Morgunblaðið - 10.03.1992, Blaðsíða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. MARZ 1992

WVRTIVÖRUR
---— 11 ' rrr-“ i ii
lOAo
^©^SSI^nWJnger/Distribute^^Jniversa^PressS^ndicató
„J/vetiu matUnSu meb fyrir konuna. nrima ?
Qxjrtscb frct hinu. augLjóscx.."
Ég er búinn að fá mér gler-
augu og vil fara á sama stað
og í fyrra.
Ást er...
. .. dásamleg, þegar hann
hringir.
TM Reg. U.S Pat Off.—all rights reserved
® 1992 Los Angeles Times Syndicate
Varstu ekki að tala um að
fara í veiðitúr ...?
HÖGNI HREKKVÍSI
/, ÉG HEy/?/... /vue> næ Tv/smxi r* n rimuN
H4NS HÖGNA."
BRÉF
TEL BLAÐSINS
MEÐ BELTIN SPENNT
Öryggisbelti geta skipt skðpum ef slys ber að höndum - en þau
koma aðeins að gagni séu þau spennt.
ee
Ornefnarangfærsla
Af öskudegi
Frá Reyni Guðmundssyni:
í fréttum sjónvarpsins 4.
mars af öskudagsgleði barna á
Akureyri sagði fréttamaður frá
því að þessi öskudagsskemmt-
un hefði borist til íslands með
Dönum en þeir hefðu lært hann
af Hollendingum og væri þessi
skemmtan komin úr kaþólskum
sið.
Hér gætir nokkurs misskiln-
ings. Líklega er fréttamaðurinn
hér að vísa til kjötkveðjuhátíðar
(sem ekki er kirkjuhátíð) þar
sem fólk í mörgum kaþólskum
löndum sleppa fram af sér
beislinu í skemmtun og áti á
sprengidag áður en tímabil 40
daga föstu og yfirbótar hefst.
Fastan byijar á öskudag en
hann er einmitt sá dagur öðrum
fremur í föstu ásamt föstudeg-
inum langa sem kaþólska kirkj-
an biður menn að halda í við
sig í mat og skemmtun.
40 daga fastan á upphaf sitt
frá því snemma á fjórðu öld
og undanfarin 1000 ár hefur
askan í upphafi föstu verið tákn
um iðrun og yfirbót en í forn-
kirkjunni hófu menn opinber
yfirbótarverk á þessum degi.
Því er það svo að á öskudag
gengur kaþólskt fólk til kirkju
og tekur við tákni yfírbótar á
enni sér og þeir sem hafa verið
í stórborgum erlendis á ösku-
dag hafa eflaust tekið eftir því
að þá gengur íjöldi manns um
með svartan öskublett á enn-
inu. Hinsvegar hefur verið inn-
leidd hér á landi á sama degi
sú venja að klæða börn í furðu-
föt og leyfa þeim að belgja sig
út af sælgæti og að sögn sam-
kvæmt kaþólskri forskrift en
þó kannski með lútersku ívafí
þar sem það er gert degi of
seint og í upphafí föstu til að
geta talist kaþólskt að upp-
runa.
REYNIR GUÐMUNDSSON
Víðimel 21 Reykjavík
Frá Asmundi U. Guðmundssyni:
Sýslungur minn, Jens Skarphéð-
insson, Austurbrún 4, Reykjavík,
skrifaði smápistil í Morgunblaðið 26.
febrúar síðastliðinn á 41. síðu neðst,
sem hann kallar „Staðreyndafölsun".
Víst er það rétt sem þar kemur fram.
Svo undarlegt sem það er þá hefur
ekki hestvagn og því síður bíll farið
þann veg sem Brattabrekka heitir.
Þann götuslóða fetuðu hestar undir
klyfjum frá ómunatíð fram um síð-
ustu aldamót, síðan aflagt nema þá
helst skemmtiferðafólk sem ferðast
um landið á hestum nú hin síðari ár.
Þeir fjölmörgu sem telja sig fara
veginn um Bröttubrekku á bíl ættu
að prófa að fara akandi sunnan við
Bjarnadalsá yfir Baulugil fram á
Bjarnadal, fram undir miðjan dal,
slaga þá til vinstri og skásneiða
fjallshlíðina nánast lóðbeint upp
snarbratta (þar er Brattabrekka).
Halda síðan yfir á Suðurárdal og
niður Rauðusteina, beint á móti Selg-
ili sem núverandi vegur liggur yfir
neðst í fjallsrótunum dalamegin eða
prófa að fara upp Rauðusteina og
niður Bröttubrekku og áfram. Þeir
sem framkvæma kortagerð, sem og
aðrir, hafa ekki hingað til flökrað
við því að færa örnefni til svo tugum
kílómetrum skiptir. í þessu tilfelli í
um það bil 27 til 32 km í vestur,
miðað við brúna á Bjarnadalsá.
Daginn eftir kom baksíðufrétt um
bílslys á Miðdal á Bröttubrekku, tak-
ið eftir, á Bröttubrekku. Þvílíkt kjaft-
æði, þar sem slysið átti sér stað
munar um það bil 18 til 20 km milli
staða í loftlínu, hvað Brattabrekka
er austan í fjallgarðinum. Núverandi
vegarstæði liggur um Miðdal (það
er rétt) inn austurhlíð Staðarmúlans,
þaðan upp á Merkjahrygg niður Sel-
landið enn neðar Banaflatir til
byggða í Sökkólfsdal í Dalasýslu. Það
er í raun rannsóknarefni hvers vegna
fjölmiðlafólk sem aðrir rangtúlka og
færa til þrnefni eftir geðþótta eða
smíða ný nöfn sem hvergi eru í
tengslum við umhverfið en koma út
líkt og kölski sá eini sanni hafi hvísl-
að þeim í eyru fáráðlinga, til að hafa
gaman af síðar.
ÁSMUNDUR U. GUÐMUNDSSON
Suðurgötu 124 Akranesi
með þessum hætti. Hann er áreið-
anlega ekki einn um það. Það er
verið að selja ímynd og umbúðir
en ekki efni. Fjölmiðlarnir taka
þátt í þessu þ.á.m. Morgunblaðið.
Hin svonefndu íslenzku bók-
menntaverðlaun eru annar þáttur í
þessari auglýsingamennsku. Bækur
eru tilnefndar til þeirra, ef útgef-
andi er tilbúinn til að greiða ákveð-
ið gjald, annars ekki.
Það væri fróðlegt að taka saman
yfirlit um öll þau viðtöl, sem birtast
við ákveðna rithöfunda m.a. hér í
Morgunblaðinu fyrir hver jól,
hversu oft búið er að tala við sama
fólkið t.d. síðustu fimm árin og
hvenær það hafði síðast eitthvað
nýtt að segja!
Skrumið í kringum bókaútgáfuna
er áreiðanlega farið að hafa nei-
kvæð áhrif. Það er hægt að gefa
út bækur og kynna þær almenningi
á annan og menningarlegri hátt en
hér er gert. Bókaútgáfendur og
fjölmiðlar ættu að gefa þessum orð-
um Þorgeirs Þorgeirssonar gaum
og huga að þeim fyrir næstu jól.
Bókmenntagagnrýnendur ættu
einnig að taka sig taki. Þeim hætt-
ir til að skrifa tilfinningadóma,
vonda eða góða eftir atvikum, í stað
þess að skrifa upplýsandi og lær-
dómsríka ritdóma, sem gætu verið
gagnlegar leiðbeiningar og ábend-
ingar til lesenda og jafnvel rithöf-
unda, því enginn er yfir jákvæða
og uppbyggilega gagnrýni hafínn.
Yíkverji skrifar
Imenningarblaði Morgunblaðsins
sl. laugardag birtist afar athygl-
isvert viðtal við Þorgeir Þorgeirs-
son, rithöfund. Þar víkur hann að
málefni, sem Víkveiji drap á í bóka-
vertíðinni fyrir síðustu jól og raunar
áður, sem er skrumið í kringum
bókaútgáfuna hér.
í viðtali þessu skýrir Þorgeir
Þorgeirsson frá því, að hann hafi
fyrir nokkrum árum hafið útgáfu á
bókum sínum sjálfur. Hvers vegna?
Skýringin kemur í eftirfarandi um-
mælum, þar sem rithöfundurinn
lýsir síðustu útgáfu sinni hjá öðru
forlagi, en þau eru (af illri nauð-
syn?!) hveiju öðru lík í þessum efn-
um. Hann segir:„Eg hafði allan tím-
ann á tilfinningunni að verið væri
að kynna eitthvað, sem ekki var
fyrir hendi, einhveija bók, sem ég
hafði aldrei skrifað. Svo komst ég
að því, að þessi bók seldist meira
en nokkur önnur bók eftir mig áð-
ur. Salan var um 500 eintökum
meiri á fyrsta ári en ég átti að venj-
ast. Ég var hissa á þessu, því að
ég átti nokkuð stöðugan kaupenda-
hóp og hef alltaf haft gott samband
við hann. En svo fer ég að mæta
fólki á götu, sem segir: Þorgeir, nú
er ég hættur að kaupa þig, nú ert
þú farinn út á einhveijar brautir,
sem mér líkar ekki. Meðan ég átti
eitthvað af höfundareintökum til
að gefa gat ég sannfært stöku
mann um að reyna að lesa bókina.
Og þá komu menn til mín aftur og
sögðu: Jújú, þetta er alveg rétt,
þetta er þinn gamli texti, þetta er
þinn gamli stíll. En þarna lenti ég
í því að auglýsingastofan og for-
leggjarinn í sameiningu voru að búa
til af mér einhveija ímynd. Tilgang-
urinn var sala. Svona ímyndasmíð
hefur ágerzt mikið síðan“
xxx
Iframhaldi af þessu segir Þorgeir
Þorgeirsson:„Sala af þessari
tegund getur orðið manni ban-
væn....Eg held, að þessi auglýs-
ingamennska, þessi gnýr allur,
komi þarna að vissu leyti upp á
milli og ijúfí náttúrlegt samband
höfundar og lesenda. Ef það er rétt
tilfínning hjá mér er salan af hinu
vonda. Og ég sé ekki betur en útgef-
endar stefni nú í banvænar ógöng-
ur, þeir nota auglýsingarnar eins
og „dópistar" nota eiturlyf, hömlu-
laust — þeir treysta orðið á, að ein-
hver af þeirra bókum nái metsölu
út á auglýsinguna. En ég held, að
þetta sé að hefna sín og mér er
sagt, að í sumum tilfellum sé allt
að 90% seldra bóka skilað aftur.“
xxx
etta eru umhugsunarverð orð.
Það er alveg ljóst, að þessi
höfundur hefur fengið ofnæmi fyrir
auglýsingaskruminu í kringum
bókaútgáfuna og vill ekki taka þátt
í henni, vill ekki láta nota nafn sitt