Morgunblaðið - 09.07.1996, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 9. JÚLÍ1996 29
AÐSENDAR GREINAR
Nýjar bækur
Handrit
Guðmund-
ar bóksala
ÚT er komin bókin Æviágrip og
ferðadagbók Guðmundar Guð-
mundssonar bóksala á Eyrar-
bakka. í henni
eru prentuð tvö
handrit Guð-
mundar sem
hafa ekki áður
birst á prenti.
Hið fyrra er
ferðadagbók
sem hann hélt í
ferð sinni til
Kaupmanna-
hafnar 1904 og
hið síðara ævi-
Viggó
Ásgeirsson
ágrip sem hann hóf að rita 1910.
Guðmundur fæddist á Minna-
Hofi á Rangárvöllum 1849 og lést
í Reykjavík 1937. Lengst af var
hann þó búsettur á Eyrarbakka.
Fyrstu ár sín þar kenndi hann við
barnaskólann en gerðist svo bók-
haldari við Lefoliisverslun og rak
jafnframt bóka-, ritfanga- og
glerverslun, blaðsölu og bók-
bandsiðn. Auk þess gegndi hann
lykilhlutverki í öllu félagsstarfi á
Eyrarbakka á sinni tíð, ruddi
kvenfélaginu t.a.m. braut og var
meðal stofnenda stúkunnar Eyr-
arrósarinnar og Sparisjóðs Árnes-
sýslu.
Viggó Ásgeirsson bjó bókina
til prentunar, útbjó mannanafna-
skrá og ritaði formála. Viggó er
sagnfræðinemi og vinnur nú að
rannsóknum á spönsku veikinni á
vegum Læknafélags íslands auk
þess sem hann fæst við val á
myndum í Sögu Reykjavíkur
1940-1990 sem kemur út á þessu
ári.
Útgefandi bókarinnar er Viggó
Ásgeirsson og er hún prentuð í
Prenstsmiðjunni Odda hf. Upp-
setning og hönnun hennar var í
höndum útgefanda og er hún til
sölu hjá honum í síma 562-1409
ogí„Húsinu" á Eyrarbakka. Bók-
in er 85 bls. og kostar 1.000 kr.
Þorsteinn
Bachmann
Guðmundur
Haraldsson
Umhverfisslys á Hveravöllum
Afall fyrir náttúruverndarmenn og áhugamenn um vistvæna ferðamennsku
I TILEFNI af ný-
gengnum úrskurði
umhverfisráðherra
vegna stjórnsýslu-
kæru Ferðafélags ís-'
lands varðandi. aðal-
skipulag Hveravalla-
svæðisins, þar sem
hafnað var kröfu
Ferðafélagsins um að
skipulagið yrði dæmt
ógilt, tel ég óhjá-
kvæmilegt að birta
eftirfarandi athuga-
semdir:
Svo sem mörgum
er kunnugt staðfesti
umhverfisráðherra
fyrir fáum árum aðalskipulag fyrir
Svínavatnshrepp í Austur-Húna-
vatnssýslu. Var skipulagið m.a.
látið ná yfir Hveravallasvæðið, sem
er friðlýst samkvæmt náttúru-
verndarlögum, en þar hefur Ferða-
félag íslands haldið uppi kær-
kominni aðstöðu fyrir ferðamenn
um margra áratuga skeið. Hið
staðfesta aðalskipulag gerir m.a.
ráð fyrir því, að meginhluti þess
einfalda en traustbyggða hús-
næðis, sem Ferðafélagið hefur
komið upp á svæðinu, mest fyrir
tilstuðlan ötulla sjálfboðaliða, verði
rifinn niður, en þess í stað komi
afarstór bygging eða byggingar
(allt að 900 fermetrum að gólf-
fleti), sem síðan var upplýst að
Svínavatnshreppur, sem stendur
að þessari óvenjulegu skipulagsað-
gerð, ætlar sjálfur að reisa til
móttöku ferðamanna, þ.e. sem
gisti- og veitingahús. Þá kom á
daginn, að rekstur þessa hótels
yrði einnig á vegum þess sveitarfé_-
lags eða a.m.k. á ábyrgð þess. Á
grundvelli þessa staðfesta aðal-
skipulags var síðan auglýst deili-
skipulag, þar sem byggingarreitur
sveitarfélagsins í námunda hvera-
svæðisins var stækkaður um 1500
fermetra, til frekari mannvirkja-
gerðar í framtíðinni, og yrði þá
byggingarsvæðið allt að 2400 fer-
metrum.
Svo sem við mátti búast kærði
Ferðafélagið aðalskipulag Hvera-
vallasvæðisins til Umhverfisráðu-
neytis fyrir mörgum mánuðum og
sömuleiðis var alvarlegum athuga-
semdum við deiliskipu-
lagið komið á framfæri
við skipulagsstjóra rík-
isins, auk þess sem
neikvæðar umsagnir
um það bárust frá fjöl-
mörgum öðrum aðil-
um, sem láta sig nátt-
úruvernd og ferðamál
varða. Skipulagsstjórn
féllst reyndar ekki á
deiliskipulag Svínvetn-
inga og krafðist marg-
víslegra viðbótarupp-
lýsinga, sem ekki
verða fengnar nema
. páll með nákvæmum rann-
Sigurðsson sóknum, en úrskurður
umhverfisráðherra um gildi sjálfs
aðalskipulagsins féll nú fyrir fáum
dögum og var hann Ferðafélaginu
í óhag svo sem fyrr segir.
Að sjálfsögðu munu forsvars-
Þetta gæti orðið skipu-
lagt umhverfisslys, seg-
ir Páll Sigurðsson í
þessari fyrri grein sinni,
byggt á ákvörðunum
sem hvíla á umdeilan-
legum lagaákvæðum.
menn Ferðafélagsins kanna rétt-
arstöðu félagsins nákvæmlega, að
fengnum þessum úrskurði ráðu-
neytisins og er þess að vænta að
hann verði þegar borinn undir
umboðsmann Alþingis og síðan
dómstóla, ef næg efni virðast til.
Þar verður, ef til kemur, tekist á
um þau lögfræðilegu álitaefni sem
málinu tengjast en óhætt er að
fullyrða að málssókn félagsins
verður studd fjölmörgum og þung-
vægum lagarökum, sem Hæstirétt-
ur Islands mun að lokum taka á
til endanlegs dóms, ef ferli málsins
verður með þeim hætti. Hér skal
ekki að sinni fjölyrt um þessi laga-
legu rök heldur fyrst og fremst
vikið að þeirri hlið málsins, sem
veit að siðferðilegum gildum, svo
sem um eðlileg samskipti manna
Leiklistar-
námskeið
LEIKLISTARNÁMSKEIÐ verður
haldið í húsakynnum Leiklistar-
skóla íslands dagana 13.-21. júlí
næstkomandi. Er það opið öllum
sem hafa áhuga á leikiist, það er
bæði áhuga- og atvinnufólki en
leiðbeinendur verða Guðmundur
Haraldsson (útskrifaður frá
Drama Center London 1992) og
Þorsteinn Bachmann (útskrifaður
frá Leiklistarskóla íslands 1991).
Á námskeiðinu verður unnið út
frá aðferð (method) Actors Studio
í New York og Drama Center
London, þar sem fólk á borð við
Sean Connery, A1 Pacino, Marlon
Brando, Marilyn Monroe, Robert
De Niro, Maryl Streep og Dustin
Hoffman hefur stundað nám.
Gerðar verða æfingar, meðal ann-
ars hlutaæfingar (object exercises)
og senur unnar og sýndar í lok
námskeiðsins.
■
Útsolcin hófst í morgun

K ve n f o t q v e r s I u n i n*
t: LQugovegi 97,
te sími B51 7015.
við undirbúning skipulagsákvarð-
ana og um niðurstöðu æðstu skipu-
lagsyfirvalda í ljósi umhverfis-
verndar og opinberrar ferðamála-
stefnu.
Verði úrskurði ráðuneytisins
eigi hnekkt blasir við að deiliskipu-
lag fyrir Hveravallasvæðið - sem
byggir á aðalskipulaginu - verði
auglýst enn á ný áður en mjög
langt um líður og er þá auðséð að
lyktir málsins geti hæglega orðið
þær, að innan skamms muni Svín-
vetningar rífa stærri skála Ferða-
félagsins á Hveravöllum ásamt all-
stóru snyrtihúsi, sem stendur þar
nærri, og ryðja starfsemi Ferðafé-
lagsins að öðru leyti af svæðinu.
Þótt svo virðist sem eldri (og minni)
skáli félagsins muni fá að standa
áfram. Samkvæmt aðalskipulagi
gerir skipulagið ekki ráð fýrir sal-
ernisaðstöðu við hann, auk þess
sem fyrir liggur að Svínvetningar
muni loka fyrir heitt vatn til þess
skála, því samkvæmt þeirra áætl-
unum mun hótelið þeirra stóra
þurfa allt heitt nýtingarvatn af
svæðinu. Reyndar er vitað, að
Svínvetningar hafa mikinn hug á
því að leggja eldri skálann undir
sig og hafa þar baðklefa fyrir hót-
elgesti sína, en Ferðafélagið á, svo
sem kunnugt er, litla baðþró þar
við skálavegginn. Af þessu leiðir
einnig, að Ferðafélagið getur
væntanlega ekki annast viðhald
og rekstur elsta sæluhússins á
svæðinu, nýuppgerðs, er félagið
hefur nú tekið við úr hendi Minja-
verndar, en því er ætlað að þjóna
sem gesta- og fræðslustofa. Mun
þá ljúka sextíu ára ferðamanna-
þjónustu félagsins á Hveravöllum,
en við tekur margbrotinn „stór-
rekstur" Svínvetninga, sem enginn
fær séð fyrir endann á. Er að
margra mati meira en óvíst að
hótelreksturinn (jafnvel að meðtal-
inni ,,sjoppu“) muni skila þeim
skjóttekna gróða, sem bjartsýnis-
menn úr röðum skipuleggjendanna
ímynda sér að hin miklu og dýru
mannvirki þeirra á slóðum Fjalla-
Eyvindar hljóti að gefa af sér.
Verði málalyktir með þessum
óskapfellda hætti má hverjum
manni vera ljóst, að þessari stór-
brotnu mannvirkjagerð, sem fyrir-
huguð er, mun fylgja gríðarleg
umhverfisröskun. Áð margra mati
mun sú röskun verða svo stórfelld,
að jafna megi við umhverfisslys.
Svo sem kunnugt er, verða slys
oftast nær af vangá, vegna augna-
bliks-óaðgæslu, oft samfara kunn-
áttu- og reynsluleysi, en hér gegn-
ir hins vegar öðru máli: Um verður
að ræða „skipulagt umhverfisslys",
er byggist á undirbúnum og stað-
festum ákvörðunum yfirvalda, sem
sækja afl sitt til umdeilanlegra
lagaákvæða. Hér verður ekki um
fljótfærnisyfirsjón að ræða heldur
„yfirvegaða yfírsjón“, ef svo má
að orði komast. Þær yfirsjónir
þykja flestum ógeðfelldari en hin-
ar, sem einungis verða raktar til
mannlegra mistaka af algengri
tegund.
Höfundur er forseti Ferðafélags
íslands.
Bókabu strax
Tryggðu þér ótrúlegt kynningartilboð til Parísar 7, og 14. ágúst.
Við kynnum nú sértilboð á hreint ótrúlegu verði á Appolinaire
hótelinu í hjarta Parísar, þar sem þú getur dvalið við góðan aðbúnað
í vikutíma . Gott 3ja stjömu hótel, öll herbergi með baðherbergi,
sjónvarpi og síma. Morgunverður innifalinn. Það jafnast engin borg
á við París að sumri til, rómantískasta borg heimsins..
29.90«...23.900
Verð kr.
M.v. 3 í herbergi, flug og
gisting, 7. og 14. ágúst.
Flugsæti, 7. og 14. ágúst.
33.900
Verð kr.
M.v. 2 í herbergi, flug og
gisting, 7. og 14. ágúst.

21.072
Verð kr.
Flugsæti, m.v. hjón með 2 börn,
31. júlí, 7. og 14. ágúst.
Austurstræti 17,2. hæð. Sími 562 4600.