Morgunblaðið - 29.04.1960, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 28. apríl 1960
- Nýjar námsbækur
Framh. al bls. 11
en börnum er talið skylt að muna
en auk þeirra eru mörg fróðleiks
atriði önnur bundin stuðlum og
rími.
— Er þetta þá ekki argvítugt
hnoð? mun einhver spyrja. Það
læt ég nú allt vera. Auðvitað er
ekki um skáldverk að ræða, og
það.er höfundi ljóst. Ekki eru
heldur allar vísurnar jafnvel gerð
ar, en — ja, það er bezt, að þær
kynni sig sjálfar. — Hér er fyrsta
vísan:
Óðinn Borsson eineygði
eignast Þór með jörðinni,
á í Hliðskjálf hásæti,
um heima alla sjáandi.
Hvað er nú sagt hér. Hvers
son Óðinn var, að hann var ein-
eygður, hvað hásæti hans hét, og
að þaðan sá hann um allan heim,
og loks hverjir voru foreldrar
Þórs. Hér er önnur úr goðafræð-
inni:
Skaði oft á skíðum rann,
skauzt með fjallabrúnum.
Öndurdisin átti mann,
eftir fótum valdi hann,
Njörð í Nóatúnum.
Naddoður, Garðar og Hrafna-
flóki fá sína vísuna hver. Hér er
vísa Garðars:
Garðar slyngur geystist kringum
landið.
Eftir hringinn hægði á.
Húsvíkingur gjörðist þá.
Og hér er önnur eins kveðin:
Sveinn og hrund, er sætu um
stund og læsu
finna mundu í fræðum senn
400 landnámsmenn.
Hér koma tvær vísur, sem ég
bar undir eins á borð fyrir nem-
endur mína, 10 ára börn:
Eiríkur hinn rauði rær
röskur sinni kænu.
Átta tvö hans nökkvi nær
nýju landi og grænu.
Víkingurinn víðförli
vildi Kristna á íslandi;
kom hér níu átta eitt.
Ekki gat hann miklu breytt.
Daginn eftir að ég fór með
seinni vísuna, kom einn af drengj
unum til mín og sagði: „Ég var
nú að reyna að rifja upp vísuna“.
„Hvaða vísu?“ spurði ég — var
þá búinn að gleyma þessu. Þá
þuldi hann, fór raunar ekki
alveg rétt með á einum stað, en
hafði þó ekki afbakað hana efnis
lega.
Þessi vísa er til að minna á þátt
klaustranna í fornbókmenntun-
um.
Margt af fornu frægðinni
farið væri í kaf,
Matráðskona
óskast á Hótel úti á landi.
Upplýsingar í síma 10039.
Plymouth 1957 til sölu
Bíllinn er 6 eylindra, hefir á,valt verið einkavagn og
og mjög lítið keyrður. Skipti möguleg á eldri vagni
með peninga milligjöf. Bíllinn er til sölu og sýnis
í dag. Upplýsingar í sima 16205.
Sendisveinn
Viljum ráða röskan og ábyggilegan sendisvein í sum-
ar. Ákjósanlegt að viðkomandi hafi reiðhjól með
hjálparvél. Nánari upplýsingar gefnar á skrifstofu
okkar, ekki í síma.
Óláfur Gíslason & Co. h.f.
Hafnarstræti 10—12.
TILKYNIMING
um lóðahreinsun í Hafnarfirði
Samkvæmt 2. kafla heilbrigðissamþykktar fyrir
Hafnarfjarðarkaupstað, er lóðareigendum skylt að
halda lóðum sínum hreinum og þriflegum. Eigendur
og umráðamenn lóða eru hér með áminntir um að
flytja burt af lóðum sínum, allt er veldur óþrifnaði
og óprýði og hafa lokið því fyrir 20. maí n.k.
Hreinsun verður að öðrum kosti framkvæmd á
kostnað lóðareiganda.
Að gefnu tilefni skal það tekið fram að óheimilt
er að fleygja í lækinn, höfnina innan hafnargarða,
í fjörur eða annars staðar á land bæjarins neinum
úrgangi eða rusli og er aðeins heimilt að losa slíkt
rusl þar sem sorp bæjarins er látið í sjóinn, fyrir
sunnan Hellnahraun.
HEILBRIGÐISNEFNDIN.
Hafnarfirði, 28. apríl 1960.
I
ef aldrei hefði ábóti
j átt sér fjöðurstaf.
Ég sagði áðan, að þessar vís-
ur væru ekki skáldskapur. Hér
er þó ein, sem nálgast það.
Lindin í Odda var ljós og mild,
læknum í Hvammi miklu tærri.
Þaðan kom íslandi Snorra snilld.
Hin snjáðu blöð væru annars
færri.
Um Magnús Stephensen:
Magnús Leirárlávarður
landsins keypti prentsmiðjur.
Fræðslustefnuforkálfur
festi margt á blaðsíður.
Andlát Jónasar Hallgrímsson-
ar:
örlög reyndust raunaleg og
grimm,
rændu lífi íslands glæstu von.
1845
fóta missti Jónas Hallgrímsson.
Þetta nægir sem dæmi um inni
hald bókarinnar. En er þá nokk-
urt gagn að þessum kveðskap?
Það er ég sannfærður um að get-
ur orðið, en „Veldur hver á held
ur“. Allir þeir sem kenna fslands
sögur, ættu að eiga þessa bók og
nota hana eftir því sem peim
virðist skynsamlegast. Víst er, að
margar vísurnar geta orðið var-
anleg eign barnanna og styr'kt
þannig söguminni þeirra. En það
skiptir miklu máli, að þær séu
Ope/ Caravan '60
' nýr og óskráður til sýnis og
sölu í dag. Skipti möguleg.
U BfimLAN
Aðalstr. Sími 15014 og 19181
P 70 Stafion
óskast til kaups. —
Cifreiðasalan
Njálsgötu 40. — Sími 11420.
Til fermingargjafa
Fyrstadags-umslög
Frímerki í pökkum
Frímerkjaseríur
Einnig fermingaserviettur. —
Frímerkjasalan
Lækjargata 6-A.
Pottaplöntur
Glæsilegt úrval.
j Gróðrastöðin við Miklatorg.
| Sími 19775 og 23598.
kenndar og æfðar í sambandi við
kennslu á því efni, sem þær fjalla
um. Þá verða þær „krydd í mat-
inn“.
Flestar eru vísurnar ferskeytl-
ur. Þær ætti að kveða og fá
börnin til að kveða með. Ekki
skaðar, þótt nútímabörn kveði
vísur, svo sem gert var í gamla
daga, þótt annað sé nú meir í
tízku.
Bókin lítur vel út bæði utan
og innan. Pappír er vandaður og
kápan smekkleg. Teikningar
Helgu Sveinbjörnsdóttur prýða.
Að lokum: Allar þessar bæk-
ur bera vott um áhuga kennara á
störfum sínum. Það er ánægju-
legt. Þær eiga erindi í skólana,
en jafnvel einnig víðar. Vonandi
kemur ekki tízkutómlætið í veg
fyrir ,að þær verði reyndar víða
og af mörgum.
Eiríkur Stefánsson.
Góð vertíð
í Stykkishólmi
STYKKISHÓLMI, 21. apríl. —
Afli hefur verið mjög misjafn í
Stykkishólmi undanfarna daga,
eða frá 2 tonnum og upp í 19 tonn
á bát. Seinustu dagana hafa verið
landlegur vegna storms, en nú
fara allir bátar út í kvöld og eru
væntanlegir aftur annað kvöld.
Annars má segja að vertíðin hafi
gengið vel. í byrjun apríl var
hæsti báturinn kominn með rúm
lega 600 tonn. Er það Svanur en
skipstjóri hans er Eyjólfur Ólafs-
son. Þess ber að geta að bátar
hér hófu ekki róðra fyrr en rúm
vika var af janúar. Vinna við
frystihúsin hefur því verið all-
sæmileg í vetur. — Fréttaritari.
Meira og hefra
ALLGOTT þótti mér nú sem fyrr
að fá áskriftarbæturnar frá Bóka
útgáfu Menningarsjóðs og Þjóð-
vinafélagsins. Þó var ég ekki vel
ánægður. Saknaði vinar í stað er
ekki kom út nein bók úrvalsljóða.
Á þeim flokki bóka vil ég engan
bláþráð hafa og því síður að
alveg: slitni þráðurinn, eins og
varð síðastliðið ár. Af nógu er að
taka, en ein er sú bók Ijóða er ég
vil fá öðrum fremur í flokki
þessum. Það er öll Ijóð og vísur
Jóns biskups Arasonar, allt sem
vitað er með vissu að hann hefir
kveðið —- og má fljóta með það
sem honum er eignað, þó að eigi
verði vitað með sannindum hvort
rétt er feðrað. Kveðskapur Jóns
biskups er lítt tilgengilegur al-
þjóð manna, það er illa farið og
þarf úr að bæta, engum er skyld-
ara að koma því í framkvæmd en
Bókaútgáfu Menningarsjóðs. Þó
að fáir lesi nú Ijóð, svo að orð sé
á gerandi, trúi ég ekki öðru en
að kveðskapur Jóns biskups yrði
lesinn til jafns við meðalskáld-
skap þess áratugs þessarar aldar,
sem nú er langt liðinn.
111 þótti mér breytingin á broti
Andvara. Rétt var að breyta broti
og útgáfu, en illa tel ég að hafi
til tekizt með framkvæmdina. —
Nóg um það.
Svo er það bókaflokkurinn
Lönd og Lýðir. Nú kom Ástralía
og Suðurhafseyjar eftir hinn
góðkunna og ágætlega ritfæra
mann Björgúlf Ólafsson. Ekki er
að lasta það, og ekki vil ég neitt
segja til lasts um þær bækur 11
að tölu sem út eru komnar í
þessum flokki. Samt vil ég segja
sem er, að mér finnst mjög farið
aftan að siðunum með val og röð
verkefna í bókalokki þessum.
\ Bansað i kvöld \
\ frá kl. 8—1. í
i 1
Hafnarfjörður
Óska eftir 2ja herb. íbúð nú
þegar eða í haust. Uppl. í síma
50364 í dag og næstu daga
milli kl. 12—13 og eftir kl. 19
á kvöldin.
Nú er oss heitið á næstunni
(næstu árin) til viðbótar: Rret-
Iand — Áfríka og Þýzkaland.
En hvað eigum vér að bíða iengi
eftir ritum um þau lönd og oær
þjóðir er oss standa næst að
Norðurlöndunum frátöldum? Og
enn höfum vér ekki fengið bæk-
ur um tvö Norðurlandanna, eins
og ég vil telja þau í víðustu og
réttustu merkingu og með sögu-
legum rökum talið. Enn vantar
bókina um Færeyjar, og enn
vantar bókina um Grænland. Þær
tvær bækur áttu að koma meðaí
þeirra fyrstu. Og þá er bókin um
Kanada. Hún átti að koma eigi
síðar en bókin um Bandarikin,
svo náin eru þjóðtengsl vor við
Kanadaþjóðina. Enn vil ég nefna
að mikils meir mæti ég að fá
góða bók um írland, aðra um
eyjalöndin Orkneyjar, Hjaltland
og Suðureyjar, ennfremur um
Skotland heldur en um Afríku.
(Ef til vill mætti rúma eyjalönd-
in öll og Skotland í einni og
sömu bók). Allt eru þetta lönd
og þjóðir og þjóðabrot sem oss
er skyldara og liggur meira á að
fá góðar bækúr um, heldur en
Asíulönd og Afríku, að fróðleik
um þau miklu lönd ólöstuð. I
þessu finnst mér að oss farist
svipað eins og þegar þess er
krafist við landspróf að börnin
viti nöfn á 5 fjörðum sem skerast
austan í Jótlandsskagann o.s.frv.
þó að sömu börn beri ekki úr být
um í skólanum sæmilega vitn-
eskju um sýslumörk á sínu eigin
landi — íslandi. Er ekki rétt-
ara að lfta sér nær — fyrst —
og víkka svo sjónarhringinn stig
af stigi, einnig við útgáfu hinna
þörfu og góðu bóka sem bera
samheitið Lönd og lýðir. Ekki er
skammarlaust að láta oss fá bæk-
ur um fjarlægustu lönd meðan
ókomnar eru bækur um Fær-
eyjar, Grænland og Kanada.
Árni G. Eylands.
Athugasemd
í TILEFNI af fréttaklausu í út-
varpi og dagblöðum Reykjavík-
ur nú fyrir skömmu, um bann
við vorveiði á vatnasvæði Ytri-
og Eystri-Rangár og Hólsár, skal
tekið fram:
Umræddur fundur, sem um
mál þetta fjallaði var ólögmæt-
ur vegna ónógrar fundarsókn-
ar og hafði þar af leiðandi ekki
neina heimild til að ákveða eitt
eða annað viðvíkjandi umræddu
vatnasvæði. Er því vorveiði
heimil i vátnasvæðinu eins og
verið hefur undanfarið, eða þar
til lögmætur aðalfundur hefur
tekið lokaafstöðu til þessa máls,
hver svo sem hún verður.
Frímann ísleifssson,
OddhóL