Morgunblaðið - 13.05.1972, Blaðsíða 10

10
MORGUNBCABTÐ, LAUGARDAGUR 13. MAÍ 1972
*
Hi.mn þeirra Dana, setn um
árabuga skeíð hafa helgað ým
Lss konar rannsóknastiöpfum
á Griænlandi starfskrafta sina
er Eg'il Knutlh greifi. Eru það
einikuim héruð nyrzt á Graen-
landi i Perylandi, sem hann
hefur haft áihiuga á og beitt
sér fyriir margvísleg'um vís-
indalegum rannsóknum á
náttúru þessara nyrztu hér-
aöa. Egil Knuth kom hingað
til iandsins sl. miðvilkudags-
ktvöid tdi þess að vinna að
slkipulagninigu leiðamguirs sins
till Norður-Grænlands nú í
sumar, ag er það ferðaáætl-
u,n hans að leggja upp nú í
daig laugardag með fliug-
Egil Knuth á myndinni miðri ásamt leiðangursmönnum sínum
rup, Bjarne Hviid, Hans J. Munk og Preben Pihl.
Nýjan lykil þarf
í stað þess gamla
— segir Egil Knuth, sem ætiar að koma upp
bækistöð í N-Græniandi í stað Station Nord
vði til stöðvarinnar Station
Nord, sem er um 1665 km fyir-
ir norðain heimskautsbauglnn.
Á fimmitudagskvöldið hitti
ég þennan vaská leiðangurs-
stjóra á Hötel Holti, þar sem
hann sat við hringborð ásamt
fimttn ungum mönnum, sem
fara með honium í þennan leið
angur.
Þettta er eiigiinlega eina tæki
færið, sem við höfum tid þess
að halda upp á daginn, sagði
Kmutih greiifi, þvi á rnorgun
verðum við önnum kafnir við
að akipuleggja og undirbúa
ferðina héðan, til Station
Nord og enginn tími til þess
að setjast að góðum kvöld-
verði saman í viistlegum veit-
i.ngasai, Á laugardagsmorg-
uniinn ætlum við að leggja
upp héðan frá Reykjavílkur-
flugvel'li. — Og úr því þér
spurðuð þá er þetta Kka
nokkurs konar afmælishátíð,
þwí á þessu sumri eru liðin
25 ár, frá þvi byrjað var á
því að reisa skála minn við
Jörgen Brönlundfjörðinn á
Perylandi, en fjörður þessi
gengur iinn úr stórum firði,
Independenoe-firði. Þetta er
því diáiliitáill hátíðarkvöldverð-
ur, þegar öllu er á botninn
h'vol fit. Og við vitum ekki hive-
nær vlð fengjum amnars tæfki-
færi til þess að halda upp á
afmælið, þvti framundan eru
miklar annír, miikið starf, en
tiimi'nn mjög tafemarkaður,
sagði leiðangursisitjóri'nn.
Tveir úr hópnum hafa verið
starfsmenn við Statiön Nord-
stöðina, en hinir tveir hafa
ekki áður komið til N-Græn-
landis.
— Og hvert er nú erindið?
— Frá því á árimu 1962 hef
ur Station Nord-stöðin verið
rekin og hafa Bandarikja-
menn lagt til hennar verulegt
fé, sem er þó bundið ákveðnu
verkefni heninar, en það er að
haida flugveliimum þar opn-
um. Þetta hefiur kostað um
3,5 milljönir danskra króna
á ári, en Statiom Nord er
feikileg snjókista svo það
undirar ekki þá sem til
þekkja, að s njómoks tu r i n n
skuli vera svona kastnaðar-
samur. Þangað hafa verið
sendir leiðangrar vísinda-
manna til margvíislegra ramn-
sóknastarfa ag þar hefur
verið miöstöð fiyrir þessa vís-
indaleiðanigra vegma fliugvall-
arins. Stöðim hefur allltaf ver-
ið Iykillinn að Norður-Græn-
landii í múnum auguim.
Fyrir alilmörgum árum var
ákveðið að þessi stöð yrði
lögð niður í framtíðlnni, og
nú rann þessi dagur upp fyr
itr nókkuð löngu síðan, er
Bandarikjamenn tilkynntu,
að þeir myndu ekfki veita
meira fé tál reksturs stöðvar
innar, en þar hafa starfað ár
ið um kring 25—30 manns.
Heima í Danmörlku voru eng-
ir peningar tiiitækir til þess
að greiða með þann kostna'ð,
er Bandaníkjamenn höfðu
annazt og var þá sú ákvörð-
un tekin af Græmlandsmiála-
ráðuneytimu að leggja ndður
og loka alveg Station Nord
frá og með fyrsta j'úlí næist-
komanöi, og svo miun nú
werða gert.
Þetta oHi miiklum von-
brigðum þeim, sem unnið
hafa við visindaleg störf á
þessum slóðum og öðruim
þarna norðurfré. fig var að
sjálfisögðu í tölu þessara
manna, og miín viðbrögð við
þessum vanda voru þau að
ég taldi að unnt yrði og nauð
synlegt fyrir okkur, að setja
upp stöð í stað Station Nord
við Jörgen Bröniliundfijörðinn
á nesi því, sem heitir efitir
damsika listmálaranum Har-
ald Moltke — Kap Haraid
Mlollitke. Þar er frá náttúrunn
ar hendi fihigvöliur svo stór,
að hinar risastóru Herkúles-
fiutningaflugvélar geta lent
(annar frá vinstri) Jens Hille-
(Ljósm. Mhl. Ól.K.M.).
þar. — Er hanm á leirum,
mjög víðátbumi'kium, og um
11 km frá skála þeim sem ég
á þama. Á þessum slóðum er
miiklu betri aðstaða tii þess
að reka slíka bækistöð, snjó-
létt er þarna, veðurfar betra
og landkostir. Þarna eru villt
dýr, mosfcusnautahjarðir, ref
iir og hérar, fugla'lí'f al'lfjöl-
skrúðugt og gróður allur
meiri.
Þarna á Harald Moltke-nes
inu er vindasamt, einikum á
vetrurn og snjó fesbir litið
þama og því er eiigintega
ílugfhrautin á teirunium alitaf
mjög snjólétt á vetrum. Úr-
komiur eru þarna eklki mökíl-
ar á sumrin og það mun sjald
gæft að leirumar fari alveg
undiir vatn, en þá yrði líka
ólenidandi þar fyrir aur-
bleytu.
Og í áætl'unum mínum
gerði ég einnig ráð fyrir þvi
að hin nýja stöð sfcyildi fá
allt það sem hún gæti notað
af útbúnaði öllum, sem nú er
í Statiom Nord, í stað þess að
láita hann fara í kaf umdir
snjóimn þegar stöðin verður
mannlaus otðin. — Sjálf-
ur bauðst ég til þess að
standa fyrdr fjársöfnun til
þess að standa straium af
því að reisa bækistöð á
hinum nýja stað á Harald
Moltke-nesi. Ek'ki mætti nú,
þegar hinar vfisindalegu rann
sóknir eru famar að skila ár
angri eftir margra ára starf
klippa á þann þráð og láta
allt starfið fara tii einskis.
Málaleitan minni var tekið
fráíbærtega vel af almenningi
sem sýndi þessu máii álhiuga
og sikiilning, og þess vegna er
ég nú komi.nn hingað til þess
að fjalla um þann þábt leið-
an.gursins sem varðar filutn-
ing okkar til áfianigastaðariins
og leiigu á flu'gvélum til þess
að annast fyrir okkur fiutn-
inga frá Station Nord til
hinna nýju bækistöðva. Þebta
er allt dálítið snúið m.a.
vegna þess að eldsneyitis-
birgðir eru hverfandi litlar
orðnar fyrir flugvélar í Stati
an Nord. — En við leysum
þetta í samráði við ykkar
ágætu fiugmenn. Að mínum
dómi eru íslenzikir og kana-
dísfeir ffliugmenn þeir sem bezt
kunna lagið á Græmlands-
flugi, saigði Knuth.
Þó að leiðangur okkar hefj
ist á laugardaginn, er við
fljúgum héðan ti!l Station
Nord, þá verður ekkd hafizt
handa um að reisa nýju stöð-
ina á Kap Harald Moltke,
sem Grænlandsmálaráðuneyt
ið hefur nú heitið fullri sam-
vinnu við að koma upp, fyrr
en uim miöjan júnímánuð.
Hinn 10. júní leggur af stað
frá Kaupmannahöfn Herkúl-
es-fikxtningafl'Ugvél, sem flyt-
ur tiil Okkar húsin sem hin
nýja stöð samanstendur af,
en þau er nú verið að smíða i
Kau pmannahöfn. Verður að-
allhú.sið yfiir 70 fiermetrar.
Hérkúlesar-iflúg'vélin mwn svo
ásarnt íslenzikum flugvéium
eða fluigvél, annast flutninga
á útJbúnaði' stöðvarinnar
Station Nord til nýjiu stöðv-
arinnar, sem ekki hefur hilot-
ið nafn enn sem kamið er. En
hún miun væntanlega gegna
þvi hlutverki að verða hinn
nýi lykill i stað þess gamla
að vlðáttum Norðu r-Græn
lands.
Þegar húsin verða
kamin á áfangastað
verður strax hafizt handa um
að reisa þau og voruumst við
til þess að ljúfca þvi á tilsebt-
um tíma, en heim ti'l Danmerk
ur gerum við ráð fyrir að
fara um 20. ágúst.
•
Ég kvaddi og þakkaði þess
um danska landkönnuði spjall
ið. Hann ber það ekki með
sér, að hann á nú að baki
sér rúm 70 ár og bíður þess
rólegur að takast á við ó-
tal rnörg vandamál ag ábyngð
sem því fyiigir að fara með
leiðangur og reisa bæki-
stöð nyrzt norður í ísauð'mum
NorðurGrænlandis.
Sv>.
LEIÐRETTING
Ford Comet
árg. 1966 sjálfskiptur til sölu.
Upplýsingar í símum 18519—42259.
STJÖRNUGRÓF 18 SÍMI 84550
BREKKUVÍÐIR
BIRKI
MISPILL
RIBS
SÓLBER og
FJÖLÆRAR
PLÖNTUR
Lislohótíð í Reykjavík
Tekið á móti pöntunum á aðgöngumiðum
í síma 26711 alla virka daga kl. 4—7.
Laugardaga kl. 10—14
Dagskrá hátíðarinnar liggur frammi
í Norræna Húsinu.
LISTAHÁTIDI
THT REYKJAVlK
1 YFIRLÝSINGU Magnúsar Guð
mundssonar f.h. Andakilsárvirkj-
unar, sem birt er í Morgunblað-
inu 10. maí sl., segir, að virkjun-
in hafi gert samning um kaup
á flutningslínu yfir Hvalfjörð.
Þetta er ekki rétL
Rafmagnsveitur ríkisins byggðu
þessa línu árið 1958 og eru eig-
endur hennar. Þær hafa engan
samning gert við AndakíLsár-
virkjun um sölu linunnar.
Af þessu tilefni er rétt að geta
þess, að línan gegnir m.a. því
hlutverki að flytja raforku til
orkukaupenda Rafmagnsveitn-
anna í Mýra- og Borgarfjarðar-
sýslum.
Á nœstunni verður þessi iíina
væntanlega framlengd til sam-
tengingar við veitur á Snæfels-
nesi og síðar við Vestfjarða- og
Norðurlandsveitur.
Rafmagnsveitur ríkisins.
Bezta auglýsingablaðið