Morgunblaðið - 10.03.1992, Blaðsíða 34

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. MARZ 1992
34
Frumvarp um vemd, fríðmi
og veiðar á villtum dýmm
Ópólitískt ágreiningsefni
UMHVERFISRÁÐHERRA, Eiður Guðnason, mælti í gær fyrir frum-
varpi um vernd, friðun og veiðar á villtum fuglum og villtum spen-
dýrum, öðrum en hvölum. Umhverfisráðherra telur löngu tíma-
bært að bæta og samræma löggjöf á þessu sviði. Þingmenn tóku
undir það en fannst ýmislegt orka tvímælis.
Eiður Guðnason umhverfisráð-
herra gerði í ræðu sinni grein fyr-
nr helstu efnisatriðum og nýmælum
frumvarpsins. Hér væri um það
að ræða að setja rammalög um
vernd og eftirlit með villtum dýrum
og veiðum á þeim. Hins vegar
væri ráð fyrir því gert að setja
með reglugerðum nánari reglur um
einstakar dýrategundir.
Veiðigjald
Meðal helstu nýmæla sem frum-
varpið kveður á um eru ákvæði
11. greinar um veiðikort og hæfn-
ispróf veiðimanna: „Umhverfisráð-
herra ákveður með reglugerð að
allir þeir sem stunda veiðar á villt-
um dýrum, öðrum en rottum og
músum, skuli afla sér veiðikorts
gegn gjaldi sem umhverfísráðherra
ákveður. Á veiðikorti skal getið
nafns handhafa, svæðis sem kortið
gildir á, gildistímabils, tegunda og
fjölda dýra af hverri tegund sem
viðkomandi hefur leyfi til að veiða.
Korthafi skal ætíð bera kortið á
sér á veiðum svo og á leið til og
frá veiðum. Hann skal framvísa
því ef þess er óskað. Korthafi skal
árlega skila skýrslu um veiðar sín-
ar á gildistíma korts áður en nýtt
kort er gefið út. Gjald þetta skal
renna í sjóð er notaður verði til
rannsókna og stýringar á stofnum
villtra dýra. Umhverfisráðherra er
heimilt að ákveða í reglugerð um
veiðikort að þeir sem stundi veiðar
á villtum dýrum skuli hafa lokið
sérstöku prófi um villt dýr og
umhverfi þeirra og í hæfni til
veiða.“
Umhverfisráðherra sagði ís-
lendinga vera langt að eftir ná-
grannaþjóðum hvað varðaði eftirlit
með stofnum dýra sem veiðar væru
stundaðar á. Umhverfisráðherra
benti á að .erlendis væri eftirlit
m.a. fólgið í því að þeim sem vildu
stunda veiðar væri skyldugt að
afla sér árlega veiðikorts sem
sönnun sem væri skilyrt og um
leið sönnun þess að þeir hefðu
skilað skýrslu um veiðar síðasta
árs og greitt gjald í veiðisjóð. Veiði-
skýrslur veittu upplýsingar um
heildarveiði og breytingar á veiði
milli ára.
Ráðherra taldi líklegt að ýmsir
myndu líta á veiðigjald sem skatt
á hlunnindi og þar að auki kæmi
það engum við hve mikið þeir
veiddu á eigin landi. Eiður Guðna-
son umhverfisráðherra vildi svara
þessu með því, að niðurstöður
þeirra rannsókna sem stundaðar
yrðu fyrir tekjur af þessu veiði-
gjaldi kæmu öllum veiðimönnum
til góða, landeigendum sem öðrum.
Auk þessa væri eðlilegt að veiði
Árni Johnsen
Eiður Guðnason
landeigenda yrði skráð eins og öll
önnur veiði, enda væri um að ræða
veiði úr sameiginlegum stofni
villtra dýra. Landeigandi ætti ekki
villt dýr á sínu landi, þótt hann
ætti nytjaréttinn.
Að endingu lagði framsögumað-
ur frumvarpsins til að málinu yrði
vísað til umhverfisnefndar.
Lundaveiðar og miðstýring
Pálmi Jónsson (S-Nv) taldi að
það yrði seint pólitískur ágreining-
ur um þetta mál. En það voru
ýmis atriði í frumvarpinu sem hann
var ekki sammála. Hann tók undir
með umhverfisráðherra að það
væri eðlilegt að hafa heildarlöggjöf
um þessi efni en honum sýndist
stefnt að „ærið miklu miðstýring-
arkerfi" og einnig gagnrýndi hann,
hve ráðherra væri ætlað mikið
ákvörðunarvald með setningu regl-
ugerða.
Árna Johnsen (S-Sl) þótti ljóst
að þetta frumvarp yrði að stokka
verulega upp. Ljóst væri að hér
hefðu sérfræðingarnir vélað um en
ekki þeir kallaðir til sem reynsluna
hefðu. Og árangurinn var ekki í
öllum atriðum þingmanninum
skapfelldur. T.d. þótti Árna Jo-
hnsen reitt hátt til höggs og nærri
sér höggvið. Frumvarpið bannaði
lundaveiði.
Ámi vitnaði til þeirra ákvæða
þar sem þessi fuglategund er
nefnd. í 4. tölulið 9. greinar væri
að vísu heimilt að nota háf til
lundaveiða. Og í átjándu grein
væri ráðherra heimilað að aflétta
friðun ýmissa fuglategunda. - En
Ámi taldi að Vestmanneyingum
gagnaðist lítið 3. töluliður 18.
greinar: „Frá 2. september til 1.
maí: Álka, langvía, stuttnefja,
teista, lundi.“ Lundveiðitíminn
væri^ ekki þessi heldur um sumar-
ið. Árni sagði það misskilning ef
einhver héldi að ákvæði í 19. grein
um nýtingu hlunninda bættu hér
úr, því það ákvæði væri um kópa-
veiði og eggja- eða ungatöku nokk-
urra fuglategunda þ.m.t. lunda.
Þetta ákvæði heimilaði ekki veiði
á fullorðnum fugli.
Aðrir þingmenn urðu til að
gagnrýna ýmislegt í frumvarpinu
s.s. um ákvæði um eggjatöku, veið-
irétt á hreindýrum, skerðingu á
eignarétti jarðeigenda og fleiri
atriði. En þingmenn sáu líka kosti
jafnt sem lesti á framvarpinu. T.d.
sagðist Steingrímur Hermanns-
son (F-Rn) ekki síta það að greiða
nokkra upphæð til rannsókna og
eftirlits. Steingrímur var í mörgum
atriðum afar hlynntur t.d. ákvæð-
um 14. greinar sem varðar hvað
óheimilt væri að nota við veiðar,
enda hefði hann í félagi við góða
þingmenn beitt sér fyrir því að
ýmis ákvæði um þetta væru nú
þegar í gildandi lögum. Steingrím-
ur dró enga dul á gremju sína yfir
að menn hefðu átölulítið komist
upp með að vanvirða þá lagasetn-
ingu. Og vildi hann þess vegna
fara þess á leit við umhverfisráð-
herrann að hann gerði betri grein
fyrir því hvernig hann ætlaði sér
að framfylgja ákvæðum frum-
varpsins þegar að lögum yrði?
Fleiri þingmenn tóku til máls:
Elín R. Líndal (F-Nv), Gunnlaug-
ur Stefánsson (A-Al), Tómas
Ingi Olrich (S-Ne) og Hrafnkell
A. Jónsson (S-Al). Ekki tókst að
ljúka þessari fyrstu umræðu um
frumvarpið í gær en þá voru nokkr-
ir þingmenn enn á mælendaskrá.
Ólafur Þ. Þórðarson:
Skattfrelsi forseta tímaskekkja
ÓLAFUR Þ. Þórðasson hefur mælt fyrir frumvarpi sínu til laga
um að skattfrelsi forseta Islands skyldi afnumið frá og með 1.
ágúst 1992. Þeir þingmenn sem tóku til máls voru sammála megin-
hugsun frumvarpsins en þeir töldu að kjör forsetans væru síst of
góð. Þingmenn greindi einna helst á um hvort vísa skyldi málinu
til allsheijarnefndar eða efnahags- og viðskiptanefndar.
niMnci
Flutningsmaður, Ólafur Þ.
Þórðarson, (F-Vf) sagði í sinni
framsöguræðu síðastliðinn föstu-
dag að ekki þyrfti að hafa langt
mál um þetta frumvarp sem væri
ekki mikið í sniðum. Gerð væri til-
laga um breytingu á annarri grein
laganna um laun forseta íslands,
á eftir orðunum „Forseti hefur
ókeypis bústað og ljós og hita“
féllu á brott orðin „og er undanþeg-
inn öllum opinberum gjöldum og
sköttum“.
Ólafur Þ. Þórðarson sagði
ákvæði um skattfrelsi forseta vera
úr horfinni fortíð og vera inn í ís-
lenskum lögum fyrir misskilning.
Flutningsmaður taldi að með til-
lögu sinni væri verið að samræma
launakjör forsetans þeim viðhorf-
um sem ríkjandi væru í okkar
samtíð um hvernig standa ætti að
launagreiðslum til forseta. Þessi
lagabreyting hefði engin áhrif á
það hver laun forsetans kynnu að
verða í framtíðinni: þau yrðu
ákveðin af kjaradómi eins og þing-
mönnum væri kunnugt. Flutning-
maður vildi taka skýrt fram að
gert væri ráð fyrir að lögin tækju
gildi 1. ágúst 1992 vegna þess að
fremur ætti að ræða þetta mál
þegar drægi að lokum kjörtíma-
bils. En það væri óeðlilegt að
breyta högum forseta eftir að hann
hefði verið kjörinn.
Ibúðaverð hrynur úti á landi
Efla verður almenna íbúðamarkaðinn
EINAR K. Guðfinnsson (S-Vf) hefur lagt fram ásamt þremur þing-
mönnum stjórnarandstöðu þingsályktunartillögu um að Alþingi feli
ríkisstjórninni að skipa nefnd er leiti leiða til þess að efla almennan
íbúðamarkað á landsbyggðinni. Nefndinni verði sérstaklega gert að
skoða hver áhrif lög og reglur um félagslegt íbúðarhúsnæði hafi á
stöðu íbúðarmarkaðarins. Meðflutningsmenn með Einari eru Halldór
Ásgrímsson (F-Al), Jóna Valgerður Kristjánsdóttir (SK-Vf) og Mar-
grét Frímannsdóttir (Ab-Sl).
Flutningsmönnum tillögunnar er
þróun íbúðaverðs á landsbyggðinni
mikið áhyggjuefni. „Fyrir margt
löngu er orðið ljóst að markaðsverð
íbúðarhúsnæðis er langt undir
framreiknuðum stofnkostnaði þess.
Verðmæti þessa húsnæðis hefur
þannig brunnið upp og skert eignir
fólks á landsbyggðinni svo að nem-
ur gríðarlegum fjárhæðum,“ segja
flutningsmenn í greinargerð með
tillögunni.
Flutningsmenn segja það kald-
ranalegar aðstæður sem blasa við
fólki á landsbyggðinni þegar af-
rakstur lífsstarfs þess yrði að engu.
Sums staðar væri svo komið að
erfitt væri fyrir fólk að selja hús-
næði sitt. Til viðbótar við hið al-
menna fjárhagstjón sem fólk yrði
fyrir vegna hruns íbúðarverðs, væri
ljóst að þetta ástand skapaði örygg-
isleysi hjá íbúum dreifbýlisins og
það hefði orðið til þess að girða
fyrir allar íbúðabyggingar á al-
mennum fasteignamarkaði á lands-
byggðinni. Þessu til viðbótar segir
í greinargerð: „Á sama tíma og
auknar þrengingar hafa orðið á al-
menna íbúðamarkaðnum á lands-
byggðinni hefur hlutur félagslegs
íbúðarhúsnæðis aukist. Það gefur
augaleið að sú þróun hlýtur að hafa
sitt að segja um stöðu hins almenna
íbúðamarkaðar á landsbyggðinni.
Víða um land háttar nefnilega svo
að íbúum fjölgar ekki, jafnvel fækk-
ar, á sama tíma og íbúðum innan
hins félagslega íbúðakerfis fjölgar.
Því er augljóst að þar þrengir mjög
að hinum almenna íbúðamarkaði."
Afleiðingar þessa verða þær, að
þar sem fólk á Iandsbyggðinni á
einhveija völ í þessu efni kjósi það
frekar að kaupa íbúðir í félagslega
kerfinu. Á sveitarfélögunum hvíli
sú kvöð að leysa til sín slíkar íbúð-
ir á verðbættu stofnverði. Fólk sem
á þann kost að eignast húsnæði
með þessum hætti, búi við öryggi
sem eigendur almenns íbúðarhús-
næðis gætu ekki iátið sig dreyma
um. „Við þær aðstæður sem nú ríkja
á landsbyggðinni, er það því ofur
skiljanlegt að fólk kjósi fremur ör-
yggi hins félagslega íbúðakerfis en
hið fullkomna öryggisleysi almenna
íbúðamarkaðarins."
I greinargerðinni er bent á það
að árið 1990 var meðalverð á fer-
metra í félagslega íbúðakerfinu
63.000 kr. á Vestfjörðum en hins
vegar var söluverð hvers fermetra
notaðs húsnæðis á almennum mark-
aði á Vestfjörðum 37.010 kr.
Ólafur taldi að mörgum væri
ekki ljóst hvað fælist í skattfrelsi
forsetans. Forsetinn væri undan-
þeginn þeim öllum gjöldum sem
ríkið leggði á og þegnarnir yrðu
að greiða, þ.m.t. tollum og neyslu-
sköttum og virðisaukaskatti. En
þessi lagabreyting gerði það mögu-
legt að upphæð launanna og kaup-
máttur yrði hveijum manni ljós og
skýr.
Að endingu lagði flutningsmað-
ur til að fmmvarpi sinu yrði vísað
til allsheijarnefndar, en einnig
kæmi til greina efnahags- og við-
skiptanefnd ef Salome Þorkelsdótt-
ur forseta Alþingis sýndist það
skynsamlegra. Ólafur kvaðst Iúta
leiðbeiningum og dómi forseta
hvað þetta varðaði. Ólafur Þ. Þórð-
arsson sagði að þessi tillaga snerti
grundvallaratriði og vænti þessi
að Aþingi tæki afstöðu til frum-
varpins. Að það kæmist til nefndar
og úr nefnd og greidd yrði um það
atkvæði svo ljóst yrði hvort meiri-
hluti þingmanna væri hlyntur þess-
ari breytingu sem hér væri lögð til.
Sammála um hugsun en
ekkinefnd
Björn Bjarnason (S- Rv) sagði
hér hreyft við mikilvægu máli en
jafnframt viðkvæmu vegna frið-
helgi forseta íslands. Um þetta
mál yrði að fjalla án tillits til þess
hver því embætti gegndi. Taka
yrði afstöðu til málsins á efnisleg-
um forsemdum. Björn Bjarnason
taldi að þótt frumvarpið varðaði
skatta væri það eðli málsins sam-
kvæmt réttast að allsheijamefnd
fjallaði um það, þar ætti það heima.
Ef ástæða þætti til væri sjálfsagt
fyrir nefndina að leita álits efna-
hags- og viðskiptanefndar. Björn
Bjarnason var ekki fyllilega sam-
mála ákveðum lögfræðilegum rök-
semdum sem fram kæmu í greinar-
gerð fmmvarpsins varðandi túlkun
á 78. grein stjórnarskrárinnar.
Bjöm Bjarnsson var hins vegar
sammála því að þetta skattfrelsi
væri tímaskekkja. Hann hvatti til
þess að allheijarnefnd kannaði það
rækilega hvernig þessum málum
væri háttað annarsstaðar.
Ræðumaður taldi engum blöðum
um það að fletta að kjör og laun
æðstu embættismanna ríkisins
væru mjög undir smásjá almenn-
ings. Meðal annars vegna þess og
einnig vegna þess hvernig málum
væri háttað í okkar þjóðfélagi,
væri það ótvírætt að þessi laun
hefðu dregist aftur úr ef miðað
væri við sambærileg ábyrgðarstörf
hjá einkaaðilum. Á því vandamáli
yrði að taka. Þótt það væri ekki
gert beint í tengslum við þessa till-
lögu, þá yrðu menn að hafa í huga
að laun ög kjör forseta íslands
væru tæplega samboðin því háa
embætti. En um það mál ætti ekki
að fjalla með skattfrelsi í huga
heldur ætti forsetinn að njóta sama
réttar og aðrir og vera undir sömu
skyldur settur og aðrir.
Krístin Ástgeirsdóttir (SK-Rv)
sagðist sammála þeirri meginhugs-
un frumvarpsins að allir væra jafn-
ir fyrir lögum. En hún lagði áherslu
á að ekki ætti á neinn hátt að
rýra launakjör forsetaembættisins.
Hún tók undir með síðasta ræðu-
manni um að launakjör forsetans
þyrfti að endurskoða. Hins vegar
var hún ekki sammála Birni Bjarn-
asyni um hvaða nefnd ætti að fá
þetta mál til umfjöllunar. Hún taldi
eðlilegast að efnahags- og við-
skiptanefnd ijallaði um málið þar
sem hér væri um skattamál að
ræða.
Ólafur Þ. Þórðasson (F-Vf)
ítrekaði að hann legði það undir
dóm forseta til hvaða nefndar
málinu yrði vísað. Hann treysti
forseta fullkomlega. Ingi Björn
Albertsson (S-Rv) var Kristínu
Ástgeirsdóttur sammála í því að
vísa bæri málinu til efnahags- og
viðskiptanefndar.
Salome Þorkelsdóttir forseti
Alþingis greindi frá því að hún
hefði talið eðlilegast að frumvarpið
væri til allsheijarnefndar, en hins
vegar hefðu menn nokkuð til síns
máls, í því að hér væri um skatta-
mál að ræða sem færu til efnhags
og viðskiptanefndar. Þingforseti
benti á það að ekki yrðu neinar
atkvæðagreiðslur þennan daginn,
gæfi það henni tíma til að íhuga
málið og komast að niðurstöðu í
góðu samkomulagi við flutnings-
mann frumvarpsins, þannig að
þetta atriði lægi ljóst fyrir þegar
málið yrði aftur tekið á dagskrá.