Morgunblaðið - 16.08.1981, Blaðsíða 31

Hreyf-
illinn
úr Vífils-
staða-
flug-
vélinni.
Flugvélin flaug lítið þar sem Bret-
ar bönnuðu mest allt flug á
stríðsárunum, en nú er verið að
endursmíða hana á vegum ís-
lenzka flugsögufélagsins og tekur
Gunnar m.a. þátt í því verki.
Þá er á sýningunni sérlega
vandað líkan af fyrstu flugvélinni
sem kom til íslands, en hún var af
gerðinni Douglas World Cruiser og
kom hingað fyrir tæpum 60 árum.
Líkanið smiðaði Þorleifur heitinn
Þorleifsson, mikill áhugamaður
um flug, hagleiksmaður og ljós-
myndari góður.
Ennfremur er þar að finna vél
og skrúfu úr Meteor Irwin-flugvél
sem Albert á Vífilsstöðum smíðaði
á sínum tíma, einnig stýrið úr
Súlunni, Júnkers-flugvélinni er
Flugfélag íslands átti, og m.a. var
mikið notuð til síldarleitar. Stýrið
er í eigu fyrsta flugmanns íslend-
inga, Sigurðar Jónssonar, Sigga
flug. Þá eru á sýningunni skrúfu-
blöð úr ýmsum flugvélum sem
komu við sögu flugsins á íslandi
fram til 1940.
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. ÁGÚST 1981
31
um Lágaskarð
Spölkorn út
í buskann
Gengið
Fyrir nokkrum vikum birtist
hér í blaðinu stutt lýsing á
Dyravegi, en svo nefnist gamla
þjóðleiðin frá Nesjavöllum í
Grafningi er liggur fyrir norðan
og vestan Hengil alít suður að
Húsmúlanum. Framhald leiðar-
innar liggur svo meðfram Stór-
a-Reykjafelli og þaðan suður um
Lágaskarð, milli Lákahnúka (eða
Lakahnúka) og Stórameitils,
meðfram Lönguhlíð og síðan til
byggða í Ölfusi.
Að þessu sinni skulum við eiga
rólega gönguferð fyrir höndum,
feta í fótspor forfeðranna og
rölta eftir hinni gömlu götu sem
um aldaraðir var ein aðalþjóð-
leiðin milli byggða og sjálfsögð-
ust leið þeirra, sem að austan
komu og höfðu farið yfir Ölfusá
á ferju á Óseyrarnesi áleiðis til
Reykjavikur.
Við ökum upp á brekkubrún-
ina vestan við Skíðaskálann í
Hveradölum og yfirgefum þar
bilinn. Þaðan tökum við stefn-
una á austurhlíð Stórameitils
sem blasir við framundan. Leið-
in liggur í fyrstu upp á lága öldu
en er þangað er komið sést
skarðið vel. Landið hér umhverf-
is er allt meira og minna þakið
hraunum. Fjöllin eru öll úr
móbergi og til orðin við gos
undir ísaldarjöklinum, enda
bera mörg þeirra þess greinilega
merki, og svo sjást gígar þeirra
enn. T.d. eru tveir gígar í
Stóra-Reykjafellinu, sem að baki
liggur, og stendur Skíðaskálinn í
öðrum þeirra og enn annar er
uppi á Stórameitli. Það sjá þeir,
sem þangað skreppa.
Meðfram Stórameitli liggur
gatan af og til að klöppum. Þar
skulum við ganga hægt, því
merkilegt er að sjá hvernig
hestahófarnir hafa markað rásir
í harða hraunhelluna, glöggt
merki um hina miklu umferð
fyrri tíma á þessari leið þegar
aðalhöfnin við suðurströndina
var á Eyrarbakka og menn víða
að sóttu verslun þangað, eða
fóru í skreiðarferðir vestur á
Reykjanes, auk allra annarra
ferðamanna sem hér áttu leið,
allt frá örmustu förumönnum til
ríkilátra höfðingja. Við horfum
á þögult vitni mikillar sögu, en
því miður: steinarnir hafa ekki
mál.
Suður af Stórameitli er Litli-
meitill. Á milli þeirra er kvos og
þar á Eldborgarhraunið upptök
sín. I miðju hrauninu er gígur-
inn, (Eldborgin) og frá honum
hefur þetta hraun runnið suður
með Litlameitli og Lönguhlíð
allt niður í byggð. Götuslóðarnir
liggja austan við hraunið. Þar
eru víða grösugar brekkur og
notalegir áningarstaðir. En við
leggjum lykkju á leið okkar og
bregðum okkur upp á Eldborg-
ina. Sú gönguferð er erfiðsins
virði, því gígurinn er bæði stór
og failegur og mosinn.sem klæð-
ir hann að innan svo þykkur og
mjúkur að við freistumst til að
setjast í þessa dúnmjúku sæng
og hvíla „lúin bein“ meðan við
virðum umhverfið fyrir okkur í
rólegheitum.
Stuttar, en fallegar hraun-
traðir liggja niður frá Eldborg-
inni og að sjálfsögðu fylgjum við
þeim til enda. En þá tökum við
stefnuna austur yfir hraunið og
fylgjum götuslóðunum eftir það
suður á móts við Krossfjöllin. Þá
erum við aftur komin í nánd við
akveginn og þar látum við bílinn
taka okkur.
En stutt er þá eftir að Raufar-
hólshelli og mætti lengja þessa
gönguferð með því að skreppa
þangað og skoða fremsta hluta
hellisins örlítið. Hann er þess
virði. Nokkur op eru á hellinum
fremst, svo birtan er nægileg, en
innar er almyrkt, og þar þurfa
menn ljós og annan útbúnað.
Frá Skíðaskálanum að Raufar-
hólshelli eru um 13 km. Engum,
sem á annað borð treystir sér til
að leggja það land undir fót, sem
ekki er hulið malbiki eða stein-
steypu, ætti að vera ofraun að
ganga þessa leið.
A OLLUM HÆÐUM I TORGINU
FÆM4ÐUR Á
AWA FJÖLSKYLDUN4