Morgunblaðið - 10.03.1992, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. MARZ 1992
= ©RAFVERHF=
Skdfin3 * lOSReykjovt • Sbke 91-81 2415 og 81 2117
eftir Bjarna Th.
Rögnvaldsson
Miðvikudaginn 11. mars 1992
standa útvarps- og sjónvarpsstöðv-
ar í landinu að sk. heilbrigðisdegi
ljósvakamiðlanna. Samkvæmt til-
mælum Áfengisvarnaráðs, Lands-
sambandsins gegn áfengisbölinu
og Vímulausrar æsku - foreldra-
samtaka, er viðfangsefni dagsins
í ár: Áfengi og þjóðfélag. Á þessum
degi vilja ljósvakamiðlarnir upp-
lýsa landsmenn um ýmsar hliðar
áfengismála og áhrif áfengisneyslu
á íslenskt þjóðfélag og þegna þess.
Góðtemplarareglan hefur hér-
lendis starfað allar götur frá árinu
1884 og unnið markvisst að bind-
indisfræðslu. Markmið reglunnar
hefur verið að gera sem flestum
grein fyrir hinum fjölþættu nei-
kvæðu áhrifum áfengisdrykkju.
„Niðurstöður þessarar
könnunarsýna að
áfengissala ríkisins er
ekki sú tekjulind sem
stundum er haldið
fram, þvert á móti.
Kostnaður þjóðfélags-
ins vegna áfengisneyslu
er meiri en tekjur af
áfengissölu og eru þá
ekki meðtaldar þær
mannlegu þjáningar
sem áfengið veldur ein-
staklingum og fjöl-
skyldum.“
og starfsemin í Galtalækjarskógi
og víðar ber vott um.
í hinni nýju templarahöll á horni
Barónsstígs og Eiríksgötu eru
haldnir reglulegri fundir. Rétt og
skylt er að benda landsmönnum á
það að allir sem stuðla vilja að
bindindismálum eru velkomnir í
Góðtemplarregluna. Reglan heldur
opna fundi öðru hveiju og þeir sem
vilja kynna sér starfsemi reglunnar
eru hvattir til að koma á slíka
fundi. Einnig er sjálfsagt að geta
þess, að reglan hefur öðru hverju
stuðlað að áfengislausum dans-
samkomum og spilakvöldum og
danskennsla er nú í gangi fyrir
félagsmenn reglunnar.
Á síðastliðnu ári fór fram ítarleg
könnun á kostnaði og tekjum þjóð-
félagsins vegna áfengisneyslu fýrir
\ýll skrifslofntækmnám
Tölvuskóli Reykjavíkur gerir þér kleift að auka við
þekkingu þína og atvinnumöguleika á skjótan og
hagkvæman hátt.
Þú lærir bæði á Macintosh- og PC-tölvur, auk al-
mennrar skrifstofutækni, bókfærslu, tölvubókhalds,
verslunarreiknings og toll- og verðútreikninga.
Innritun stendur yfir.
Hringið og fáið sendan ókeypis bækling.
Ql
Tölvuskóli Reykiavíkur
Borgartúni 28, sími 91-687590
Höfundur er í frædsluráði
góðlcmplnru.
Reglan hefur allt frá árinu 1884
stuðlað%ð áfengislausu samfélagi,
og bent á það að án neyslu áfeng-
is og annarra vímuefna er unnt
að lifa enn heilbrigðara og auðugra
lífi. Góð samviska og góður félags-
andi eru aðalsmerki þess bindindis-
fólks sem þar starfar.
Félagseiningar (stúkur) regl-
unnar hafa að vonum lagt áherslu
á fordæmisgildi áfengislauss
félagsstarfs og samkomuhalds fyr-
ir hina ungu. Þessu til staðfestu
eru starfræktar margar barna- og
unglingastúkur víða um landið, og
þar fer víða fram gróskumikið starf
þó víða mætti vissulega gera betur.
Góðtemplarareglan er fyrsti
stéttlausi félagsskapurinn hérlend-
is og þar hefur fólk af báðum kynj-
um haft jafnan rétt allt frá upp-
hafsári reglunnar 1884.
Reglan hefur lagt áherslu á úti-
veru, gróðurvemd og tijárækt eins
Bjarni Th. Rögnvaldsson
árin 1985 til og með 1989. Þessi
könnun var gerð af Hagfræðistofn-
un Háskóla íslands. Niðurstöður
þessarar könnunar sýna að
áfengissala ríkisins er ekki sú
tekjulind sem stundum er haldið
fram, þvert á móti. Kostnaður
þjóðfélagsins vegna áfengisneyslu
er meiri en tekjur af áfengissölu
og eru þá ekki meðtaldar þær
mannlegu þjáningar sem áfengið
veldur einstaklingum og fjölskyld-
um. Enda verða mælitölur hag-
fræðinnar ekki notaðar á hlið þess
málsins, sem hér er um fjallað.
Blekkingaleikir mið-
stýringarmanna
BRÚÐKAUPSVEISLUR
Perlan á Öskjuhlíð
?rrrrs sími 620200
3 ÓDÝRASTIR
Nú er hver að verða
síðastur að panta
fermingarmyndatöku
Ljósmyndastofurnar:
Mynd sími 65-42-07
Barna og Fjölskylduljósm.
sími 677-644
Ljósmyndastofa Kópavogs
sími 4-30-20
FEIN
skrúfvélin sem
er sérhönnuð
fyrir gifsveggi
eftir Birgi
Hermannsson
Það er staðreynd, hversu ank-
annalega sem það hljómar, að það
stendur heilbrigðum fyrirtækjum í
sjávarútvegi fyrir þrifum, ef þau
þurfa ekki á fyrirgreiðslu að halda.
Dauð krumla miðstýringarmanna
heldur um alla þræði íslensks land-
búnaðar og sjávarútvegs. Þeir sem
þessar undirstöðuatvinnugreinar
stunda, geta hvorki hrært legg né
lið, án þess að hafa fyrst fengið
bréf upp á það.
Það stendur í lögum, þó mark-
leysa sé eins og að er staðið í dag,
að að íslenska þjóðin eigi auðlindir
hafsins. Núverandi kvótakerfi er
meingallað og hindrar að hægt sé
að framfylgja þeim lögum. Eftir
því sem gallar þess kerfis koma
betur í ljós og hrannast upp, bein-
ist athygli manna æ meir að því
að taka upp annaðhvort veiðileyfa-
gjald eða sóknarmark í þess stað.
Það sem mælir eindregið gegn
veiðileyfagjaldinu og menn óttast
mest, er að hinir valdagráðugu
stjómmálamenn okkar, sem vilja
vera með nefið ofan í hvers manns
koppi, myndu setja þar allt í skötu-
líki og gera úr því skrípaleik. Það
skiptir ekki máli hveijir fara með
stjórn landsins, öll samkeppni er
gerð að athlægi með stöðugum
afskiptum og styrkjum ríkisvalds-
ins.
Til að veiðileyfagjaldið geti kom-
ið í stað núverandi kvótakerfis,
yrði að ganga þannig frá hlutunum
að allir þeir er nýttu sér auðlindina
yrðu undanbragðalaust látnir
greiða gjaldið í raun. En það er
óskhyggja ein og borin von. Al-
menningsálitið hér á landi er orðið
það dofið fyrir siðleysi stjórnmála-
mannanna og fyrirgreiðsluforstjór-
anna hjá ríkinu að fátt eitt vekur
orðið hneykslan manna og veitir
þeim herrum aðhald. Ráðamenn
þjóðarinnar myndu úthluta sumum
fyrirtækjum og kjósendum sínum
víkjandi láni eða þorskígildum (þ.e.
gæfu þeim fé). Veiðileyfagjaldið
væri fyrirfram dauðadæmt.
Af sóknarmarkinu höfum við
nokkra reynslu og ætti það að auð-
velda okkur að sníða vankantana
af því kerfi. Ef sóknarmarkið verð-
ur tekið upp, þarf að skipta árinu
niður í veiðitímabil, eins mörg og
verkast vill.
Sóknarmarkinu hafa menn helst
fundið til foráttu, að flotinn myndi
ryðjast á hafið í byijun hvers tíma-
bils og fiska upp á skömmum tíma
þann kvóta sem leyfður væri. Þar
með hefði vinnslan í landi ekki
undan, en yrði verkefnalaus þess á
milli.
Þessu þyrfti aldrei að verða svo
varið og miklu minna mál að stýra
því en núverandi kerfi.
Nær undantekningarlaust hefur
togaraflotinn stundað veiðar hvern
einasta dag ársins og ekki stoppað
einum klukkutíma lengur í landi
en samningar segja til um. Þarna
yrði frekar að finna lausn á sóknar-
mynstri bátaflotans og þá lausn á
alls ekki að vera erfitt að fínna,
ef menn á annað bdrð snéru sér
að því í alvöru og einlægni.
Sviðsetning sjónhverfinganna
Á þessum tímamótum er ekki
úr vegi að rifja aðeins upp tildrög
þess að kvótakerfið var tekið upp
og hvernig það stökk alskapað út
úr höfði Halldórs Ásgrímssonar.
Á hveiju hausti hefjast leiksýn-
ingar hagsmunaaðila sjávarútvegs-
ins. Fyrst ríður Fiskifélag íslands
(þ.e. ríkið) á vaðið með sitt fiski-
þing. Hveijir skyldu nú sitja þetta
þing og í umboði hverra? Það er
sagt að fiskideildir um land allt
kjósi fulltrúana sem þar birtast.
Hvaða fiskideildir og hveijir starfa
í þeim? Á einu fiskiþingi bar Reyk-
vískur þungaviktarfulltrúi fram þá
tillögu að fiskideildirnar um land
allt stæðu undir kostnaði fulltrúa
sinna við að sækja þingið og þar
með létt þessum útgjöldum af rík-
inu. Hann gerði þetta af skömm
sinni, því hann vissi betur. Enda
fór það eftir. Flestallir fulltrúanna
urðu að viðurkenna, að í þeirra
heimahögum væri enginn slíkur
félagsskapur til að kosta þá.
Þegar líður að hausti, hringja
þessir fulltrúar hver í annan, oftar
en ekki til að grennslast um hvort
viðkomandi sé enn ofar moldu, og
síðan mæta þeir á þetta þing hver
af öðrum. Sumir þeirra líta hýru
auga til þingfararkaupsins, sem
ekki er skonð við nögl.
Halldór Ásgrímsson var nokkuð
fljótur að átta sig á að hafa mætti
gagn af Fiskifélagi íslands til eigin
framdráttar. Þarna var haldin sam-
koma einu sinni á ári, sem stóð í
viku. Hvað var upplagðara en að
notfæra sér þá aðstöðu sem það
hafði upp á að bjóða sem tengiliður
við ijölmiðla og þar með í áróðurs-
skyni fyrir sín hjartfólgnustu mál.
Svo vel vildi til að Halldór Ásgríms-
Birgir Hermannsson
„Séu menn svo einfaldir
að halda að sátt náist
með þjóðinni um kvóta-
lögin eins og þau eru
fram sett í dag, eru f
þeir illa heima og hafa
ekki mikla tilfinningu |
fyrir þeim straumum
sem um landsmenn ,
leika.“ '
son átti þar einnig trausta fylgi-
sveina og framsóknarmenn sem
voru og eru mjög áhrifamiklir á
meðal þingfulltrúanna. Eins og
menn muna, var kvótafyrirkomu-
lagið fyrst samþykkt á fiskiþingi.
Og hveijir halda menn að hafi þar
stjórnað handauppréttingunni og
hvaðan halda menn að frumdrögin
að kvótalögunum hafi komið? Því
er auðsvarað. Mestallt var þetta
vissulega samið í sjávarútvegsráðu-
neytinu að undirlagi Halldórs og
Bindindishreyfingin og heil-
brigðisdagar ljósvakamiðlanna