Morgunblaðið - 09.12.1975, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9, DESEMBER 1975
Cunhal brýn-
ir kommúnista
HP75
Klippur til að klippa á
klippur varðskipanna
FRÁ því var skýrt í
London um helgina að
brezku herskipin hefðu
nú fengið um borð til sfn
nýtt vopn f baráttunni
gegn íslenzku varðskip-
unum, klippur, til þess
að klippa á klippur varð-
skipanna er þau reyna að
klippa vörpuna frá
brezkum togurum. Frei-
gátan Brighton reyndi
þessar klippur f viður-
eigninni við Þðr á laug-
ardag en án árangurs og
afsakaði skipherra frei-
gátunnar sig með því að
of mikill hraði hefði
verið á skipunum. Hall-
dðr Pétursson teiknaði af
þessu tilefni myndina,
sem hér birtist.
BRYN ÞORF A100 MILNA
(HFÆRSLU VH) GRÆNLAND
Julianehaab, 8. desember. Frá fréttaritara Morgunblaðsins Henrik
Lund:
KRAFAN um tafarlitla útfærslu grænlenzku fiskveiðilögsögunnar f
100 mflur var lögð fram og rædd á fundi fulltrúa landsrððsins og
Grænlandsmálaráðherra f Kaupmannahöfn f sfðustu viku. Fulltrúar
landsráðsins færðu sterk rök fyrir nauðsyn skjótra aðgerða til verndar
fiskstofnunum við Grænland, — fyrst og fremst rækjunni. Gerð var
grein fyrir þvf að Grænlendingar vilja 200 mflna lögsögu og vona að
hafréttarráðstefna Sameinuðu þjóðanna samþykki hana.
Hins vegar var með gildum rök- sagði hann að krafan um aðgerðir
um lýst yfir þvf að núverandi
ástand krefðist aðgerða þegar í
stað og að eina raunhæfa verndar-
ráðstöfunin að mati Grænlend-
inga væri skjót útfærsla í 100
mflur sem mundi nægja til að
vernda mikilvægustu rækjusvæð-
in. Ráðherra var sýnt fram á það
hversu alvarlagt ástandið væri og
ERLENT
væri meir en skiljanleg. En eins
og allir vissu gæti ríkisstjórnin á
þessu stigi ekki beitt sér fyrir
einhliða útfærslu viskveiðilögsög-
unnar.
Ríkisstjórnin mun með þátt-
töku landsráðsins senn setja sig í
samband við Sovétrfkin, Spán og
Noreg m.a. landa varðandi veiðar
þessara landa við Grænland. Ein-
hliða bann við togveiðum á
vissum svæðum kemur til greina.
Aðildarlönd Norðvestur-
Atlantshafsfiskveiðinefndarinnar
veröa beðin um að hefja ekki nýj-
ar fiskveiðar við Græniand, og að
kanna hvers konar veiðar skip
þeirra stunda við Grænland og
hve mikill afli þeirra er.
Grænlandsmálaráðherra hefur
boðað að hann ásamt fulltrúa
landsráðsins fari til þeirra landa
Enn eykst efnahagsvandi Dana
Samt nýtur Jörgensen 74% fylgis
ATVINNULEYSIÐ 1 Danmörku heldur áfram að aukast þrátt fyrir
ráðstafanir rfkisstjórnar Anker Jörgensens f september. Verðbólgan
heldur einnig áfram að aukast. Efnahagsbatinn lætur sem sé standa á
sér og rfkisstjórnin hefur nú áhyggjur af launahækkunum sem við
núverandi vfsitölukerfi munu nema tveimur vfsitölustigum eftir ára-
mótin, að þvf er fram kemur f grein f Hufvudstadsbladet.
Efnahagsráðstafanir stjórnarinnar hafa ekki reynzt nógu árangurs-
ríkar. Reiknað var með þvf f september að verðbólgan á þessu ári yrði
að meðaltali 6% eða f hæsta lagi 7%. Nú þegar er verðbólgan rúmlega
9% og stefnir enn hærra. Vaxtastigið var f haust 12,5%, en er nú
15,5%. Atvinnuleysi var þá 10%, en er nú meir en 11%.
Lissabon, 8. desember.
NTB—Reuter.
MEIR EN 20.000 manns komu til
að hlýða á Alvaro Cunhal, leið-
toga portúgalska Kommúnista-
flokksins, halda ræðu á nautaats-
leikvanginum I Lissabon f gær-
kvöldi, þar sem hann hvatti til
aukinna áhrifa kommúnista f öll-
um bæjum og verksmiðjum
landsins. „Við verðum að styrkja
stöðu okkar og skipuleggja starf
okkar tíl að vernda framgang
byltingarinnar svo að unnt verði
að koma sósfalisma á f Portúgal,"
sagði hann. Hann hvatti til mikill-
ar áróðursherferðir fyrir málstað
kommúnista, en fjöldafundurinn
Færeyingar líta
Breta hornauga
Þórshöfn, 8. desember — Reuter.
VAXANDI átök f þorskastrfði
Breta og ísiendinga hafa skapað
ótta f Færeyjum um að yfirvof-
andi sé „innrás“ brezkra togara f
Þórshöfn þar eð þeir eru brott-
rækir gerðir frá fslenzkum
höfnum nema f neyðartilfellum.
Færeyingar, sem standa Is-
lendingum nærri vegna fornra
vináttutengsla, vfsa f þessu sam-
bandi m.a. til þess er freigátan
Falmouth sigldi til Þórshafnar og
setti þar f land fjóra slasaða sjð-
liða eftir átök á Islandsmiðum.
Þá kom fram gagnrýni í fær-
eyskum blööum vegna þess að
freigátan notaði tækifærið og tók
eldsneytisbirgðir, áður en hún
hélt á brott. Samkvæmt sam-
komulagi milli Dana og Breta
geta brezku skipin komið til
hafnar í Færeyjum að vild, en það
má þó endurnýja ár hvert. Enn
sem komiö er hefur ótti eyja-
skeggja þó verið ástæðulaus, því
aðeins um 10 brezkir togarar hafa
verið að veiðum fyrir utan 12
mflna landhelgi Færeyja undan-
farið.
Thornton
Wilder látinn
New Haven, 8. des. Reuter.
THORNTON Wilder, bandaríski
Pulitzer-verðlaunahafinn fyrir
leikrit og skáldsögur, lézt f gær f
New Haven, 78 ára að aldri.
Dánarorsök var ókunn. Hann er
þekktastur fyrir leikritið „Our
Town“ (1938), — breiða lýsingu á
smábæjarlífi í Nýja Englandi.
Frægasta skáldsaga hans var
„Brúin yfir San Luis Rey“ (1938),
en fyrir þessi tvö verk og leikritið
„A yztu nöf“ (The Skin of our
Teeth, — sýnt í Þjóðleikhúsinu)
fékk hann Pulitzerverðlaunin.
Wilder var sem unglingur
menntaður að mestu leyti 1 Kína,
þar sem faðir hans starfaði á
ræðismannsskrifstofu Bandaríkj-
anna. I leikritum sínum beitti
Wilder oft á tfðum fjarstæðu-
kenndum aðferðum. Af öðrum
skáldsögum hans má nefna „The
Woman of Andros“, „Heavens My
Destination“, „The Ideas of
March“, „The Eighth Day“ og
sfðasta verk hans „Theophilus
North".
f gær var sá fyrsti eftir hina mis-
heppnuðu uppreisnartilraun f
fyrra nánuði sem kommúnistar
voru sakaðir um að hafa átt þátt f.
Þessu neitaði Cunhal f gær.
Eftir uppreisnartilraunina
hafði Mario Soares, leiðtogi
sósfalista hvatt kommúnista til að
forðast uppþotsaðgerðir og styðja
rfkisstjórnina. En Cunhal tók
fram f gær að kommúnistar
mundu ekki láta undan þrýstingi
kapftalista.
I dag sagði Jorge Sa Borges
félagsmálaráðherra sig úr flokki
alþýðudemókrata, PPD, — að því
er talið er vegna yfirgangs flokks-
leiðtogans, dr. Francisco sa Carn-
eiro, en hann hefur barizt mjög
hatrammlega gegn kommúnistum
og sætt gagnrýni fyrir það frá
vinstri öflum innan PPD. Úrsögn
hans þykir stofna samsteypu-
stjórninni í nokkra hættu, þar eð
ekki er ljóst hvort hann verður f
henni áfram. PPD féll nýlega frá
kröfu sinna um að kommúnistar
yrðu að fara úr stjórninni ef PPD
ætti að vera f henni áfram.
Ford Bandaríkjaforseti og Su-
harto forseti Indónesíu ræðast
við er Ford kom til Jakarta á
föstudag.
Ford er
ánægður
með förina
Washington, 8. desember —
Reuter.
GERALD Ford Bandaríkjafor-
seti kom aftur til Washington f
dag eftir 10 daga ferðalag um
Asfu þar sem hann að eigin
sögn undirbjó jarðveg fyrir
nánara sambandi Kfna og
Bandarfkjanna þó að engin
áþreifanlegur árangur hafi
orðið. Ford var fimm daga f
Peking, en kom einnig til
Indónesfu, Filipseyja og
Hawaii. Ford sagði f dag að
Kfnaförin hefði verið prýði-
lega héppnuð: „Það voru engir
mfnusar en margir plúsar". 1
Honolulu lýsti Ford f ræðu
nýrri „Kyrrahafsstefnu"
byggðri á bandarfskum
hernaðarstyrk, nánu sambandi
við Japan og bættri sambúð
við Kína.
Hann sagði að hann hefði
orðið var við skoðanaágreining
f Kfna eins og við hefði verið
að búast, „en við vorum einnig
sammála f öðrum atriðum".
Helzti ágreiningurinn var
varðanda Formósu og andstaða
Kfnverja við detente-stefnu
Bandarfkjanna gagnvart
Sovétrfkjunum. En ef marka
má orð háttsetts bandarfsks
embættismanns fögnuðu Kfn-
verjar veru bandarfsks hers á
Kyrrahafi til að vega á móti
Sovéthernum.
Töluvert hefur verið deilt á
þessa ferð Fords f banda-
rfskum fjölmiðlum og hann
sagður fara f gagnsiausa ferð
til útlanda á meðan vandamál-
in hrannist upp heima fyrir.
Danmörk á mikið undir útlönd-
um komíð efnahagslega og batinn
veltur mjög á efnahagsþróuninni
erlendis. . Ef hin alþjóðlega
kreppa heldur áfram þá mun það
tefja enn fyrir efnahagsbata i
Danmörku.
Rfkisstjórnin og stjórnarand-
staðan sameinuðust í september
um að reyna að auka atvinnu
með því að veita miklu
fé út í atvinnulífið, auka
lán til atvinnuveganna og reyna
að blása sérstaklega lffi f
byggingariðnaðinn, ásamt lækk-
un virðisaukaskatts úr 15 f 9Ví% á
næstu fimm mánuðum. En eins og
Knud Heisen fjármálaráðherra
viðurkenndi er hann lagði fram
fjárlagafrumvarpið fyrir nokkru,
sem mestan áhuga hafa á lax-
veiðunum við Grænland með til-
liti til þess að kanna möguleika á
aukningu grænlenzka laxakvót-
ans. Ráðherra og ríkisstjórnin þar
með eru sammála um að Græn-
land skuli fá 200 mílna fiskveiði-
lögsögu, hvort sem verður með
alþjóðalögum eða á annan hátt ef
hafréttarráðstefnan nær ekki
samkomulagi um málið f vor.
þá heldur kreppan áfram.
Brýnasta verkefni rikisstjórnar
Jörgensens er að draga úr áhrif-
um launahækkunarinnar í
janúar, og vænta má að a.m.k.
verði hækkun um önnur tvö visi-
tölustig það sem eftir er ársins.
Og það verður erfitt fyrir for-
sætisráðherra úr flokki jafnaðar-
manna að fara að hrófla við þessu
vísitölukerfi, — ekki sfzt þar sem
hann er gamall alþýðusambands-
forseti. En Jörgensen á engu að
síður styrk í úrslitum Gallup-
skoðanakönnunar sem birt var I
Berlingske Tidende á laugardag,
en samkvæmt henni nýtur rikis-
stjórn hans fylgis 74% danskra
kjósenda og er það það mesta sem
dönsk stjórn hefur fengið frá því
byrjað var á könnununum árið
1961.