Morgunblaðið - 09.07.1996, Blaðsíða 2

2 ÞRIÐJUDAGUR 9. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Rafn Árnason
Tunglið tyllir sér á Perluna
600 sjómílur
lagðar að baki
ENGU er líkara en að tunglið
hafi tyllt sér á topp Perlunnar
á Öskjuhlíð til að safna kröftum
TIL STENDUR að stofna hluta-
félag um stóðhestinn Óð frá
Brún sem verið hefur í sviðsljós-
inu síðustu daga á fjórðungs-
mótinu á Gaddstaðaflötum. Er
um að ræða tuttugu hluti og er
hver þeirra seldur á 500 þúsund
krónur, samkvæmt áreiðanleg-
um heimildum Morgunblaðsins
og hesturinn því metinn á 10
milljónir króna. Hver hlutur í
hestinum tryggir eiganda að-
gang með þijár hryssur undir
hestinn árlega og mun hann því
sinna 60 hryssum. Við munu
fyrir klifur sitt upp á næturhim-
ininn. Flugleiðavélin þurfti hins
vegar enga hvíld á fluginu.
bætast um tíu folatollar, sem
ætlaðir verða til reksturs hestin-
um. Seljendur hlutanna, Hulda
Gústafsdóttir og Hinrik Braga-
son, munu sjálf eiga fjóra hluti
áfram í hestinum.
Gengið verður frá stofnun
hlutafélagsins á næstu dögum,
en að sögn Huldu var mikil eftir-
spurn eftir hlutum í hestinn og
fengu færri en vildu. Gengu þeir
allir út á fjórðungsmótinu í síð-
ustu viku. •
■ Hjörvar sigraði/36-37
Hitaþolinna
örvera leitað
Ekkert líf
fannst við
rannsóknir
EKKI fannst neitt líf í sýnum sem
tekin voru í um 130 gráðu heitu
vatni á um kílómetra dýpi í borholum
á höfuðborgarsvæðinu, eins og vonir
höfðu verið bundnar við. Fyrirtækið
Genís hf. vann að rannsóknunum, í
samstarfi við Hitaveitu Reykjavíkur,
fyrir bandarískt fyrirtæki sem fram-
leiðir lífræna efnahvata úr örverum.
Rannsóknir hófust í febrúar á
þessu ári og voru síaðir 1.000 lítrar
af vatni úr einni borholu og 1.500
lítrar úr annarri. Tekin voru 4-5
sýni sem send voru til Bandaríkjanna
og Þýskalands. Bundu forsvarsmenn
fyrirtækjanna vonir við að fínna
mjög hitaþolnar örverur á áður-
nefndu dýpi, en „metið“ á þessu
sviði er að örverur hafa fundist við
um 113 gráðu hita.
Kristallar líktust frumum
Jóhannes Gíslason framkvæmda-
stjóri Genís hf. segir að það sem
virtist vera frumur í smásjá, hafi
reynst, við nánari skoðun, vera krist-
allar. „Aðrir vísindamenn hafa talið
sig finna bakteríur við svo háan hita,
en ýmsir hafa gagnrýnt þær rann-
sóknir því að ekki hefur verið sýnt
fram á að um iifandi frumur sé að
ræða. Með sýnunum hér var leitt í
ljós að um var að ræða kristalla sem
líktust mjög lifandi frumum. Miklar
tilraunir voru gerðar við að rækta
upp úr sýnunum og þá gerðu menn
smásjárgreiningar sem leiddu til
þessarar niðurstöðu," segir hann.
Jóhannes kveðst telja ýmislegt
benda til að ekkert lífsform sem við
þekkjum til þrífist við hærra hitastig
en um 115 gráður á celsíus. Hann
segir þessa niðurstöðu styrkja kenn-
ingar þar að lútandi, og ekki sé
hægt að líta svo á að hún valdi mikl-
um vonbrigðum, þó svo að menn
hafi verið bjartsýnir í upphafi.
„Menn hafa verið að velta því
fyrir sér hver takmarkandi þátturinn
er og hafa sumir haldið því fram
að DNA-sameindir haldist ekki sam-
an við svo háan hita en aðrir telja
þau tengi sem binda saman prótein
óvirk við þetta hitastig. Að minnsta
kosti virðast ekki vera efnafræðileg-
ar forsendur fyrir lífi við þessar að-
stæður," segir hann.
BJÖRGUNARBÁTUR Slysavarna-
félagsins, Hannes Þ. Hafstein, fór
300 sjómílur vest-suð-vestur af
Reykjanesi til móts við þýskan tog-
ara til að ná í tvo íslendinga sem
þurftu að komast í land og tvo
þýska sjómenn sem þurftu á læknis-
aðstoð að halda. Lagði hann upp
frá Sandgerði á föstudaginn og kom
aftur á sunnudag eftir 600 sjómílna
siglingu. Þetta er lengsta þjónustu-
ferð Slysavarnafélagsins til þessa.
Ásgrímur Ásgrímsson fulltrúi
björgunardeildar Slysavarnafélags-
ins segir að Slysavamafélagið hafí
á sínum vegum 25 harðbotna björg-
unarbáta víðsvegar um landið sem
fara í lengri eða skemmri þjónustu-
ferðir. Bátamir eru misstórir, frá 6
metra löngum upp í 25 metra, líkt
og Hannes Þ. Hafstein. Þeir stærstu
eru notaðir til að aðstoða Islenska
fiskiskipaflotann við að flytja áhafn-
ir, útvega kafara, varahluti og hvað
annað_ sem skip og áhöfn vanhagar
um. Ásgrímur segir að veður og
aðrar aðstæður séu ávallt vandlega
metnar áður en lagt er upp í þjón-
ustuferð. Þjónustuferðirnar skipta
miklu til að fjármagna rekstur björg-
unarbáta Slysavamafélagsins.
Hannes Þ. Hafstein mætti á leið
sinni 40 skipa flota sem var á út-
hafsveiðum fyrir utan íslenska lög-
sögu. Auk þess færði báturinn ís-
lenskum togara varahluti.
BJÖRGUNARBÁTUR Slysavarnafélagsins, Hannes Þ. Hafstein,
fór í sína lengstu þjónustuferð um helgina.
Hlutafélag stofnað
um Oð frá Brún
Söluverð hestsins tíu milljónir kr.
Heilbrigðisráðuneyti og heimilislæknar hafa gert samkomulag um breytta skipan heilsugæsiu
I
i
>
i
|
i
Valfijálst stýri-
kerfi tekið upp
Ókeypis hjá heilsugæslulæknum og afsláttur hjá
sérfræðingum gegn 1.500-2.000 kr. eingreiðslu
HEILBRIGÐISRÁÐUNEYTIÐ og Félag ís-
lenskra heimilislækna kynntu í gær sam-
komulag sem felur meðal annars í sér að
gerðar verði talsverðar breytingar á skipu-
lagi heilsugæslu hérlendis. Með því telja
heimilislæknar að ráðuneytið hafi komið
nægjanlega til móts við kröfur þeirra varð-
andi faglegar úrbætur í heilsugæslunni.
Hugmyndir um breytingar fela m.a. í sér
að tekið verði upp svokallað valfijálst stýri-
kerfi í heilbrigðiskerfi á næsta ári og boðið
verði upp á möguleika á að með eingreiðslu
tryggi almenningur sér aðgang að þjónustu
heilsugæslustöðva án frekari borgunar.
Mikill fengur í tillögum
Þorri heimilis- og heilsugæslulækna sagði
upp störfum sínum í febrúar sl., vegna
óánægju með kjaramál og skipulag heilsu-
gæslu. Uppsagnirnar taka að óbreyttu gildi
1. ágúst næstkomandi og hafa ekki verið
afturkallaðar, en Katrín Fjeldsted, formaður
Félags íslenskra heimilislækna, kveðst gera
sér vonir um að með samkomulaginu nú, sem
tekur á faglegum kröfum heimilislækna, sé
tekið skref sem greiði fyrir samningaviðræð-
um um kjör þeirra, en þrír fundir hafa verið
haldnir nú þegar á milli Iækna og samninga-
nefndar ríkisins.
Hún segir hugmyndir þær sem koma fram
í stefnuskrá ráðuneytisins vera mikinn feng
fyrir heilsugæsluna og heimilislæknar séu
sáttir við hana og þau nýmæli sem þar koma
fram.
Ingibjörg Pálmadóttir heilbrigðisráðherra
segir samkomulagið mjög þýðingarmikið,
enda kveði það á um hvernig menn vilja sjá
uppbyggingu heilbrigðisþjónustunnar næstu
ár og hversu hratt þær breytingar eiga að
gerast. „Þetta er ekki skref í átt til einkavæð-
ingar heldur skref í þá átt að fólki standi
til boða fleirí möguleikar hvað varðar þjón-
ustu á þessu sviði. Það er einnig hollt að
bera saman þjónustukerfi á þennan hátt, til
að sjá hvaða kostir eru hagkvæmastir og
hvað sjúklingum fellur best í geð,“ segir
hún. Einnig sé verið að festa í sessi auðveld-
ara eftirlit með læknum og hvemig þeir
haga t.d. meðferð.
Valfijálsa stýrikerfið byggist á að hver
skattgreiðandi geti með því að geta þess á
skattskýrslu sinni, samþykkt að greiða upp-
hæð á milli t.d. 1.500 og 2.000 krónur á
ári, sem tryggi honum ókeypis þjónustu hjá
heilsugæslulæknum og afslátt hjá sérfræð-
ingum, þurfi hann á aðstoð þeirra að halda.
Fólk getur einnig ákveðið að standa utan
þessa valmöguleika og greitt fyrir hveija
heimsókn til læknis, en fær þá ekki þann
afslátt sem í boði er. Skipan mála í Dan-
mörku er höfð sem fyrirmynd að þessum
tillögum.
Sérfræðingar eiga einnig að hafa val um
hvort þeir gangist undir tilvísunarkerfi eða
ekki. Ráðuneytið hyggst í samstarfi við
Læknafélag íslands fullmóta hugmyndir um
þetta fyrirkomulag fyrir næstu áramót,
þannig að áðurnefndur valkostur verði kom-
inn á skattskýrslur á næsta ári.
í stefnu ráðuneytisins sem kynnt var í
gær og er í tuttugu og einum lið, er meðal
annars kveðið á um áðurnefnda verkaskipt-
ingu og samskipti lækna sem starfa utan
sjúkrahúsa, uppbyggingu aðstöðu heilsu-
gæslu með það í huga að finna leiðir til að
reka hana á ódýrari hátt en nú gerist og |
hvort finna megi aðrar fjármögnunarleiðir
en eru við lýði, fjölgun heilsugæslulækna ®
um 25 á höfuðborgarsvæði til ársins 2005 P
og verður fjölgunin mest á næstu fjórum
árum, breytta stjómskipun í heilbrigðisþjón-
ustu og er þá miðað við að bæjarstjórnir á
hveiju svæði fyrir sig fái ráðið meiru um
starfsemi heilsugæslustöðva.
Ekki er ljóst að sögn ráðherra hver áætlað-
ur heildarkostnaður er við framkvæmd þess-
ara hugmynda.
Hlutverk Heilsuverndarstöðvar
endurskoðað
Einnig er kveðið á um breytingar á hlut- *
verki Heilsuverndarstöðvar Reykjavíkur
með það í huga að leggja hana niður í
núverandi mynd óg endurskipuleggja þá
starfsemi sem þar fer fram. Gert er ráð
fyrir að tillögum um frekari framkvæmd
síðastnefndu hugmyndarinnar verði skilað
í haust, en nefndir á vegum ráðuneytisins
eru nú að skoða hvernig best verður staðið k
að málinu. Einnig eru hugmyndir um að
mönnun haldist í hendur við vöntun og að f-
þjónustusamningum við heilsugæslustöðv- ^