Morgunblaðið - 27.04.1994, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. APRÍL 1994
17
Leysa verður verkfall
meinatækna án tafar
eftir Reyni Tómas
Geirsson
Verkfall meinatækna hefur nú
staðið í þijár vikur. Starfsemi stóru
bráðasjúkrahúsanna byggist á vinnu
meinatækna, en því miður hefur
hægt miðað í átt til samkomulags
deiluaðila. Verkfallið hefur leitt til
verulegra og vaxandi erfiðleika á
sjúkrahúsunum, því aðeins eru gerð-
ar bráðnauðsynlegustu rannsóknir,
sumar samkvæmt takmarkandi sam-
komulagi við undanþágunefnd
meinatækna, en aðrar einungis þegar
undanþága er veitt. Önnur starfsemi
silast áfram með töfum, sem enn er
ekki séð fyrir endann á. Afgreiðsla
undanþágubeiðna gengur sífellt
hægar, þrátt fyrir vilja til að leysa
brýnasta vanda. Síðustu daga hefur
tekið allt að tvo sólarhringa að fá
svör við því hvort unnt sé að gera
umbeðnar rannsóknir, þ. á m. sýkla-
ræktanir. Allar skurðaðgerðir sem
ekki teljast bráðatilvik liggja niðri.
Deildimar eru víða reknar _með hálf-
um afköstum eða minna. Á kvenna-
deild Landspítalans hefur orðið að
fresta bæði löngu fyrirhuguðum að-
gerðum og aðgerðum sem við venju-
legar kringumstæður þætti nauðsyn-
legt að láta ekki tefjast, s.s. hjá kon-
um með forstigsbreytingar leghál-
skrabbameins. Aðrar aðgerðir eru
gerðar og meðferð er gefin án þess
að unnt sé að koma við öllum þeim
forathugunum eða sérrannsóknum
sem samkvæmt góðum vinnureglum
þykja sjálfsagðar af öryggisástæð-
um. Vefjarannsóknum á sýnum sem
tekin eru við skurðaðgerðir seinkar.
Hætt er við að „sénsar“ verði teknir
„Algjör nauðsyn er að
deiluaðilar leggi sig
fram um að finna skjóta
lausn á verkfallinu, svo
afstýra megi frekari og
jafnvel enn alvarlegri
skaða á sjúkrahúsum
landsins.“
í vaxandi mæli, sem síðar gætu lejtt
til vandkvæða fyrir sjúklinga. Án
möguleika til að gera allar þær marg-
víslegu rannsóknir sem meinatæknar
gera, verður veruleg hætta á að rétt
sjúkdómsgreining fáist ekki eins
skjótt og vera skyldi eða ef til vill
alls ekki.
Reynir Tómas Geirsson
Önnur starfsemi, sem engu síður
er fjölmörgum nauðsynleg, getur
tafist eða beðið alvarlegan hnekki.
Dæmi um slíkt eru glasafijóvganir á
kvennadeild Landspítalans, en þar
hefur árangur jafnast á við það sem
best gerist annars staðar. Það fólk
sem þarf að leita í glasafijóvgun til
að geta átt von um barneign, hefur
oftast áralanga bið að baki. Ekki er
unnt að slá slöku við í vinnu á deild-
inni. Ailt er skipulagt langt fram í
tímann. Þegar meðferð loks hefst
þarf 4-8 vikna undirbúning með gjöf
hormónalyfja, fram að því að hægt
er að ná eggfrumum úr konunni og
fijóvga þær. Til að ákveða magn
hormónalyfjanna og tímann sem
taka þarf eggin á, verður að styðjast
við hormónamælingar sem meina-
tæknar spítalans hafa framkvæmt.
Þessar rannsóknir hafa stöðvast og
þar með er árangri meðferðar stefnt
í voða.
Algjör nauðsyn er að deiluaðilar
leggi sig fram um að fínna skjóta
lausn á verkfallinu, svo afstýra megi
frekari og jafnvei enn alvarlegri
skaða á sjúkrahúsum landsins. Háif
afköst annars heilbrigðisstarfsfólks
á fullum launum eru þjóðfélaginu
mjög dýr, en slys á fólki í harðnandi
verkfalli gætu orðið óbætanleg.
Höfundur er prófessor og
forstöðulæknir á kvennadeild
Landspítaians.
Nafn með rentu
eftir Sigurð
Guðmundsson
Árangur af kosningunum um
sameiningu sveitarfélaga 20. nóv-
ember í fyrra varð ekki sá sem
menn vonuðust til. í kjölfarið er
þó smám saman að sýna sig að
fólk gerir sér grein fyrir því að
mjög víða á landinu eru mörk
sveitarfélaga leifar liðins tíma.
Allvíða hafa farið fram viðræður
og sums staðar kosningar sem leitt
hafa til sameiningar beint og
óbeint á grundvelli þeirrar undir-
búningsvinnu sem unnin var.
Eitt vita allir sem að sameining-
armálum hafa unnið og það er að
þetta er mörgum mikið tilfinninga-
mál. Mörgum finnst þó að slíkum
málum hafi óþarflega verið haldið
á iofti. Sveitarfélögin eru stjórn-
sýslueiningar sem annast hluta af
því velferðarkerfi sem rekið er í
landinu. Það ættu ekki að vera
miklar tilfinningar bundnar því
fyrirkomulagi. En þarna blandast
saman tvenn hugtök. Annars veg-
ar sveitarfélag en hins vegar
samfélag. Ég hygg að viðkvæmnin
nái til síðara hugtaksins en sé í
þessum umræðum breidd yfir hið
fyrra sem alls ekki má gera.
Eitt af því sem gerist víða við
sameiningu er að hið nýja sveit-
arfélag verður stærra en það sam-
félag sem íbúarnir telja sig til-
heyra. Hægt er að taka dæmi sem
reyndar er frá landsvæði þar sem
sameining var felld og ef til vill
af þeim orsökum sem hér um
ræðir. Gnúpveijar búa í Gnúp-
veijahreppi og líta á hann sem
sitt samfélag. Ef sveitarfélögin í
ofanverðri Árnessýslu hefðu sam-
einast í eitt hefðu Gnúpveijar hald-
ið áfram að vera það og Hruna-
menn einnig. Þeir voru að kjósa
um breytt sveitarfélag en ekki
breytt samfélag.
Þegar tveir eða fleiri þéttbýlis-
staðir verða saman í sveitarfélagi
og þéttbýli er í sama sveitarfélagi
og sveitabyggð getur verið vandi
á höndum varðandi nafngift. Ég
held að affarasælast sé að hin
nýju sveitarfélög beri nöfn sem
enda á -byggð, -hérað eða -sveit
ef því verður við komið. Almenna
reglan ætti að vera sú að hið nýja
sveitarfélag taki nafn sem héraðið
hefur gengið undir, t.d. Skaga-
fjarðarbyggð eða -hérað. Ef svo
er ekki er sennilega bezt að tekið
sé mið af þeim þéttbýlisstað sem
er þjónustukjarni hins nýja sveit-
arfélags eða þá náttúrufyrirbæri
sem er svæðinu sameiginlegt.
Þéttbýlisstaðirnir eiga síðan að
sjálfsögðu að halda sínum nöfnum
þrátt fyrir sameiningu.
Nú hefur verið samþykkt að hið
Sigurður Guðmundsson.
*
„Eg held að affarasæl-
ast sé að hin nýju sveit-
arfélög beri nöfn sem
enda á -byggð, -hérað
eða -sveit.“
nýja sveitarfélag á Suðurnesjum
heiti Suðurnes, sem samkvæmt
þessu ætti þá að kallast Suður-
nesjabyggð en ekki Suðurnesja-
bær eins og heyrst hefur. Það
gengur að mínu mati ekki upp
enda er um fleiri en einn bæ að
ræða. Deilur um það hvort það fái
staðizt að Suðurnesjanafnið nái
yfir stærra svæði en þau sveitarfé-
lög sem nú hafa ákveðið að sam-
einast eru að mínu mati léttvæg-
ar. Fyrr en síðar verður allt svæð-
ið eitt sveitarfélag þótt niðurstaða
kosninganna síðastliðið haust tefji
það mál nokkuð.
Höfundur hefur setið í nefndum
félagsmálaráðuneytis um
sameiningu sveitarfélaga.
-------» 4..♦.......
■ SIÐMENNT, félag áhuga-
fólks um borgaralegar athafnir,
gengst fyrir opnum fundi á Bú-
mannsklukkunni við Lækjar-
götu, í kvöld, miðvikudaginn 27.
apríl kl. 20.30. Jórunn Sörensen
mun hefja umræðuna með erindi
sem hún nefnir: Tökum dauðann
í sátt. Helgi Sigurðsson mun
reifa annað mál; útfararathafnir,
en Siðmennt hefur látið það til sín
taka, m.a. gefið út bækling um
borgaralega útför.
fríQodast
FljótlegMétt-Braðgott
BIRYANI - ÍNDVERSKT:
HRÍSGRIÓN MEÐ GRÆNMETI, KJÚKLING OG KRYDDI.
TORTIGLIONI - ÍTALSKT:
PASTASKRÚFUR MEÐ GRÆNMETI, NAUTAKIÖTl OG KRYDDl.
FARFALLE - ÍTALSKT:
PASTASLAUFUR MEÐ GRÆNMETI, SKINKU OG OST.
Ein msk. smjör á pönnuna,
rétturinn út í og allt tilbúið á 5 mín.
Skyndiréttir sem bragðast og hta út
cpm hpctn cprrpttifl