Morgunblaðið - 22.02.1998, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 22. FEBRÚAR 1998 37 «,
Economist, einkum við fjármála- og
gengisskrif, „þó ég hefði lítinn
áhuga á því málefni eins og margii-
sem voru með mér á ritstjórninni.
Sumii' höfðu jafnvel enn minna vit á
þessu en ég og þarna fannst mér
blaðamennska setja mikið niður.
Samt sem áður lærði ég þarna heil-
mikið í viðskiptum og hagfræði og
slík þekking kemur manni alltaf að
gagni fyrr en síðar,“ segir Björg.
En þetta var ekki starf sem lík-
legt var til að njörva Björgu niður.
Hún hafði kynnst Palestínumönnum
í Frakklandi og bæði Palestínu-
mönnum og gyðingum í Bandaríkj-
unum. Kynni hennar af því fólki
fyllti hana eldmóði og áhuga á því að
kynnast betur heimsstjórnmálum og
Miðausturlönd heilluðu. Hún
hreppti námsstyrk í blaðamennsku
hjá Reuters-fréttastofunni og það
skilyrði eitt fylgdi að hún útvegaði
sér sjálf starfsvettvang til að nýta
styrkinn. Eftir að hafa kannað land-
ið í Miðausturlöndum hreppti hún
stöðu hjá tímaritinu Palestine-Israel
Journal, sem kemur út fjórum sinn-
um á ári og var ritstýrt og skrifað af
friðarsinnum úr röðum Israela og
Palestínumanna.
„Starf mitt fólst m.a. í að próf-
arkalesa greinar og sjá um mark-
aðssetningu, en ég hafði líka nægan
tíma til þess að ferðast um ísrael og
Vesturbakkann. Ég kynntist þarna
ákafalega mörgu áhugaverðu fólki,
m.a. Siad Abu Sayyed, ritstjóri Pa-
lestínumanna, sem var mjög náinn
Arafat. Þá kynntist ég þó nokkrum
háttsettum leiðtogum úr PLO og
hinni nýju ríkisstjórn Palestínu-
manna,“ segir Björg
Lendingu náð - í bili a.m.k.
Þessi tími var trúlega sá sem mót-
aði Björgu hvað mest varðandi það
starf sem hún tók síðar að sér. Hún
segir: „Þessi tími var afskaplega
heillandi en tilfinningalega erfíður,
þar sem ég reyndi að sjá málin frá
báðum hliðum. Ég eyddi oft miklum
tíma í að útskýra fyrir öðrum hópn-
um hvað hinn átti við. Ég komst líka
að því að þó ég teldi mig vita tölu-
vert um sögu og aðstæður í Mið-
austurlöndum, er allt öðru vísi að
vera á staðnum og kynnast þjáning-
um fólks af eigin raun. Mér fór að
finnast það vera ansi hættulegt að
halda að maður gæti bara skellt sér í
ferð til ísrael og reiknað með að
skilja aðstæður og geta svo túlkað
og skrifað um þær. Eftir að ég hafði
upplifað þetta á þennan hátt fann ég
að mig langaði til að taka þátt í
lausn mála í stað þess að skrifa bara
um aðstæður og almennar stað-
reyndir. Með þetta allt í hrærigraut
í höfðinu hélt ég aftur til New York
og fór að vinna aftur við fjármála-
skrif fyrir Economist og fleiri aðila.
Beið færis að geta lagt eitthvað af
mörkunum .“
Sumarið 1995 hætti Björg fjár-
málaskrifunum, var „búin að fá nóg“
eins og hún orðar það. Vinur hennar
hafði sagt henni frá IRC sem áður
var getið og hún sótti um starf hjá
stofnuninni. Og starfið fékk hún,
fyrst sem skrifstofumaður, en ári
seinna var hún ráðin sem upplýs-
ingafulltrúi í Austur- og Mið-Afríku
og þá byrjuðu hjólin heldur betur að
snúiast.
„Starfið var fólgið í því að fá
fréttamenn til að skrifa um aðstæð-
ur og sérstaklega starf IRC í Kenýa,
Sómalíu, Norður- og Suður-Súdan,
Rúanda, Búrúndi og Tanzaníu.
Zaire, nú Kongó. bættist svo við í
nóvember 1996. Ég skrifaði einnig
fréttatilkynningar og leiðara og
upplýsingarit um svæðin. En til þess
að geta sinnt starfi mínu þurfti ég að
þekkja aðstæður vel og eyddi ég því
mestum tíma í að ferðast um Mið-
og Austur-Afríku og tala við flótta-
menn, stjórnmálamenn, blaðamenn
og fleira fólk. Oft tókst mér að
draga fréttamenn með mér á þess-
um ferðum.
Þetta var ákaflega spennandi
starf og óborganleg reynsla. Stríðið
i austurhluta Zaire skall á eftir að ég
var nýkomin til Afríku og allt í einu
vai' græningi frá Islandi kominn í
óþægilegt návígi við sprengjur og
vélbyssur, spjallandi við þjóðarleið-
toga og leiðtoga uppreisnarmanna,
haldandi á deyjandi börnum, ásökuð
um að vinna fyrir CIA, dúsandi í
nokkra tíma innan fangelsismúra í
Tanzaníu og svo framvegis. En það
er ótrúlegt hverju maður getur van-
ist. Hermenn, flóttamenn, þjáning-
ar, fjöldamorð, hungursneyð og
stöðugt hættuástand verður allt í
einu daglegt brauð, næstum hvers-
dagslegt og maður hefur lítinn tíma
til að velta því fyrir sér hvaða áhrif
þetta hafi á mann.
Stundum var það einnig erfitt,
gagnvart fólkinu þarna, að ég hafði
þá sérstöðu að geta alltaf farið
„heim“ og þó ég byggi stundum í
moldarkofum eða tjöldum voru að-
stæður mínar yfirleitt miklu betri en
almenningar þarna mátti búa við.“
Hvað var nú erfiðast þarna niður
frá?
„Ég held að það hafi verið erfiðast
þegar ég fór að heyra um
fjöldamorð frá hendi þeirra sem við
hjá IRC og fleiri stofnunum og fé-
lagasamtökum urðum að vinna með
til þess að geta hjálpað þeim sem
voru í neyð. Fyrst vildi enginn heyra
um morðin nema franskir og
belgískir blaðamenn og þá bara til
þess að ná sér niður á Bandaríkja-
mönnum. Bandaríkjamenn og marg-
ir aðrir innan Sameinuðu þjóðanna
og hjá hjálparstofnunum, m.a. IRC,
neituðu fyrst að horfast í augu við
það að sjaldnast er hægt að skipa
fólki í hópa eftir því hvort það er
gott eða vont. Öll vildum við helst
hjálpa þeim saklausu.
Það var líka erfitt að geta ekki
skrifað sem blaðamaður, að þurfa að
þassa sig á því hvað sett var á prent.
Ég tók samt þá ákvörðun að reyna
að fá blaðamenn til að birta greinar
um þetta án þess að nefna IRC, því
ef það hefði gerst hefði okkur verið
vísað úr landi,“ segir Björg.
Eftir ár í Afríku sneri Björg aftur
til New York til að fara í framhalds-
nám. í nóvember síðastliðnum var
hún þó enn komin til Rúanda, sem
„ráðgjafi" þar sem hún aðstoðaði
IRC við að skrifa umsóknir um
styrki, skýrslur og fleira. Þrátt fyrir
eril og yfirreið er kominn sambýlis-
maður í spilið hjá Björgu og hún er
spurð hvað framtíðin beri í skauti
sér.
„Sambýlismaður minn, Andre-
Jaques Neusy, er læknir og prófess-
or við New York-háskóla. Hann hef-
ur líka unnið mikið við hjálparstörf
og við erum að vinna, ásamt fleirum,
að undii'búningi að stofnun þjálfun-
ar- og rannsóknarstöðvar fyrir fólk
sem vinnur við eða hefur áhuga á að
vinna að hjálparstörfum. Við teljum
að brýn nauðsyn sé á slíkri stofnun,
sem verður líklega eitthvað tengd
New York University. Þó margir
hafi menntun og reynslu í störfum
eins og hjúkrun, bókhaldi, verk-
fræði, stjórnun o.s.frv. þá eru að-
stæður svo gjörólíkar á stöðum eins
og Afi-íku, að fólk fer oft út í slík
störf óundirbúið og þolir oft ekki
álagið í slíku starfsumhverfi.
Sjálf stefni ég að því að hefja nám
í því sem heitir annars vegar „public
and non-profit management“, eða
stjómun þar sem gróðasjónarmið
eru ekki í öndvegi og hins vegar það
sem kallað er „Community
Psychology, eða cross cultural
psychology," sem gæti útlagst þver-
menningarleg samfélagsft-æði.
Ástæðan fyrir því að ég nefni síðari
greinina, þ.e.a.s. samfélagsfræðina,
er sú að ég hef mikinn áhuga á því
að geta hvatt og örvað fólk sem býr
við allt aðra menningu en við til þess
að finna lausnir á vandamálum
heimalanda sinna. Ég sá allt of
marga Vesturlandabúa sem héldu
að þeir gætu komið og bjargað
þriðja heiminum, en verða síðan fyr-
ir miklum vonbrigðum þegar fólk
kann ekki að meta það sem við erum
að „gefa þeim“, heldur stelur öllu
steini léttara og virðist hafa lítinn
áhuga á því sem við sem utanaðkom-
andi höfum upp á að bjóða nema að
það fái eitthvað sem hefur fjárhags-
legt gildi. Ég tel að einu lausnirnar
sem dugi í framtíðinni séu lausnir
sem koma frá fólkinu sjálfu. Við get-
um verið til staðar og verið til halds
og trausts ef þess er óskað en verð-
um jafnframt að gæta okkur á því að
troða ekki menningu upp á aðra.
Mig langar því til að læra stjórnun
sem tengist „margmenningu“ eða
„multi-culturalism“ sem eykur skiln-
ing og virðingu okkar allra á menn-
ingu og hugsunarhætti annarra. En
hver veit hvar ég enda.“
INNLENT
Lýsa andstöðu
við stefnuna í
íraksmálinu
ALÞÝÐUBANDALAGIÐ lýsir
ákveðið yfir andstöðu við stefnu ís-
lensku ríkisstjómarinnar í Iraks-
málunum. Ríkisstjórnin hefði átt
að mótmæla hótunum Bandaríkja-
manna um loftárásir á írak í stað
þess að styðja þær með því að lofa
aðstöðu á Islandi í tengslum við
hugsanleg hernaðarátök, segir í
frétt frá Alþýðubandalaginu.
Þar segir ennfremur:
„Þeim mun alvarlegri er afstaða
íTkisstjórnarinnar þegar fyi-ir ligg-
ur að Bandaríkjamenn virðast ætla
að hafa allar reglur alþjóðaréttar
að engu; þannig liggur ekki fyrir
afstaða Sameinuðu þjóðanna og ör-
yggisráðið hefur ekki fjallað um
málið.
Alþýðubandalagið telur að ríkis-
stjórn Islands ætti að hafa eftirfar-
andi meginatriði að leiðarljósi í
Iraksmálunum:
1. Að unnið verði að því á vett-
vangi Sameinuðu þjóðanna að við-
skiptabanninu á Irak verði aflétt
enda hefur viðskiptabannið einung-
is leitt til þess að styrkja Saddam
Hussein í sessi samfara stórfelld-
um hörmungum, barnadauða og
vannæringu. Talið er að yfir hálf
milljón bama hafi látið lífið vegna
viðskiptabannsins.
2. Að hafnað verði öllum tilraun-
um Bandaríkjamanna til þess að fá
alþjóðasamfélagið til þess að styðja
loftárásir á írak.
3. Að því verði þegar í stað lýst
yfir að íslenskt land verði aldrei til
afnota fyrir þær loftárásir á Irak
sem Bandaríkjamenn nú hafa í hót-
unum um að efna til.
Jafnframt beiti ríkisstjómin sér
fyrir því að gerð verði íslensk út-
tekt á afleiðingum viðskiptabanns-
ins á mannlíf í Irak og skal í þeirri
úttekt hafa samráð við þær ís-
lensku stofnanir sem þekkja best
til í þessum efnum, það er Hjálpar-
stofnun kirkjunnar, Amnesty
International og aðrar slíkar stofn-
anir sem hafa um árabil fylgst með
þeim hörmungum sem viðskipta-
bannið hefur haft í fór með sér í
írak.“
Fundur um
greiðslukortamál
Þriðjudaginn 24. febrúar nk. kl. 8.00 standa
Samtök verslunarinnar — FÍS fyrir morgunverðarfundi
um greiðslukortamál í Hvammi Grand Hóteli í Sigtúni.
Til umfjöllunar verður nýfallinn úrskurður Samkeppnisráðs
vegna greiðslukorta og þau úrræði sem kaupmenn geta gripið til.
Framsöaumenn á fundinum verða:
Anna Birna Halldórsdóttir frá Samkeppnisstofnun.
Haukur Þór Hauksson, varaformaður Samtaka verslunarinnar.
Jóhannes Jónsson, kaupmaður i Bónus.
Allir þeir sem stunda verslun af einhverju tagi
eru hvattir til að meeta d fundinn og kynna sér mdlin.
Þátttökugjald er kr. 1.000, morgunverður innifalinn.
Fundurinn er öllum opinn.
Vinsamlega tilkynnið þátttöku á skrifstofu samtakanna
ísfma 888 881Om
Blað aUra landsmanna!
- kjarni málsins!
Kennt er þrisvar í viku í fjórar vikur.
Windows 95, Word 97, Excel 97, og
notkunarmöguleikar Internetsins.
Samtals 48 klukkustundir.
Næstu nómskeið byrja 9. og 10. mars
Vönduö námsgögn
og bækur fylgja
öllum nómskeiðum

Bfáðam upp é Vúm & Emra
Nýi tölvu- &
viðskiptaskálinn
Hálahrnmii 2-220 Hafnarfirði-aii± 555 4æQ-Far 555 49B1
T&hrapástfang: akaliinbris - Hdniasiða: wwwjiítís
•l Magni Sigurhansson
Framkv.stjóri Alnabæ
„Með nómfnu fékk ég mjög
góða yfirsýn yfir möguieika
PC tölvunnar og góöa
þjálfun í notkun þess
hugbúnaðar sem ég nota
hvað mest ( starfi mínu,þ.e.
ritvinnslu, lötlureikni og
Internetinu. Öil aðstaða,
tœkjabúnaður og
frammistaða kennara hjó
NTV var fyrsta fiokks og
nómið hnitmiðað og
órangursríkt."