Morgunblaðið - 22.11.1996, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ
URVERINU
FÖSTUDAGUR 22. NÓVEMBER 1996 19
Heimsþing náttúruverndarsamtakanna IUCN
íslendingar gagnrýna
válista yfir sjávarfiska
Morgunblaðið/Ásdís
Á FISKIÞINGI, frá vinstri: Guðjón Ármann Eyjólfsson skóla-
meistari Stýrimannaskólans í Reykjavík, Þorsteinn Gíslason
fyrrum fiskimálastjóri, Marias Þ. Guðmundsson fundarstjóri
Fiskiþings, Þorsteinn Pálsson sjávarútvegsráðherra og Kristján
Loftsson varaformaður sljórnar Fiskifélagsins.
FULLTRÚAR íslands gagnrýndu
svokallaðan válista yfir sjávarfiska,
sem lagður var fram á heimsþingi
alþjóða náttúruvemdarsamtakanna,
IUCN, sem var haldið í Montreal í
Kanada fyrir skömmu. Á þessum lista
voru meðal annars þorskur, ýsa og
lúða, sem ekki eru í útrýmingarhættu
hér við land, þó svo kunni að vera
annars staðar. Islensk stjómvöld hafa
ákveðið að óska eftir því að stofnuð
verði sérfræðinganefnd, sem vinni
að endurskoðun flokkunarkerfisins
fyrir sjávarfiska og endurskoði teg-
undir á válistanum. Til þess starfs
er ætlunin _að bjóða fram sérfræði-
þekkingu Íslendinga og jafnframt
óska eftir því að við eigum fulltrúa
í þeirri nefnd. Fulltrúar annarra fisk-
veiðiþjóða á þinginu tóku undir gagn-
iýni ísjensku fulltrúanna á válistann.
Af íslands hálfu sátu þingið Sig-
urður Á. Þráinsson, deildarstjóri í
umhverfisráðuneytinu og Pétur G.
Thorsteinsson, frá sendiráði íslands
í Washington. Fyrir þinginu lágu
tillögur um breytingu á lögum og
reglum samtakanna en hvort
tveggja hefur verið til endurskoðun-
ar frá síðasta þingi sem haldið var
í Buenos Aires árið 1994. Tillögurn-
ar voru samþykktar með nokkrum
breytingum og tóku gildi 24. októ-
ber, að þinginu loknu.
Ýsa og þorskur á válista
I tengslum við þingið kynnti nefnd-
in um tegundir í útrýmingarhættu
(SSC), sem er ein af sex fastanefnd-
um IUCN, nýjan válista yfir tegund-
ir skriðdýra, skeldýra, skordýra,
fiska, fugla og spendýra sem taldar
eru í hættu í heiminum. Eins og fram
hefur komið í Qölmiðlum hafa nokkrar
tegundir sjávarfiska í Norður-Atlants-
hafi, eins og þorskur og ýsa, verið
settar á listann, en alls eru nú um
150 tegundir sjávarfiska á listanum.
Þetta er í fyrsta skipti sem sjáv-
arfiskar eru settir á listann. Farið
var eftir nýju flokkunarkerfi sem
samþykkt var á síðasta aðalfundi
IUCN í Buenos Aires árið 1994.
Samkvæmt því geta dýrategundir
m.a. lent á válistanum ef fjöldi ein-
staklinga tegundarinnar hefur
minnkað um 20% á 10 árum eða
æviskeiði þriggja kynslóða.
Válistinn sjálfur var ekki til um-
ræðu á þinginu, en utan dagskrár
og í tengslum við umræður um tillög-
ur sem varða listana og starf SSC,
gagnrýndu fulltrúar íslands það að
fiskitegundum sem eru nýttar og
nýtingu er stjórnað, eins og þorski
og ýsu, hafi verið bætt inn á válist-
ann meðan flokkunarkerfið tekur
ekki tillit til slíkra aðstæðna. Fulltrú-
ar annarra fiskveiðiþjóða tóku undir
þessa gagnrýni.
Hætta á heimsvísu
í válista IUCN er lagt mat á það
hvaða dýrategundir eru í hættu á
heimsvísu, en ekkert tillit er tekið
til styrkleika tegunda á einstökum
svæðum eða löndum. Fyrir fund-
inum lá tillaga um að SSC láti útbúa
leiðbeiningarreglur um hvernig eigi
að beita stöðlum, skilgreiningum
og flokkunarkerfi IUCN fyrir svæð-
isbundna válista. Fulltrúar íslands
og annarra fiskveiðiþjóða fengu
bætt við tillöguna tilmælum til SSC
um að hún geri notendum válistans
grein fyrir því að flokkunarkerfið
henti ekki endilega til þess að meta
hættuna á útrýmingu fyrir allar
tegundir sjávarfiska og að kerfið
verði endurskoðað með tilliti til
þess.
Endurskoðun verði hraðað
Auk þess komu fiskveiðiþjóðirnar
því inn í ályktun þingsins um SSC
að hraðað verði endurskoðun á skil-
greiningu á því hvernig metið er
hvaða tegundir séu í hættu og hve
mikilli, sérstaklega þegar um teg-
undir sjávarfiska er að ræða og að
tekið verði tillit til þátta eins og
stjórnun nýtingar og tímaramma
sem breytingar eru miðaðar við.
í framhaldi af þessum samþykkt-
um þingsins hafa íslensk stjórnvöld
ákveðið að óska eftir því að stofnuð
verði nefnd sem vinni að endurskoð-
un flokkunarkerfisins fyrir sjávar-
fiska og endurskoði tegundir á vá-
listanum. Til þess starfs yerður
boðin fram sérfræðiþekking íslend-
inga og jafnframt óskað eftir að
við eigum fulltrúa í nefndinni.
Nýtingin sjálfbær
Sigurður Þráinsson greindi frá
samtökunum og fundinum í Montre-
al á Fiskiþingi í gær. Fram kom í
máli hans að válistinn væri vísinda-
legt mat IUCN á ástandi viðkom-
andi tegunda á Global-skala, en end-
urspeglaði ekki endilega ástandið á
svæðisbundnum skala. Skv. upplýs-
ingum Hafrannsóknarstofnunar um
nytjastofna sjávar 1995/96 og afla-
horfur fískveiðiárið 1996/97 er
greinilega um að ræða meiri sam-
drátt en 20% í heildarafla þorsks og
lúðu á sl. 10 árum, að sögn Sigurð-
ar. Þorskafli féll úr 325.267 tonnum
árið 1985 niður í 169.618 tonn árið
1995 og lúðan féll úr 1.985 tonnum
niður í 1.094 tonn á sama tíma. Sé
litið hinsvegar á veiðistofn þorsks
þá hefur hann minnkað úr um 900
þús. tonnum árið 1985 niður í um
600 þús. tonn árið 1995 eða um
33%. Heildarafli ýsu hefur hinsvegar
sveiflast upp og niður á tímabilinu
og er í raun um 20% meiri nú en
fyrir tíu árum.
„Hnignun þorskstofnsins og
lúðustofnsins hér við land er stað-
reynd sem íslensk sjávarútvegsyfir-
völd hafa þegar brugðist við með
takmörkunum á sókn í stofnana og
áætlunum um uppbyggingu þeirra
á næstu árum. Það er lítið við því
að gera þótt aðrir aðilar taki eftir
þessari hnignun og bregðist við eft-
ir sínum reglum. Útgerðin og ís-
lensk stjórnvöld þurfa hinsvegar að
geta sýnt fram á betri afkomu
stofnanna, trausta stjórnun veiða
og síðast en ekki síst að nýting fiski-
stofna hér við land sé sjálfbær,1'
sagði Sigurður.
10 ára afhiedishlaðborð
Cafc Óperu
Jólaliladbordiö svignar undan krassingum öll kvöld og jólaandinn svífur um í liúsiö með sál.
Jorréttir _
Hefðbundnir og óhefðbundnir réttir.
. döalnttir
Allt það besta sem tilheyrir alvöru jólahlaðborði.
Éftirréuir
Hver öðrum girnilegri
Hlutt af Verði jólahlaðborðsins rennur
ttl krabbameinssjúkra bama.
•Ælíó spennandi, alltafbest.
Sfmar 552 4045
552 9499
Verö kr. 2.650

fjfandi veitingahús í midborginni, Lækjargötu 2.
„í&lendingar eiga
tjallega&ta tclk í heimi"
-1bví kunnum við be&t við að hanna
þallegar og vandaðar vörur
i&lemk hönnun fiefurgetið iérsott
5 #69Ö58l'lrÍTiTcÍOl orð. bœði hér heima og erlendi&.
I&len&kir hönnuðir þekkja kröþur í&len&kra neytenda
og vita vel a<5 aðein& það be&ta er nógu gott.
Berðu alltat &aman verð og gceði.
Islemkur iðnaður á heim&mœlikvarða
SAMTÖK
IÐNAÐARINS