Íslenzk sagnablöð - 21.04.1817, Blaðsíða 22

43
— 181?
44
peim yfir biklínga pá fem kéndn höfud
arridi rúngumálanna voru pcim fengnar í
hendur pær láríníkar bækur er íkipad varad
lefa í íkólonum, og fvo nsíla dag eptir ran-
fakad hvad vel petra hefdi verid giört; J)á
undireíns lagfært J>ar fem þurfa Jdtti læri-
fveinanna útleggíng, og iafnframt bendt til
J>efs er naudfýn þótti vidvíkiandi ordfæri
edaefni rithöfundfins. Samaatferd var brúk-
ud vid leftur nýa Teftamentifins á gríflcu,
fem vid leítur j>eirra latínfku fagnaíkrifara
eda íkálda. Mörgum mun virdaft ad þörf
hafi verid á ad breitapefsariadferd, og giora
lærdórainn fyrirhafnarminni hinum úngu.
Enn |>ad er athugandi, ad þetra var J>eim ei
fvo þúngt fem J>ad í fyrfta áliti fýnift, og
J>ad af |>efsari orfök, ad fömu látíníkar bækur
voru lefnar hvörn veturinn eptir annan í
Ikólanum; þeir fem verurinn fyrir höfdu
verid fyrft vjd útleggínguna og fídan heyrt
kénnarans lagfæríngu, gátu veturinn cptir
ordid leidrogar hinna nýkomnu, og hvör af
J>eimeldri ftyrkt annan. pad virdiftþvífem
ördugleikinn hafi ei verid meiri enn Jörf
var á til ad æfa náms krapra únglínganna,
og giöra J>eim framfarir fínar J>ví kiærari fem
J>eir ad nockruleiti gátu álitid Jiær fitt eigid
verk. Seinna hafa J>eir máíké komift áfram
fyrít í ftad, enn ecki mun f ad fídur hafa feft
rætur fem Jiannig var numid, heldurenn
leftrar J>eir er nú tídkaft. Nú útleggia kénn-
arar fyrft fyri lærifveinum hveria J>á látíníka
eda grííka bók íem peim er ætlad ad lefa,
greina til hvörs ords J>ýdíngu, edli og upp-
runa, benda til íerhvörs óvanaligs talsháttar
og upplýfa efnid J>ar fem J>örf er á med at-
hugafemdum. Gudfrædi og hiftoría (fagna-
frædi) er og kénd med leílrum í ftad J>efs
ad ádúr vorú utanbókar lærd ágrip J>cfsara
vífinda. Reiknlngur læriftmed æfíngu(prac-
ticc)og á hebrdku fá lcrifveinar nockra peck-
íngu. Skólapilta framfærílumáti befur ogfvo
umbreíilt J>elft árin. Medan íkólinn var í
Reykiavík féck hvör ölmufupihur nockra
penínga fér til forforgunar verrarlángt, og
fyrir Jefsa penínga, ad fvo miklu leiti
l'em J>eir tilhrucku, var J>á foreJdraeda for-
mindara íkylda ad útvega J>eim mat og J>ión-
uftu, medan á íkólatfmanum ltód, í peim
býlúm fem kríngum Reykiavík eru cda í
fialfum bænum. Urdu íkólapiltar J>á ad
gánga úr íkólanum til ad maraft tvil'var á
dag, og var J>ad J>raurlauft, J>ví vegurinn
var ltutrur. í Ikólaloptinu var famegin-
ligt fvefnherbergi allra. pegar íkólahúfid
í Reykiavík varordid óbrúkanligt, ok íkól-
inn |>efsvegna 1806 fluttift í J>ær 3udu ftofur
fem til voru á Befsaítödum, vard ad koma
umbreitíng á hinn fyrri forfo;gjnarmára
íkólapilta, j>ví býli eru eingin fvo nálæg
íkóianum hér, ad giórligt fé pángad ad gánga
dag hvorn til máltídar. Var j>ví fenginn
til madur ad forga öllum íkólapiltum fyri
mat og júónuftu, og íkyldi hinn fami taka
vid peníngum peim er hvöriuin pilti voru af
kóngi géfnir til uppheldis hvörn vetur; Og
af J>ví verdallra matvæla var til muna hæckad
J>ótti naudfýn ad bæra vid J>ad fem adur
hafdi verid géfid hvörium pilti. pad fem
fyrft voru 24 rd. vard J>á 40, fidan 60 rd.
og paryfir. Vid J>efsum peniugum tók
flcólans oecónómus, enn aúk J>efs var hönum
heitidvidbór árliga, ef med reikníngi fannadi
ad meira hefdi tilkoftad enn j>efsu fvaradí.
Befsaftadi féck hann til ábýlis afgialdslauít
og töluverd laún ad auki. pó petta fýniíl
gód kiörfgat rádítöfun J>eísi lamt ei leingi
ítadid. Surnir voru ei ad öllu vel hæfir til,
ogfumir vildu ei adfér taka fvo fyrirhafnar-
mikid braud. pó fór|peísu framm J>ángad
til 1813» vard j>á ad giöra fá umbreiríngtt
ad afhenda hYÖrium pilrivisfapcnínga, legg-