytur fjöl-
miðlagagnrýni um þessar mundir
á rás 2. Það er einkum heppilegt
að maðurinn skuli vera að mæta í
útsendingu um svipað leyti og aðr-
ir þurfa að skröltast heim til sín að
afloknum vinnudegi. Síðasta
mánudag ræddi Illugi um eróbikk-
tíma ríkissjónvarpsins og gerði
það á sinn elskulega „nastí" hátt,
eins og honum einum er lagið.
Einhvern veginn er það svo að
þegar fólk hefur ekki sjálft komið
því í verk að skrifa um eitthvað
sem fer ógurlega í taugarnar á því
er ósköp indælt þegar aðrir taka
það á sínar herðar að gagnrýna.
Maður fær smá-,,kikk“ út úr því.
Hitt er svo annað mál að einn
pistill Illuga, sem mér var sagt frá
— og las reyndar síðar — flokkast
að mínu mati ekki undir gagnrýni
heldur rógburð. Öllu má ofgera,
kannski sérstaklega því að ætla að
vera fyndinn á annarra kostnað —
og mistakast.
Anna Kristine Magnúsdólttir
Nú um helgina frumsýnir Islenska
óperan Litla sótarann eftir Benja-
min Britten í þýðingu Tómasar Guð-
mundssonar. Reyndar er þetta íann-
að sinn sem óperan tekur þetta verk
til flutnings og verður frumsýnt d
Akranesiá laugardaginn. Þar verða
einar þrjár sýningar en eftir mán-
aðamótin kemur verkið í hús ís-
lensku óperunnar. Isýningunni leik-
ur og syngur fjöldi barna á ýmsum
aldri, reyndar eru tvö börn um hvert
hlutverk og þess vegna tvœr frum-
sýningar svo öllum sé gert jafnt und-
ir höfði. HP hitti Jón Stefánsson
hljómsveitarstjóra að má/i og hann
greindi frá verkinu og tilurð þess.
„Þetta eru í raun tvö verk, annars
vegar óperan, sem hefst reyndar
ekki fyrr en eftir hlé, og svo hins
vegar leikrit sem er kennslustund í
því hvernig leiksýning verður til. I
fyrri hlutanum byrjum við með autt
svið og þar er sýnt hvernig verkið
þróast, sviðsmyndin verður til,
söngvar eru æfðir og fleira sem
tengist undirbúningi uppsetningar.
Ég leik þar t.d. sjálfur höfund tónlist-
arinnar sem mættur er til að stjórna
æfingum á verki sínu. Það er óhætt
að segja að það verði ýmsar óvænt-
ar uppákomur í þessum fyrri hluta.
Svo í hléinu æfi ég áhorfendur í ca.
10—15 mínútur þannig að þeir geti
tekið virkan þátt í óperunni sjálfri.
Auk þess hafa verið sendar segul-
bandsspólur til tónmenntakennara
sem þeir hafa kynnt nemendum í
B. Fel — plís
Og við bíðum nú bara ettir að
verri flaudað til leix hér á Anfíld
Ród þar sem Brendan og Brent-
ford úr fjórru deild leiga sín á milli
en vegna slæms veurs hefur orðið
að fresta öllum örðum leigjum í
ensgu knattspyrnunni í dag.
Brendan hefur leigið vel að und-
anförnu, hefur meðal annars
skora mark á essu ári. Veðri hér á
Anfíld Ród er ekki godd...
Þetta gæti verið upphaf dag-
skrár Ríkissjónvarpsins á laugar-
degi eftir hádegi. Sú dagskrá er að
mínu viti orðin algerlega óþol-
andi. Enska knattspyrnan er í
besta falli drullupollar, og ég verð
bara að hneykslast þrátt fyrir að
hafa áhuga á fótbolta. Af hverju í
and... er verið að eyða peningum
í steindauða drullupollaleiki á
miðjum vetri? Mér skiist að það sé
leikin knattspyrna í öðrum lönd-
um. Og hef það fyrir satt að þar
geti menn leikið knetti sínum á
milli svo unun sé á að horfa. Ensk-
ir hafa löngu gleymt því grund-
vallaratriði. Eiga þess vegna ekki
skilið að við séum að kaupa af
þeim fótboltaleiki. Skil heldur
skólum sínum þannig að þeir eiga
að koma vel undirbúnir og tilbúnir
að syngja með fullum hálsi. Þetta er
samt ekki bara fyrir börn, síður en
svo, hins vegar sáum við síðast að
þetta höfðar til barna allt niður í
þriggja ára aldur. Reyndar eru
nokkrir krakkar í hlutverkum nú
sem sáu síðustu uppfærslu verksins
og fengu sótaraveikina. Við höfum
verið að æfa síðan í október, byrjuð-
um að leita að krökkum í hlutverkin
í september, fengum tónmennta-
kennara til að senda okkur afburða-
krakka og völdum síðan úr þeim,
prófuðum hátt í 200 börn. Þetta eru
mjög stór hlutverk sem þau fara
með og þess vegna þurfa þau að
vera mjög góð til að takast á við þau.
Þetta var gífurlega góður hópur
sem við fengum og kannski erfiðast
að velja úr, skera niður hópinn, og á
endanum vorum við svo heppin að
fá krakka af réttum aldri og geta
miðað við fleira en röddina vegna
þess hve jafngóður hópurinn var.“
Eins og áður sagði verða fyrstu
sýningar verksins á Akranesi en síð-
an færast þær til Reykjavíkur í byrj-
un febrúar. Leikstjóri er Þórhildur
Þorleifsdóttir, en meðal söngvara
má nefna Hrönn Hafliðadóttur,
Elísabetu Erlingsdóttur og John
Speight og svo fjölda barna. Þarna
er á ferð bráðskemmtilegt lítið
ævintýri þar sem allt er gott sem
endar vel.
ekki alveg í því en samkvæmt
bókum sem ég hef lesið þá eru líka
til fleiri íþróttagreinar. Og skil svo
sannarlega ekkert í því af hverju,
hæstvirtur, umsjónarmaður
íþróttaþáttarins fær ekki bréfsnep-
il með nöfnum nokkurra manna
sem gætu tekið að sér að aðstoða
við lýsingu á kappleikjum. T.d. í
handknattleik. Mann langar mest
að rífa hár sitt yfir sumum athuga-
semdum, hæstvirts, umsjónar-
manns. Og svo heyrir maður að
sjónvarpið hafi haft mann í Sví-
þjóð á handboltamótinu sem sat í
stúkunni á meðan Jilsén skaut ís-
lendinga í kaf. Ekki bara einhvern
mann, nei nei, íþróttafréttamann.
Hann bara sat en á meðan var,
hæstvirtur, umsjónarmaður lok-
aður af í litlum klefa í húsi við
Laugaveg á íslandi þar sem hann
sá ekki leikinn sem var í Svíþjóð.
Lýsti honum bara blindandi. Gott
færi forgörðum, orðið fyrir
hnjaski, þýðir ekki að deila við
dómarann, næsta víst, betri en
enginn. Er nú ekki mál að linni?
Kristján Kristjánsson
MYNDLIST
Uppidagad
súpukjöt?
Um sýningar Baltasars
Katalónía státar af mörgum merk-
ustu listmálurum þessarar aldar, þar
á meðal ofurstirnunum Joan Miró
og Salvador Dalí. Marga fleiri má
nefna, eins og t.a.m. Francis
Picabia, Antoni Tápies og Jordi
Pitxot.
Picabia var meðal hinn ungu
reiðu manna fyrrastríðsáranna og
samdi m.a. hina óforbetranlegu
„Stefnuyfirlýsingu Mannætudada"
árið 1920 í París, þar sem hann í
háði dásamaði peninga en sagði að
listin hefði aðeins eitt sér til ágætis;
ekkert. Til að undirstrika það orð
bjó Picabia til „listaverk" sem hann
kallaði „Náttúran er dauð“. Því má
snúa á á að giska þrjá vegu og blöstu
þá titlarnir við: Nærmynd af Céz-
anne, Nærmynd af Rembrandt og
Nærmynd af Renoir. I miðið var svo
sjálf listin; eitthvað sem líktist holds-
veikri brúðu með stórt typpi.
Tápies og Pitxot komu allnokkru
síðar til skjalanna, en héldu upp-
teknum hætti hinna reiðu lista. Báð-
ir voru þeir meðal félaga í listahópn-
um Dau al set, sem var einskonar
COBRA Katalóníu. Dau al set gaf út
tímarit í nokkur ár og veitti nýju
blóði inn í staðnaðan sjónarhól
fyrrastríðsframúrstefnunnar. Tápies
var umhugað að fanga fegurð Ijót-
leikans. Hann nefndi stefnu sína
„Ijóta málverkið" og hafði það að
leiðarljósi, og hefur enn, að ganga
af allri fagurfræði dauðri í verkum
sínum. Pitxot hefur hinsvegar verið
bergnuminn frá unga aldri og sér
ekki betur en að allt vaði uppi í
steingervingum; menn og dýr og
pylsur með öllu eru bara tómt grjót.
Katalóníumaðurinn Baltasar
Samper, sem í þessum mánuði sýndi
málverk bæði á Kjarvalsstöðum og
í Gallerí Borg, er iíka veikur fyrir
grjóti. Raunar má segja að Baltasar
sé nú orðinn hálfur Islendingur, því
sýningahaldið mun hafa verið í til-
efni af því að hann á nú upp á hár
aldarfjórðung að baki á íslenskri
grund og annað eins á katalónskri.
Grjótið virðist í það minnsta ís-
lenskrar ættar, samanber seríuheit-
ið „Nátttröll", en islendingar eiga,
eins og alkunna er, einkaleyfi á
hverskyns tröllum og forynjum,
enda mun aðsetur Leppalúða hafa
verið opinberlega tilkynnt hér á
landi fyrir skemmstu. Hvað sýning-
unni á Kjarvalsstöðum viðvíkur
þótti undirrituðum sem hinum ljós-
fælnu bergrisum Baltasars svipaði
meir til stílfágaðra nítjándu aldar
hálfguða Einars Jónssonar en uppi-
dagaðra óvætta aftanúr forneskju.
Til eru þau skammdegiströl! sem
aldrei dagar uppi þó þau fegin vildu
Mér skilst að Baltasar hafi árangurs-
laust beðið um dagsbirtu í salinn,
enda stórt atriði að leiða tröll í ljós.
Máske var það ónógri birtu um að
kenna að undirritaður sá lítið rofa til
á Kjarvalsstaðaflekum Katalóníu-
mannsins. Myndunum var skipt í
raðir og þótti mér Beinakerlinga-
serían eftirminnilegust, ekki síst
sakir einfaldleika; beinin voru
þarna í sinni gröf eins og þau gætu
hvergi annarsstaðar verið. Morkin
kista er skemmtileg endurtekning
ramma innan ramma. Myndröðin
„Sigurbogar" er allt annars eðlis og
virðist í fljótu bragði draga dám af
nítjándu aldar myndskreytingum.
Myndefnið er áþekkast súpukjöti
sem hefur verið raðað upp á ýmsa
lund. Titlarnir benda hins vegar til
þess að einhver reiði eða hrollur búi
undir hjá Baltasar, samanber heitin
„Fýsn“, „Fjölmiðlafals” og Metorða-
stiginn". Vera má að þetta séu aðeins
rómantískar tilvitnanir til landa
hans, Francisco Goya, sem lifði á því
að falsa kóng og prest. Alltént ætti
Baltasar ekki að skorta metorðin,
því hann er löngu kunnur sem
teiknari og hönnuður. Olíuflekar
hans, jafnt á Borg sem á Kjarvals-
stöðum, bera vitni fingrafimi. Hins-
vegar virðist sú íima hönd hvorki
sterk á svelli olíunnar né konsepts-
ins.
Þegar kemur að myndskreytingu
barnabóka eða kirkna er annað upp
HELGARPÓSTURINN 27
KK
Hér má sjá nokkra af krökkunum sem syngja i sýningunni.
ÚTVARP
Þaö heyröist rödd...!
SJONVARP