Morgunblaðið - 29.04.1960, Blaðsíða 12

12
MORGTJNBLAÐIÐ
Föstudagur 28. aprfl 1960
JMinrgptfttliIiKMfr
'CTtg.: H.f Arvakur Reykjavík
IVamkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti l
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askríftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
HOTANIR
OJÓRÉTTARRÁÐSTEFN-
UNNI í Genf var ekki
fyrr lokið en brezkir togara-
menn hófu upp hótanir um
]?að að setja löndunarbann á
íslenzkan fisk í Bretlandi og
krefjast herskipaverndar í ís-
lenzkri fiskveiðilandhelgi. —
Sjálfir útgerðarmenn brezkra
togara munu þó ekki ennþá
liafa sett fram neinar slíkar
Icröfur, a. m. k. er ekki vit-
að um þær, þegar þetta er
xitað.
Ummæli Hare
f>að verður að sjálfsögðu
«kki félag yfirmanna á brezk-
um togurum, sem tekur á-
kvörðun um það, hvernig
Bretar snúast við niðurstöð-
um Genfarráðstefnunnar. Þá
ákvörðun hlýtur ríkisstjórn
landsins að taka. Af ummæl-
um Hare, fiskimálaráðherra,
í gær virðist hún a. m. k. í
bili ekki ætla að opna „vernd-
arsvæði“ innan 12 mílna tak-
markanna, enda þótt látið sé
að því liggja, að herskip
kunni að koma brezkUm lancý
helgisbrjótum til hjálpar. —
Bretar drógu togara sína af
Islandsmiðum þegar Genfar-
ráðstefnan hófst til þess að
spilla ekki málstað sínum
meðan á henni stæði. Á
henni gerðist það síðan, að
fulltrúar Bretlands féllust á
tillögu Kanada um 12 mílna
fiskveiðitakmörk með því
skilyrði, að brezkum togurum
yrði tryggður 10 ára „sögu-
legur réttur“ til þess að fiska
á ytri 6 mílunum. Frá þessum
10 árum buðu þeir þó íslend-
ingum síðar verulegar tilslak-
anir.
Ófyrirsjáanlegar
afleiðingar
Eins og kunnugt er hefur
fjöldi annarra þjóða ákveðið
hjá sér 12 mílna fiskveiðitak-
mörk eða landhelgi. Bretar
hafa ekki gert tilraun til þess
að fiska undir fallbyssuvernd
innan fiskveiðitakmarka
neinnar þessarar þjóðar. Ef
brezka stjórnin sendi herskip
sín að nýju á íslandsmið,
væri það svo fáránleg ráða-
breytni, að hún hlyti að hafa
ófyrirsjáanlegar afleiðingar
og áhrif á sambúð íslendinga
og Breta, og raunar á allt
andrúmsloftið í alþjóðamái-
um.
SKILNINGSLEYSI
CÚÐASTLIÐINN sunnudag
birtist forystugrein í
Tímanum, þar sem sagði í
upphafi: „Ekki er það nokk-
urt efamál, að aldrei hefur
komið fyrir Alþingi frv., sem
er önnur eins „öfugmæla-
kássa“ og frv. ríkisstjórnar-
innar um innflutnings- og
gjaldeyrismálin“. í fram-
haldi af þessu segir svo
greinarhöfundur, að ríkis-
stjómin ætli að losa þjóðina
við haftakerfið, en í staðinn
búi hún henni mikla dýrtíð,
háa vexti og ætli að fara
ránshendi um sjóði kaupfé-
laganna.
Framboð og eftirspurn
Sumum ætlar að ganga
erfiðlega að skilja, að þjóðin
hefur ekki meira til skipt-
anna en það sem hún sjálf
aflar. Þess vegna er ekki
hægt að koma á frelsi, til
dæmis í gjaldeyrisviðskipt-
um og fjárfestingarmálum
nema fyrst hafi verið komið
á jafnvægi milli framboðs og
eftirspurnar. Sé eftirspurnin
meiri en framboðið, þá verð-
xir áhuginn svo mikill fyrir
því, að komast yfir raunveru-
leg verðmæti í skiptum fyr-
ir pappírskrónur, að flestar
vörutegundir myndu fljót-
lega ganga til þurrðar. Til
þess að slík þróun leiði ekki
til algjörs hruns peninga-
kerfisins, og þar með upp-
lausnar þjóðfélagsins, var áð-
ur gripið til haftanna, en það
ástand þekkjum við alltof
vel.
Hefur gefizt vel
Þess vegna er frumvarp
ríkisstjórnarinnar, sem miðar
að viðskipta- og fram-
kvæmdafrelsi, ekki nein „öf-
ugmælakássa“, svo að notað
sé nýyrði Tímans. Frum-
varpið miðar að því að taka
upp sömu efnahagsmála-
stefnu og nú hefur ríkt hjá
öllum nágrannalöndum okk-
ar um árabil og hefur gefizt
mjög vel.
í þessari stefnu er fólg-
in einasta von íslenzku
þjóðarinnar um að geta
lifað fullkomlega frjálsu
lífi í framtíðinni, bæði
efnahagslega og stjórn-
málalega.
UTAN UR HEIMI
inarðleg rödd
sem kommúnistastjórnin þoldi ekki
FNN ein rödd hefir verið
þögguð i hinu rauða Kína
Mao Tse-Tungs — ein hin
einarðasta rödd, sem þar hef-
ir heyrzt á undanförnum ár-
um. — Hér er um að ræða
hinn gáfaða og virta vísinda-
mann, Ma Jing-Sjú, rektor
Peking-háskóla, sem nú
stendur á áttræðu. — Þessi
einarði, gamli embættismað-
ur hefir nú verið „fjarlægð-
ur“, eins og svo margir aðr-
ir, sem hinir kommúnisku
stjórnendur hafa ekki kært
sig um, að þjóðin hlýdd* á.
Hann hefir líka óhræddur
látið ýmislegt fjúka, sem síð-
ur en svo hefir fallið í kram-
ið hjá Mao og félögum hans.
★
Sjú En-Lai, sem löngum hefir
verið mikill aðdáandi Ma Jing-
Sjú, sótti gamla manninn til
Hong-kong árið 1949 til þess að
fá honum yfirumsjón með mennt
un hagfræðinga og annarra efna-
hagssérfræðinga og vera nánasti
ráðunautur stjórnarvaldanna um
efnahagsuppbyggingu landsins. —
Virðist allt hafa gengið árekstra
verið því að þakka, að Sjú En-
Lai hélt yfir honum hlífiskildi, að
hann var ekki sviptur trúnaðar-
-p: % v: f
irtAO — engin gagnrýni þoluo.
\ Einn vitrasti visinda j
maður Kína, Ma
Jing-Sjú, rektor
Pek ing-háskóla,
heíir verið „fjar-
lægður" — af því
\ að hann sagði Mao
Tse-Tung og hans
nótum óhræddur
Lil syndanna....
lítið næstu 8—9 árin, en síðan
víkur sögunni til ársins 1958.
★ BORGARALEG VILLA
* í janúar það ár sendi Ma Jing-
Sjú frá sér bók, sem þegar í stað
var stimpluð með slagorðum
. kommúnista — „borgaraleg
1 villa*.. — Það mun aðeins hafa
stöðum sínum þá þegar og lát-
mn hverfa af opinberum vett-
vangi. En í átökum stjórnvald-
anna við menntamenn og andlegr
ar stéttar menn í Kína, sem í æ
ríkara mæli virðast snúast til and |
stöðu við hið kommúniska skipu-
lag, hefir hinn valdamikli Sjú
ekki getað bjargað gamla mann-
inum.
★ AN.DÚÐ Á MÚGHUGSUN
Skoðanir sinar og kenningar,
sem nú hafa jafnframt orðið eins
konar grafskrift hans, setti Ma
Jmg-Sjú fram í grein, sem hann
fékk birta í tímaritinu „Hsin
Sjen-sje“ 1. nóvember 1959. Með
greininni var birt athugasemd
ritstjórnarinnar, sem tjáði and-
stöðu sína við efni hennar. —
Hinn virti vísindamaður beindi
hér ýmsum örvum að Mao Tse-
Tung og „hirð” hans — og má
segja, að greinin öll hafi verið
djúptæk gagnrýni á hið pólitíska
og efnahagslega ástand í Kína,
jafnframt því, sem settar voru
fram kenningar um framtíðar-
skipan mála.
Höfuðáherzluna lagði Ma Jing-
Sjú á að undirstrika það, að nú-
tíminn gerði fyrst og fremst kröf
ur um raunveruleg gæði hlut-
anna — magnið skipti minna
máli. Sem sagt, fremur lítið og
gott en mikið og slæmt. Þarna
var gamli maðurinn að lýsa and-
úð sinni á múghugsun stjórnar-
valdanna, þótt ekki væri það
reyndar beinum orðum sagt.
<>(/ BANDARÍSKI flotinn hefir
) undanfarið gert víðtækar til- 1
) raunir með hinar svonefndu
. Polaris-eldflaugar, sem eru l
meðallangdrægar og geta bor
' ið kjarnorkuhleðslu í oddin-
i um. Er m. a. ætlunin að búa
) kafbátaflotann eldflaugum 1
) þessum, en unnt á að vera að
skjóta þeim úr kafi. — Fyrir
skömmu tókst í fyrsta skipti
að skjóta Polarisflugskeyti
) þannig frá kafbát undir yfir-
i borði sjávar — og þótti til-
raunin heppnast vel. — Mynd
in sýnir, er eldflaugin skýzt ,
úr kafinu og þýtur upp í
I loftið.
Óbeint gagnrýndi hann einnig um
mæli Mao Tse-Tungs þess efnis,
að enda þótt Kína myndi verða
fyrir miklum búsifjum í kjarn-
orkustyrjöld, eins og önnur lönd,
yrðu „alltaf, jafnvel þótt 300
milljónum Kínverja yrði útrýmt,
eftir aðrar 300 milljónir til þess
að stjórna heiminum". — Það er,
þegar aðrar þjóðir væru alger-
lega lamaðar, eða nær þurrkað-
ar út, myndi enn vera eftir helm
ingur kínversku þjóðarinnar, sem
þá gæti farið sínu fram að vild.
— Jing-Sjú skrifaði m. a.:
★ MANNVIT OG KUNNÁTTA
—Á því getur enginn vafi leik-
ið, að brjótist styrjöld út á ný,
verður það mannvitið og kunn-
áttah, sem úrslitum ræður — ekki
höfðatalan. Það yrði barátta milli
einstakra heila, en ekki hinna
fjolmennu fylkinga. — Er hægt
að gera sér vonir um að lifa af
kjarnorkuárás, ef maður nýtur
ekki hinna fullkomnustu varna,
sem nútímatækni getur veitt?
spyr hann — og segir síðan til
svars: — Ef svo er ekki, mun
hver slík árás ekki skilja 20,30
eða 60 þúsund eftir í valnum —
heidur 60 milljónir eða meira.
Jing-Sjú sló því föstu í grein
sinni, að á hinum tækniþróuðu
tímum okkar, byggðist valdið
ekki fyrst og fremst á „blóði og
jörð“, eins og hann komst að orði,
heldur á frjóum huga, uppfinn-
ingasemi, tæknilegri kunnáttu og
víðtækum vísindarannsóknum.
★
Jing-Sjú mun hafa það fyrir,
er hann skrifaði greina og birti,
að það mundi vérða, sem nú er
fram komið. 1 henni er að finna
eins konar afsökunarbeiðni „til
gamals vinar frá 1949“ (Sjú En-
Lai) — en jafnframt undirstrik-
ar hann, að það geti aldrei komið
til mála, að hann falli frá skoð-
unum sínum eða afturkalli það,
sem hann hafi sagt. — Hann lýk-
ur greininni með þessum orðum:
★ EKKI SANNFÆRA
MED VALDI
— Gagnrýnendur eiga að leggja
staðreyndirnar á borðið, vega
Framh. a 1 bls. 13