Helgarpósturinn - 28.01.1988, Blaðsíða 9

EERLEND YFIRSYN
TARÉTTI
inu. Og það er í samræmi við þessar
kenningar um pólitískar stöðuveit-
ingar að í haust tók Hrafn Bragason
við í Hæstarétti af Halldóri Þor-
björnssyni — nú situr nefnilega al-
þýðuflokksmaður í ráðuneytinu og
Hrafn er talinn fylgismaður krata.
Önnur líkleg skýring á frekar
slakri útkomu Hæstaréttar er sú um-
ræða er upphófst í kjölfar bókar
Jóns Steinars Gunnlaugssonar ný-
verið, þar sem Jón gagnrýndi Hæsta-
rétt meðal annars fyrir að vera of
hlynntur „kerfinu“ gagnvart ein-
staklingunum — tæki ekki nægjan-
legt tillit til mannréttindaákvæða
stjórnarskrárinnar. Að öðru leyti er
það mjög fátítt að starfandi hæsta-
réttarlögmenn gagnrýni réttinn
opinberlega. Og það er nánast regla
að leyndar- og þagnarhjúpur skapi
tortryggni.
Hœstiréttur fslands
Klofnar oft í meirihluta og minnihluta. Með sératkvæðum tjá dómarar í minni-
hluta aðra túlkun sína á laganna bókstaf.
GREINARGERÐ SKÁÍSS
Treystir þú Hæstarétti?
Fjöldi í % af Staðal- % af þeim
úrtaki frávik sem tóku
afstöðu
Vel eöa mjög vel 321 41,4% 1S% 56,5%
Sæmilega 141 18,2% 1,4% 24,8%
llla eöa mjög illa 106 13,7% 1,2% 18,7%
Óákveðnir 86 11,1% 1,1%
Hugsa ekki út í þaö 116 14,9% 1,3%
Svara ekki 6 0,8% 0,3%
Alls 776 100,0%
Þar af tóku afstööu 568 73,2% 100,0%
Þessi skoðanakönnun var gerð fyr-
ir Helgarpóstinn föstudag og laugar-
dag 8. og 9. janúar 1988. Hringt var
í símanúmer eftir handahófsúrtaki,
samkvæmt tölvuskrá Landsímans
yfir virk einkanúmer fyrir allt landið.
Töivuskráin var unnin af Skýrsluvél-
um ríkisins og Reykjavíkurborgar
með heimild tölvunefndar. Spurn-
ingum var beint til þeirra sem svör-
uðu og voru 18 ára eða eldri og var
haft samband við ails 776 einstakl-
inga.
Niðurstöðurnar voru leiðréttar eft-
ir kyni, aldri og búsetu. Spurt var:
Berð þú fullt traust til Hæstaréttar?
Barefli í stað byssuskota
frá sundurþykkri Israelsstjórn
Israelsk dagblöð skýrðu frá því á fimmtudag í fyrri
viku, að herstjórn ísraels hefði boðið út sálfræðingum
til að huga að geðheilsu hermanna, sem sendir hafa
verið til að bæla niður mótþróa Palestínumanna á her-
námssvæðunum Gaza og Vesturbakkanum. Þetta
gerðist nokkru eftir að Yitzhak Rabin landvarnaráð-
herra breytti um baráttuaðferð og fól hermönnum sín-
um að gera Palestínumenn óvíga með barsmíðum
frekar en að skjóta þá.
EFTIR MAGNÚS TORFA ÓLAFSSON
Fréttamaður New York Times í
Israel, John Kifner, lýsir svo aðför-
um misþyrmingasveita Rabins: „f
þessari ofbeldishrinu hefur herinn
barið Palestínumenn, karla, konur
og börn, hundruðum saman með
kylfum, hnefum og byssuskeftum
síðustu daga, samkvæmt nýrri,
yfirlýstri stefnu stjórnvalda . . .
Hermenn hafa farið hús úr húsi og
barið heimilisfólk á herluktu
flóttamannasvæðunum Rafa,
KhanYunis, Nusseit og Jabaliya á
Gaza-ræmunni. . . Fregnir hafa
borist af að fjölmargir Palestínu-
menn hafi sætt barsmíðum í ná-
grenni Nablus og Ramallah á Vest-
urbakkanum."
Misþyrmingarnar fóru fram eftir
að Rabin hafði sett útgöngubann í
flóttamannabúðunum í því skyni
að svelta íbúana. Hermenn ísraels
voru látnir snúa á brott bílalestum
hjálparstofnana með matvæli og
lyf til fólksins í herkvínni og eyði-
leggja þann mat sem einstaklingar
komu með að búðahliðunum.
Skothríð ísraelshers á óvopnaða
Palestínumenn hafði staðið á ann-
an mánuð, þegar Rabin þótti hent-
ara að láta menn sína beita frum-
stæðari aðferðum til líkamsmeið-
inga. En þeirra gætti reyndar frá
upphafi, samfara skothríðinni.
Þegar 15. desember skýrðu frétta-
menn frá árás ísraelsks herflokks á
Shifa-sjúkrahúsið í Gaza-borg, þar
sem hermenn lumbruðu á lækn-
um, hjúkrunarliði og sjúklingum,
mörgum sárum af ísraelskum
byssuskotum.
En þegar fallnir Palestínumenn,
flestir börn og unglingar, voru
komnir á fimmta tuginn, aö sögn
ísraelskra yfirvalda sjálfra, þótti
herstjórninni ekki lengur ráðlegt
að reiða sig einkum á skothríð
móti grjótkasti. Palestínumenn
segja reyndar tölu fallinna úr sín-
um hópi nálgast hundraðið.
Uppreisn Palestínumanna á her-
námssvæðunum, einkum yngstu
kynslóðarinnar, hefur bersýnilega
komið Israelsstjórn á óvart. Ráða-
menn í Jerúsalem hafa leitast við
að telja sér og umheiminum trú
um að allri andspyrnu sé fjarstýrt
að utan frá útlægri forustu Frelsis-
samtaka Palestínu. Atburðir síð-
ustu vikna hafa sýnt fram á að
þetta er fjarstæða. Þar að auki
kom á daginn að Palestínumenn í
ísrael sjálfu, 717.000 talsins,
standa með þeim á hernumdu
svæðunum. Þetta sýndi sig í alls-
herjarverkfalli og fjöldagöngum í
borgum eins og Nasaret.
Hernám Israels hefur staðið frá
því í sex daga stríðinu 1967. Smátt
og smátt hefur hernámið verið
notað til að hrekja Palestínumenn
af lendum sínum og koma þar fyr-
ir víggirtum byggðum ísraels-
manna. Nú er svo komið að
800.000 Palestínumenn á Vestur-
bakkanum hafa verið sviptir 53
hundraðshlutum svæðisins og það
landflæmi afhent 50.000 ísraelsk-
um landræningjum. A Gaza-
ræmunni hafa 1.300 ísraelsmenn
hrifsað þriðjung svæðisins en
650.000 Palestínumenn verða að
láta sér nægja afganginn, svo þar
er nú ein þéttsetnasta byggð á
jarðríki og eymdin eftir því. Þar á
ofan torvelda hernámsyfirvöld
því hana mynda tveir meginflokk-
ar með andstæða stefnu. Við-
brögð verða því öll hernaðarleg,
byssan og kylfan, og sálfræðingar
til að fylgjast með sálarflækjunum
sem unga menn hrjá, þegar þeim
er skipað að gerast böðlar. Mc-
Dermott, framkvæmdastjóri
mannréttindasamtaka lögfræð-
inga, er nýkominn úr vikudvöl i
ísrael. Hann sagði í breska útvarp-
inu BBC í gær, að á tveim stöðum
einungis á hernumdu svæðunum
hefðu 500 manns, á öllum aldri og
af báðum kynjum, leitað lækninga
Israelskir hermenn handtaka Palestínumann í Khan Yunis á Gazaræmunni
í upphafi átakanna. Nágrannar sögðu síðan fréttamönnum, að hann hefði
fundist rotaður i húsasundi.
Palestínumönnum með ýmsum
ráðum að erja landið sem þeim er
eftir skilið, i því skyni að þeir verði
að gerast ódýrt vinnuafl á ísraelsk-
um búgörðum til að sjá sér og sin-
um farborða.
Likud-bandalagið, sem setið hef-
ur við stjórn í Israel á annan ára-
tug, stefnir opinskátt að því að inn-
lima hernámssvæðin í ísrael.
Verkamannaflokkurinn, sem setið
hefur í stjórn með Likud frá því eft-
ir sjálfheldukosningarnar 1984,
kveðst hins vegar vilja semja við
aðliggjandi arabaríki, sér í lagi
Jórdan, um varanlegan frið í stað-
inn fyrir að skila einhverju af her-
teknu landi.
Hvorugur flokkur vill vita af
nokkrum samskiptum við Frelsis-
samtök Palestínumanna, en það
eru þau sem náð hafa yfirgnæf-
andi fylgi meðal Palestínumanna
með kröfu sinni um sjálfsákvörð-
unarrétt þeim til handa, þar á
meðal rétt til að stofna eigið ríki.
Af þessum sökum rak hernáms-
stjórn ísraels frá störfum þorra
borgar- og sveitarstjórna, sem
Palestínumenn kjöru sér á valda-
tíma Verkamannaflokksins. Þeim
var gefið að sök að halda fram
málstað PLO.
ísraelskir hermdarverkamenn
lemstruðu tvo vinsæla borgar-
stjóra í tveim fjölmennustu borg-
um á Vesturbakkanum með bíl-
sprengjum. Tilræðismenn náðust
seint og um síðir en fengu mála-
myndadóma.
ísraelsmenn geta því engum um
kennt nema sjálfum sér, að heil
kynslóð Palestínumanna hefur al-
ist upp í vonleysi og réttleysi undir
hernámsstjórn þeirra. Afleiðingin
er uppreisn, þar sem menn horfa
ekki í að fórna lífi og limum til að
fá tjáð hatrið á hernámsveldinu.
Þetta gerist þegar ísraelsstjórn
er ófær um pólitískt frumkvæði
gagnvart Palestínumönnum, af
vegna beinbrota og annarra
áverka af völdum barefladólga
ísraelshers.
Ekki bætir úr ráðleysinu í ísra-
elsstjórn, að þingkosningar eiga
að fara fram ekki síðar en í nóv-
ember. Shimon Peres utanríkisráð-
herra, foringi Verkamannaflokks-
ins, hefur upp á síðkastið leitast
við að koma saman þingmeiri-
hluta um þingrof í vetur og kosn-
ingar um tillögu sína um alþjóð-
lega ráðstefnu til að koma á friði
og aflétta hernáminu. Rabin land-
varnaráðherra, gamall keppinaut-
ur Peres um formennsku Verka-
mannaflokksins, notar ofbeldis-
stefnu sína meðal annars til þess
að ónýta þessi áform.
Yitzhak Shamir, forsætisráð-
herra og formaður Likud, hefur
því í raun gert bandalag við Rabin
siðustu vikur. Hann sér leik á
borði að hrekja frá Verkamanna-
flokknum í komandi kosningum
atkvæði Palestínumanna með
ísraelskan borgararétt. í síðustu
kosningum greiddi fjórðungur
þeirra Verkamannaflokknum at-
kvæði. Þeim fækkar því meir sem
Rabin fær lengur að láta herinn
misþyrma Palestínumönnum á
hernámssvæðunum. Á fjöldafund-
inum í Nasaret í síðustu viku sagði
palestínskur þingmaður á ísraels-
þingi skilið við Verkamannaflokk-
inn.
Vestur-Evrópuríki, Sovétríkin,
Egyptaland og fleiri hafa enn á ný
hvatt til að alþjóðleg ráðstefna um
mál Palestínumanna komi saman
á vegum Sameinuðu þjóðanna.
Bandaríkjastjórn stendur sem fyrr
í veginum. Reagan forseti hefur
gert Bandaríkin að aftaníoss-
Likud, og er ekki líklegur til að
bregða út af því á kosningaári í
Bandaríkjunum, þótt nokkur
hundruð Palestínumenn láti líf og
limi.
HELGARPÓSTURINN 9