Morgunblaðið - 10.03.1992, Blaðsíða 32

32
morgunbladið VIÐSraro/AIVINNULÍF þriðjudagur 10. marz 1992
Flutningar
Hafnasamlög og vegabætur
þýða betri nýtingu fjárfestinga
HALLDOR Blöndal samgöngiiráðherra sagði a raðstefnu um fram-
tíð flutninga á íslandi sem haldin var nýlega að í hafnamálum
væri brýnt að stofna til hafnasamlaga á nokkrum stöðum á landinu
og í vegamálum þyrfti að leggja áherslu á að stytta hringveginn á
nokkrum stöðum m.a. með það fyrir augum að bæta samgöngur
innan sömu atvinnusvæða. Brýnt væri að nýta sem best alla fjárfest-
ingu í flutningamálum. Ráðstefna þessi var haldin á vegum Aðgerða-
rannsóknafélags íslands og vörustjórnunarhóps Hagræðingafélags
Islands og er þetta fjórða ráðstefnan sem þessir aðilar standa að.
Var fjallað um framtíð flutninga á vörum og fólki um landið frá
ýmsum sjónarhornum. Auk samgönguráðherra fluttu erindi Trausti
Valsson, skipulagsfræðingur, Kolbeinn Arinbjarnarson, forstöðu-
maður innanlandsflugs Flugleiða, Páll Hermannsson, forstöðumaður
vöruafgreiðslu og landflutninga
Háskóla Islands.
Samgönguráðherra sagði að með
því að stytta hringveginn á nokkr-
um stöðum yrði hann 1.265 km
langur í stað 1.414 km eins og nú
væri. Þá yrði leiðin frá Reykjavík
til Egilsstaða um Norðurland 647
km en um Suðurland 618 km löng.
Halldór Blöndal sagði það skoðun
sína að líta ætti á vegabætur í
samhengi við þau atvinnusvæði
sem vegakerfið þjónar og á þessum
tímum aðhalds og sparnaðar yrði
að gæta þess að ná sem bestri
nýtingu á fjárfestingum. Ljóst væri
að fjarri væri því að nægilegar ijár-
veitingar fengjust til samgöngu-
mála á næstu árum og því yrði
nokkur hægagangur á fram-
kvæmdum. Einnig yrði að horfa til
fleiri þátta en vegagerðar einnar
þegar fjárveitingum væri deilt nið-
ur. Þannig sagði hann sem dæmi
að Bolvíkingar óskuðu eftir um 90
milljónum króna til hafnabóta og
> öðrum 90 milljónum til fram-
kvæmda við vegsvalir í Óshlíð.
Spuming væri í því tilviki hvort
bættar vegasamgöngur gerðu
hafnarbætur óþarfar eða hvort
hafnarbæturnar gerðu vegabæt-
urnar óþarfar. Þama yrðu heima-
menn hreinlega að velja á milli.
Um hafnamál sagði ráðherra
Samskipa, og Páll Jensson fra
eðlilegt að stefna að stofnun nokk-
urra hafnasamlaga. Leggja ætti
grunn að nokkrum góðum flutn-
ingahöfnum en fískihafnir yrðu trú-
lega fleiri. Þannig ætti ein flutn-
ingahöfn að þjóna Reykjanesi allt
frá Grindavík og í Voga, líta mætti
á Eyjafjarðarsvæðið í þessu skyni
einnig og á “Vestfjörðum hlytu
flutningahöfn og flugvöllur á
ísafírði að þjóna næstu byggðum
og flugvellir á Flateyri og Súganda-
fírði því að leggjast af.
Varðandi umræðu um hálendis-
vegi sem tengdu saman landshluta
sagði Halldór Blöndal samgöngu-
ráðherra að girnilegur kostur væri
að tengja Norður- og Suðurland
með slíkum vegi. Tengingu Austur-
lands við slíkan veg taldi hann hins
vegar sóun og erfíða m.a. vegna
náttúruverndar.
Trausti Valsson skipulagsfræð-
ingur greindi frá hugmyndum sín-
um um uppbyggingu hálendisvega
og sagði að ávinningur af þeim
væri margvíslegur. Mætti t.d. líta
á allt landið sem einn fískmarkað
þar sem flutningur með físk milli
markaða og til vinnslu í ólíkum
landshlutum væri auðveldur. Þetta
gæfí einnig möguleika á frekari
sérhæfíngu í fískvinnslunni. Með
þessu hlyti að nást meiri verðmæta-
sköpun og væri reiknað með að ef
meðalverð þorsks færi úr 60 í 70
kr. kg kæmi þremur milljörðum
meira í hlut útgerðar- og sjó-
manna. Ef verðmæti alls unnins
fisks hækkaði svipað ykjust tekjur
þjóðarbúsins um 10 til 20 milljarða
á ári.
Þá sagði Trausti að slíkt vega-
kerfí myndi spara fjárfestingar i
hafnarmannvirkjum og taldi hann
að draga myndi verulega úr strand-
siglingum með tilkomu hálendis-
vega. Benti hann á að Ijarlægð
milli Egilsstaða og Selfoss yrði
aðeins 430 km og milli Selfoss og
Akureyrar 360 km. Benti hann
einnig á að hraðinn í flutningum
skipti æ meira máli og krafan um
að sækja vöru við verksmiðjudyr
seljanda og afhenda við dyr kaup-
anda gerðu landflutninga iðulega
fýsilegri kost en skipaflutninga.
Sagði Trausti að lausleg athugun
sýndi að í heild mætti gera ráð
fyrir um 20 milljarða króna árlegri
arðsemi af bættu vegakerfi.
Þá minnti Trausti á að Evrópu-
staðall gerði ráð fyrir 11,5 tonna
öxulþunga á aðalvegum en íslenska
vegakerfíð væri miðað við 10 tonna
öxulþunga. Dýrt væri að bæta úr
þessu á núverandi vegakerfi en
hægt að ná þessum staðli ef lagðir
væru hálendisvegir.
Þjóðvegurinn stundum
göngugata?
Trausti Valsson benti einnig á
þá tilhneigingu íslenska vega-
kerfísins að liggja í krókum inn í
alla helstu bæi og þéttbýlisstaði.
Segja mætti að stundum væri þjóð-
Ferðamál
RAÐSTEFNA — Halldór Blöndal samgönguráðherra sagði
að hringveginn mætti stytta á nokkrum stöðum á landinu og yrði
hann þá 1.265 km langur í stað 1.414.
vegur númer eitt eins konar göngu-
gata í sumum bæjum í stað þess
að liggja utan við þéttbýli og tengj-
ast þeim með sérstökum afleggj-
ara.
Páll Hermannsson forstöðumað-
ur vöruafgreiðslu og landflutninga
hjá Samskipum sagði að vöruflutn-
ingar með bílum hefðu aukist mjög
á síðustu árum á kostnað strand-
flutninga með skipum með tilkomu
betri vega og síðan aukinni sam-
keppni vöruflutningafyrirtækja.
Segja mætti að skilin milli hag-
kvæmni bíla og skipa lægju um
Vatnsskarð og Fagurhólsmýri. Nú
stunda um 60 aðilar vöruflutninga
á landi með um 150 bílum. Páll
taldi að skipaflutningar yrðu áfram
við lýði við Island, þróunin stefndi
í aukna gámaflutninga á færri staði
og stærri hafnir. Taldi hann útilok-
að að vegir landsins yrðu það góð-
ir að strandflutningar með skipum
legðust af og taldi að bæði Eim-
skip og Samskip myndu áfram
leggja mikla áherslu á strandflutn-
inga sem væru þó einungis hag-
kvæmir að sama fyrirtæki gæti
einnig rekið flutningaþjónustu milli
íslands og erlendra hafna.
Kolbeinn Arinbjarnarson for-
stöðumaður innanlandsflugs Flug-'
leiða bar saman kosti bíls og flug-
vélar sem flutningatækis og sagði
að betri vegir og minnkandi fjar-
lægðir ýttu undir aukna flutninga
með bílum en krafan um stuttan
flutningatíma hvetti til aukinna
flutninga í lofti. Sagði hann að síð-
ustu árin hefðu átt sér stað rniklar
framfarir og endurbætur varðandi
bíla og vegakerfi landsins meðan
ákveðin stöðnun hefði ríkt í innan-
landsfluginu. Nú væru hins vegar
tímamót í því og taldi að næsta
áratuginn myndi dæmið snúast við
og þróunin og aukningin snúast
fluginu í vil.
I lok ráðstefnunnar talaði Páll
Jensson háskólakennari um stað-
arval. Ræddi hann um kosti þess
að nota reiknilíkön við ákvörðun
staðsetninga þar sem margir reikn-
anlegir þættir réðu jafnan ákvörð-
un um staðarval. Varðandi kosti
hálendisvega miðað við hringveg-
inn sagði hann eðlilegast að setja
núverandi vegakerfi í reiknilíkan
og síðan hálendisveginn til að fá
fram samanburð.
f
i
GA 5-10
HINN ÞÖGLI FÉLAGI
Rakt þrýstiloft er óhagkvæmt og eykur kostnað. Hinar nýju
GA 5-10 loftþjöppur frá Atlas Copco hafa innbyggðan kæli-
þurrkara, sem tryggir þar með þurrt þrýstiloft.
Hljóðstyrkur er ekki meiri en venjulegur samtalstónn, svo
þú getur auðveldlega staðsett þær hvar sem tír.
GA 5-10 er þín trygging fyrir gæðalofti.
~~ EINKAUMBOÐÁÍSLANDI:
LANDSSMIÐJAN HF.
VEBSLUN: SÖLVHÓLSGÖTU 13-101 REYKJAVlK
SlMI (91) 20680 -TELEFAX (91) 19199
ÞURRT OG HUÓTT
Galileo tekið í notkun á
íslenskum ferðaskrifstofum
FJÓRAR ferðaskrifstofur hér á landi hafa gert samning við Galileo
á íslandi hf. um uppsetningu á farbókanakerfinu Galileo. Ferðaskrif-
stofa íslands, Ferðaski-ifstofa Reykjavíkur, Ratvís og Samvinnuferð-
ir-Landsýn hf. verða tengdar við kerfið í þessum mánuði. Inga
Engilberts hjá Galileo á íslandi segir að tenging ferðaskrifstofanna
sé gjörbylting. „Það er orðið nauðsynlegt i ferðaskrifstofurekstri
að hafa aðgang að góðu upplýsingakerfi, ekki síst vegna þess sem
er að gerast í Evrópu núna.“
í Galileo kerfínu sem er bein-
tengt við höfðustöðvar í Bretlandi
er meðal annars hægt að panta
flug, hótel og bílaleigubíla alls stað-
ar í heiminum. Einnig er fjöldi
upplýsingasíðna um mörg atriði er
Noregur
í Noregi eru níu kísiljárnverk-
smiðjur og á síðasta ári var tapið á
rekstrinum um 4,5 milljarðar ÍSK.
Eru skuldirnar áætlaðar um 20 millj-
arðar kr. í Noregi hefur ástandið í
þessum iðnaði aldrei verið verra og
vegna þess, að bankarnir óttast, að
kreppan vari lengi enn, reka þeir
harðan áróður fyrir sameiningu fyr-
irtækjanna. Þykir líklegt, að af henni
verði þótt skoðanir séu skiptar enda
staða fyriitækjanna misjöfn.
tengjast ferðaiðnaðinum. „í þessu
kerfi eru nánast allar upplýsingar
sem sölumaður á ferðaskrifstofu
þarf á að halda. Þannig getur hann
unnið alla vinnu frá sínum tölvu-
skjá,“ segir Inga.
Elkem er stærsti kísiljárnfram-
leiðandinn en reksturinn er erfiðari
hjá því en sumum öðrum, til dæmis
hjá ILS, sem stendur best. Trúlegt
þykir, að einni verksmiðju verði lok-
að komi til sameiningar og vonir eru
bundnar við, að rafmagnsverðið
verði lækkað. Auk þessa þarf að
skuldbreyta hjá fyrirtækjunum en
svigrúm norsku bankanna í þeim
efnum er ekki allt of mikið.
Galileo skrifstofan hér á landi
sér um alla þjónustu varðandi kerf-
ið, námskeiðahald og þjálfun not-
enda. Inga segir að allt bendi til
að fleiri samningar við hérlendar
ferðaskrifstofur verði gerðir á ár-
inu, en nú þegar eru um 31.000
notendur í Evrópu og Ástralíu.
Hver ferðaskrifstofa greiðir af-
notagjald af gagnanetinu og Gal-
ileo kerfínu en á móti kemur
greiðsla fyrir hveija bókun sem
gerð er. Kerfíð sjálft og uppsetning
þess er notendum að kostnaðar-
lausu en greitt er fyrir þau tæki
sem notuð eru og fer sá kostnaður
eftir þörfum hverrar skrifstofu.
Sl. fímmtudag var undirritaður
samningur um sameiningu fyrir-
tækjanna Galileo International og
Covia og myndast þar með fyrsta
alheimsbókunarkerfíð sem völ er á
fyrir ferðaiðnaðinn, segir í frétt frá
Galileo á Islandi. Kerfið þjónar um
25 þúsund ferðaskrifstofum um
allan heim. í því er að finna upplýs-
ingar frá 385 flugfélögum, 21 þús-
und hótelum og 42 bílaleigufyrir-
tækjum. Hið nýja fyrirtæki heitir
Galileo International og skiptast
eignahlutföll til helminga þ.e. Gal-
ileo 50% og Covia 50%. Hluthafar
þeirra eru eftirtalin 12 flugfélög:
Aer Lingus, Air Canada, Alitalia,
Austrian Airways, British Airways,
KLM Royal Dutch Airlines,
Olympic Aliways, Sabena Belgian
World Airlines, Swissair, TAP Air
Portugal, United Airlines og USA-
ir. Höfuðstöðvar fyrirtækisins
verða í Chicago en Evrópumarkaði
verður þjónað frá Svindon í Bret-
landi.
Vilja sameina kís-
iljámfyrirtækin
Norsku bankarnir Den norske Bank og Fokus Bank leggja nú hart
að kísiljárnsfrainleiðendum í Noregi að sanreinast í eitt fyrirtæki.
Hafa verið miklir erfiðleikar í þessari framleiðslu eins og kunnugt
er og skulda fyrirtækin bönkunum mikið fé.