Morgunblaðið - 22.05.1992, Blaðsíða 32

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. MAÍ 1992
32
Minning:
Jóhann Einarsson,
blikksmíðameistari
Fæddur 15. september 1927
Dáinn 15. maí 1992
Fuglinn litli flýpr létt
fijáls um himingeiminn.
Lífið allt er línum sett
ljósrák gegnum heiminn.
(Guðmundur Hannesson)
Okkur systurnar langar tii að
kveðja elskulegan frænda okkar,
Jóhann Einarsson, í örfáum orðum
og þakka honum fyrir allar góðu
samverustundirnar síðastliðin 30
ár.
Okkur eru minnisstæðastar
stundimar er við áttum saman yfir
kaffibolla og kökum í sumarbú-
staðnum á Þingvöllum með Jóa
frænda og eiginkonu hans,
Jennýju. Þar vom oft skemmtilegar
samræður um ferðalög og óbyggð-
ir íslands. En það var líf og yndi
þeirra hjóna að ferðast um Island
á ijallabílnum og kanna ótroðnar
slóðir.
Við minnumst Jóa frænda með
hlýju og okkur verður alltaf hugsað
til þess þegar hann blés út aðra
kinnina og sagði: „Fæ ég ekki einn
koss?“
Hafi elsku frændi þökk fyrir allt
og allt og megi hann hvíla í Guðs-
ríki.
Yfrum þegar ertu kominn,
yndisleg þér birta skín.
Heilög rætist hjartans vonin.
Herrann segin Kom til mín.
(Guðmundur Hannesson)
Elsku Jenný, frænkur okkar og
frændur, Guð styrki ykkur og varð-
veiti.
Anna María og Guðfinna
Inga Sverrisdætur.
Mig langar til að minnast vinar
og félaga og veit að ég mæli hér
fyrir hönd margra fyrram lærlinga
í blikksmíði frá Nýju blikksmiðj-
unni, þar sem hann var einn af
eigendum og verkstjóri um margra
ára skeið eða þar til hann lét af
störfum fyrir einu og hálfu ári.
Jóhann var fæddur í Reykjavík.
Foreldrar hans vora Guðfínna frá
Sandvík í Sandvíkurhreppi í Arnes-
sýslu og Einar Ingvar, forstjóri og
stofnandi Nýju blikksmiðjunnar.
Jóhann lærði blikksmíði hjá föður
sínum 1953-1957 og var jafnframt
í Iðnskólanum í Reykjavík. Hann
lauk sveinsprófi 1957 og meistara-
bréf fékk hann 1960. Jóhann
kvæntist 28. september 1946
Björgu ísaksdóttur, en þau slitu
samvistir. Börn þeirra era Helga
Sigríður, fædd 4. mars 1946, gift
Guðjóni Helgasyni og eiga þau
fjögur börn; Guðfínna, fædd 18.
október 1948, gift Henk Hoogland
og búa þau í Hollandi, hún á þijú
böm af fyrra hjónabandi; Jóhanna,
fædd 6. nóvember 1950, gift Ingm-
ar Furavik og eiga þau tvö börn
og búa í Svíþjóð; Einar Ingvar,
fæddur 23. september 1955,
kvæntur Helgu Leifsdóttur og eiga
þau tvö börn; Isak Vilhjálmur,
fæddur 29. október 1958, sambýlis-
kona Inga Siguijónsdóttir og eiga
þau 1 barn.
Seinni kona Jóhanns er Jenný
Sigrún Sigfúsdóttir, fædd 13. júlí
1933. Þau vora barnlaus en hún á
3 dætur af fyrra hjónabandi.
Þær eru margar skemmtilegar
minningar frá lærlingsárunum
undir verkstjóm Jóhanns. Hans
kostur var hve hann sýndi okkur
mikið traust við störf okkar og
nám. Eg man þegar við voram að
vinna fyrir Mjólkurbú Flóamanna
á Selfossi og það kom tveggja
metra tréfjöl með mjólkurbfl í bæ-
inn með teikningu frá flokksstjóra
okkar að austan. Jóhann skoðaði
spýtuna með tveimur sveinum en
áttaði sig ekki á teikningunni og
kom þá til mín og spurði hvort ég
skildi þetta en ég hafði þá haft
pata af þessari spýtu sem var með
teikningu af stórri þakrennu við
skyggni móttökupalls mjólkurbús-
ins og svaraði ég því já. Jóhann
sagði þá: „Smíðaðu þetta, drengur,
og taktu sveinana með þér.“ Þetta
þótti mér mikið traust, lærlingi á
öðru ári.
Jóhann vinur minn átti við sinn
vanda að glíma þó hann hafí verið
búinn að ná nokkrum tökum á
honum seinni ár en þá kom bara
annar en það var hjartasjúkdómur-
inn. Ég minnist samtals okkar eft-
ir að hann hætti störfum í Nýju
blikksmiðjunni að hann hafði nóg
að gera í sælustaðnum sínum á
Þingvöllum og svo vora það barna-
börnin. Um heilsufarið sagði hann
að hann vildi einhvern tíma fá að
sofna þegar að kæmi og vakna
ekki meir. Þessi orð komu upp í
huga mér þegar ég frétti andlát
hans því honum varð þar að ósk
sinni.
Ég kveð hér góðan vin og fé-
laga. Vil ég votta fjölskyldu hans
samúð mína og bið góðan Guð að
styrkja þau.
Garðar Erlendsson.
Með fáum orðum langar mig til
að minnast tengdaföður míns, Jó-
hanns Einarssonar, blikksmíða-
meistara, sem lést á heimili sínu
15. maí síðastliðinn.
Jóhann var sonur hjónanna Guð-
finnu Jóhannsdóttur og Einars I.
Pálssonar, forstjóra, sem rak sitt
eigið fyrirtæki, Nýju blikksmiðjuna
í Reykjavík. Jóhann nam blikksmíði
í fyrirtæki föður síns og starfaði
við þá iðn að mestu alla tíð. Tveir
yngri bræður Jóhanns, Jónas Hauk-
ur, sem lést fyrir fáum árum, og
Sverrir, námu einnig blikksmíði og
unnu þeir bræður lengi saman hjá
Nýju blikksmiðjunni, sem var virt
fyrirtæki hér í borg. Nýja blikk-
smiðjan bryddaði upp á ýmsum
nýjungum í sinni grein undir stjórn
þeirra bræðra á sínum tíma.
Jóhann kvæntist Björgu ísaks-
dóttur frá Bjargi, Seltjarnarnesi,
árið 1946. Eignuðust þau fimm
börn saman; Helgu Sigríði, hár-
greiðslumeistara, gifta Guðjóni
Helgasyni, sölustjóra; Guðfínnu,
hárgreiðslumeistara, gifta Henk
Hoogland, veitingamanni. Þau búa
í Hollandi. Guðfínna var áður gift
Guðmundi Eiríkssyni, starfsmanna-
stjóra og áttu þau þijú börn sam-
an; Jóhönnu, sem er kaupmaður,
gift Ingimar Furuvík, kaupmanni.
Eiga þau tvö börn og búa í Sví-
þjóð; Einar Yngva, blikksmið,
kvæntan Helgu Eiðsdóttur, skrif-
stofumanni. Eiga þau tvö börn.
Yngstur er ísak Vilhjálmur, tré-
smiður. Sambýliskona hans er Inga
Siguijónsdóttir, arkitekt. ísak á
einn son. Barnabörnin eru því orðin
tólf sem kveðja nú afa Jóa. Jóhann
og Björg slitum samvistir en voru
alla tíð góðir vinir sem var börnum
þeirra mikils virði. Jóhann kvæntist
eftirlifandi konu sinni, Jenný Sigf-
úsdóttur, skrifstofumanni, árið
1971. Þau eignuðust ekki börn sam-
an en Jenný átti þijár dætur frá
fyrra hjónabandi. Þær era Sigrún,
Þorgerður og Aldís Einarsdætur.
Barnabörn Jennýjar eru orðin níu
og eitt langömmubarn.
Fyrir tæpum þrjátíu árum kynnt-
ist ég Jóhanni fyrst þegar ég kom
með Helgu á heili hans. Alla tíð
síðan fór vel á með okkur og oft
slegið á létta strengi enda eins gott
því konan mín hefur allaf verið
mikil pabbastelpa. Jóhann hafði
mikið yndi af ferðalögum og ferðað-
ist hann mikið um landið sitt. Átti
hann sérútbúinn bfl til þessara
ferða. Ferðalögin gáfu Jóa og Jenný
mikið og höfðu þau frá miklu að
segja þegar hist var.
Seinni ár, þegar þrekið fór að
minnka, var frekar farið í sælureit
fjölskyldunnar á Þingvöllum, en þar
má sjá mörg hagleiksverk Jóhanns,
bæði utan sem innan dyra. í sumar-
bústaðnum undi hann sér vel seinni
ár.
Ekki verður hjá því komist að
minnast á snyrtimennsku Jóa. Var
hún alveg einstök. Mátti sjá það
hvort sem um var að ræða bílana,
heimilið eða hann sjálfan. Um leið
og við kveðjum Jóhann bið ég Guð
um að gefa eiginkonu og ástvinum
styrk á þessari stundu. Ég kveð
tengdaföður minn með virðingu og
þökk. Megi hann hvíla í friði.
Guðjón Helgason.
Það er erfítt að trúa að afi Jói
sé dáinn. Hann var alltaf svo hress
og kátur hvenær sem maður hitti
hann. Við hittum afa oft síðastliðin
ár uppi í sumarbústað á Þingvöllum
þar sem afí og Jenný eyddu mörg-
um góðum stundum saman. Alltaf
þegar maður kom austur á Þing-
völl fékk maður góðar og hlýjar
viðtökur. Það var svo gott að hafa
afa nálægt og var hann alltaf tilbú-
inn að hjálpa okkur að koma okkur
vel fyrir. Áfí naut þess vel að vera
uppi í bústað og leyndi því ekkert
hversu vænt honum þótti um sum-
arbústaðinn sem hann var búinn
að gera svo fallegan og hlýlegan.
Afí sá um að þar yrði gengið vel
um og öllu haldið vel við þvi hann
var einstakt snyrtimenni. Það verð-
ur skrítið að fara upp í bústað og
hafa engan afa til að taka á móti
sér. En þó svo hann verði ekki leng-
ur í sjón verður hann alltaf með
okkur í huganum.
Við höfum líka svo skemmtilegar
minningar um stóra bílinn hans afa
sem var alltaf eins og nýr, þó svo
hann sé 20 ára gamall. Þegar öll
ættin fór í ferðalag á sumrin var
aðalsportið hjá okkur krökkunum
að fá að vera í bílnum hjá afa og
Jenný og vorum við allt upp í 10
stykki aftur í og sátum við nú ekki
alltaf alveg kyrr en þau gátu nú
stillt okkur á milli með skemmtileg-
um frásögnum um staðina sem við
ókum framjá því þau voru búin að
ferðast um allt landið og þekktu
hveija þúfu hvert sem farið var.
Með þessum orðum kveðjum við
systkinin elsku afa okkar með mikl-
um söknuði. Elsku Jenný, megi Guð
styrkja þig og vera með þér í þess-
ari miklu sorg.
Rakel Ýr, Björg Ýr og Eiríkur.
Kveðja til afa
Kallið er komið,
komin er nú stundin,
vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinimir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Svanborg.
Þegar líða tekur á ævina þurfum
við iðulega að sjá á bak samferða-
fólki, sem okkur er kært, kunningj-
um, vinum eða ættingjum, yfir
móðuna miklu. Sjaldnast erum við
sátt við að hlíta þeim dómi, að sá
burtkallaði sé horfinn okkur, enda
þótt það sé það eina, sem við öll
eigum alveg víst. Þannig var því
svo sannarlega farið, þegar ég
frétti lát frænda míns, Jóhanns
Einarssonar, 15. maí síðastliðinn.
Hann var að undirbúa helgarferð
þeirra hjóna í sumarbústaðinn við
Þingvallavatn og ætluðu þau að
fara, þegar vinnudegi konu hans
væri lokið. Sú ferð var aldrei farin
því æðri máttarvöld gripu í taum-
ana og hann var látinn áður en
lagt skyldi af stað. Jóhann hafði
kennt sér meins fyrir allmörgum
árum en virtist hafa komist yfír
það að mestu og gat lifað eðlilegu
lífi. Hann var glaður og jákvæður
og lét vel af heilsu sinni, þegar við
hittumst, svo skyndilegt fráfall
hans kom sem reiðarslag.
Jóhann Einarsson fæddist í
Reykjavík 15. september 1927,
sonur hjónanna Guðfinnu Jóhanns-
dóttur og Einars Pálssonar blikk-
smíðameistara. Hann ólst upp hjá
foreldrum sínum ásamt fjórum
systkinum, gekk i Iðnskólann í
Reykjavík og lærði blikksmíði hjá
föður sínum í Nýju blikksmiðjunni
og vann í því fyrirtæki allan sinn
vinnudag. Jóhann var afburða
verklaginn, vandvirkur og velvirkur
og alveg einstakt snyrtimenni við
öll sín störf, hvort heldur var í
smiðjunni, á heimilinu, í sumarbú-
staðnum eða við umhirðu á bílnum.
Hann fór nærfærnum höndum um
allt, sem hann handlék. Hann var
ljúfmenni og drengur góður. Ég
þekkti hann frá því ég man fyrst
eftir mér og á margar góðar minn-
ingar, sem tengjast honum, alveg
frá bamæsku, þegar við vorum
áhyggjulaus í foreldrahúsum og
undum okkur við alls kyns leiki og
spil á hátíðis- og tyllidögum þegar
fjölskyldur okkar komu saman.
Állir höfðu nægan tíma til að gleðj-
ast og vera saman. Þetta voru ynd-
isleg ár og fyrir þau ber að þakka.
Síðan tóku fullorðinsárin við með
öllu sínu amstri og annríki og leið
þá lengra milli samfunda eins og
títt er.
En þegar við urðum nágrannar
í Sólheimum 23 var gott að taka
þráðinn upp á ný og endurnýja vin-
áttuböndin milli fjölskyldna okkar.
Voru þau hjón einkar samhent að
fagna gestum og gangandi og var
alltaf elskulegt og gott að koma
til þeirra, hvort heldur var á heim-
ili þeirra í Reykjavík eða í sveitinni.
Jóhann var tvíkvæntur. Fyrri
kona hans er Björg ísaksdóttir,
mikil hæfileikakona, og eignuðust
þau fímm mannvænleg böm, þau
Helgu, Guðfínnu, Jóhönnu, Einar
Ingvar og ísak, sem öll hafa stofn-
að eigin heimili og eignast börn.
Barnabörnin eru orðin 12 talsins.
Þau Björg og Jóhann skildu.
Seinni kona Jóhanns er Jenný
Sigfúsdóttir, mikil mannkosta
kona, sem tókst að sameina stór-
fjölskylduna meistaralega vel, en
hún á þijár dætur frá fyrra hjóna-
bandi, þær Sigrúnu, Þorgerði og
Aldísi Éinarsdætur, sem allar eru
búsettar í Svíþjóð um þessar mund-
ir. Þær komu allar heim til íslands
ásamt tveimur dætrum Jóhanns,
sem búa erlendis, til að sameinast
fjölskyldunni og fylgja stjúpföður
sínum til hinstu hvíldar. Það segir
sína sögu.
Þeim Jóa og Jennýju auðnaðist
að búa saman í um 25 ár. Þau
höfðu mikið yndi af að ferðast um
landið sitt og voru orðin því þaul-
kunnug, bæði til sjávar og sveita.
Hálendið og óbyggðirnar heilluðu
þau á fyrri árum og ófáar voru
Þórsmerkurferðirnar þeirra á öllum
árstímum. Síðustu jólahátíð dvöldu
þau hjá dætrunum í Sviþjóð. Þau
voru afar samtaka og lagin við að
ferðbúast, hvort sem þau voru ein
á ferð eða með stóra bílinn sinn
fullan af fólki voru engin vandamál
með í för.
Og að lokum lagði Jói í sína síð-
ustu ferð, án nokkurs óþarfa um-
stangs. Hann lagði sig eftir hádeg-
ismatinn, eins og hann gerði oft,
og sofnaði svefninum langa. Ég bið
algóðan Guð að fylgja honum og
leiða á þeirri vegferð, sem hann
er lagður út á. Jennýju og ástvinum
hans öllum bið ég blessunar Guðs
í nútíð og framtíð.
Sigríður G. Jóhannsdóttir.
Og svo er hann allt í einu dáinn,
þessi stóri sterklegi maður sem
hefur verið svo fyrirferðarmikill
þáttur í lífi manns frá því maður
var krakki. í miðju kafí að und-
irbúa ferðina austur í sumarbústað
þegar hann gekk á vit hinnar löngu
hvíldar. Óforvarendis og þó, hver
trúði í raun að í þessum hrausta
líkama slægi veikt hjarta?
Ég ætla að minnast stjúpa míns
í nokkram iínum. Sem ég hef, bók-
staflega, deilt með súru og sætu í
tvo og hálfan áratug. Hann var þá
bara lítið eitt eldri en við systur
erum núna. Stæltur, myndarlegur,
lítið eitt framandi í útliti, geislandi
af orku og karlmennsku. Við vorum
þvermóðskufull stúlknasveit, sem
setti stút á munninn og sagði inn-
rásaraðilanum stríð á hendur. Ótt-
uðumst samkeppni um konuna í
lífí okkar. Sú hin sama var hins
vegar ástfangin upp fyrir haus,
með torræðan svip og fjarrænt
tindrandi blik í auga. Stundum var
því spjótum beint að þeim báðum,
stundum mynduð bandalög við þau
á víxl. En smám saman fjaraði
skæruhernaðurinn út og vopnin
voru slíðruð. Það var ekki fyrr en
ég eignaðist unnusta og seinna
eiginmann að ég skildi þetta lög-
mál lífsins, þennan sterka en við-
kvæma þráð sem tengir karl og
konu. Að sumt er einfaldlega öðru
sterkara hér í heimi og að börn
geta ekki lagt eignarhald á foreldra
sína frekar en foreldrarnir börnin.
Það væri synd að segja að sam-
búðin hafí orðið vana og hversdags-
leika að bráð. Það voru tvær skap-
heitar manneskjur sem rugluðu
saman reytum sínum, hvort með
sinn litríka barnaskara, ótal flókin
tengsl á báða bóga og marga þræði
að halda saman. Og þegar hin hlið-
in sneri upp, skuggahliðin sem
hvert mannsbarn fær sinn skammt
af í lífinu, gat mótlætið verið yfír-
þyrmandi og stutt í særindi sem
ristu dýpra en orð fá lýst. Þess á
milli var ástríki og umhyggja meiri
en fólk í hægviðrishjónaböndum
getur einu sinni látið sig dreyma
um.
Þannig fléttuðust örlög okkar
saman. Okkar systra og þessa
blikksmiðs með blá djúp augu,
ákveðið en traust augnaráð. Já,
blikksmiður var hann, strangt til
tekið, en samtímis svo ótal margt
annað. Feiknagóður verkstjóri eftir
því sem við stjúpdæturnar fengum
að heyra um Jóa í Nýju blikk, áreið-
anlegur og góður að eiga viðskipti
við. Heiðarlegur og lipur í sam-
skiptum, eins við alla. Öruggur og
fylginn sér, án þess að gera
nokkum tíma mannamun. Og ekki
vantaði vit í þessar blikksmiðshend-
ur, útsjónarsemi, verklag og
smekkvísi. Það var ósjaldan að
heimilisfaðirinn á mínu heimili sá
ástæðu til að skreppa niður í
smiðju; best að spyija Jóa ráða.
Og það var ekki oft sem
stjúp/tengdasonur kom ráðalaus
frá Jóa. Og stundum var farið bara
til að spjalla, því hann var svo voða
skemmtilegur og fínn kall hann Jói.
„Hann var svo nýtinn hann
pabbi, sjáðu til,“ segir Jói með sín-
um sérstöku áherslum. Mér er
minnisstæð notaleg rabbstund. Jói
situr í morgunkaffi hjá okkur
Pálma og segir frá pabba sínum. í
vöruskorti og einangrun stríðsár-
anna hafði hann í framsýni sinni
keypt gamla bragga af borginni,
var með marga menn í vinnu við
að rífa þá niður, mið mikla forundr-
an annarra. Lét síðan valta yfir
járnið og hafði alltaf næg verkefni
og vinnu fyrir alla sína starfsmenn
meðan aðrir blikkarar liðu hráefn-