Morgunblaðið - 25.05.2000, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1918
119. TBL. 88. ÁRG. FIMMTUDAGUR 25. MAÍ 2000 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Hizbollah-skæruliðar í suðurhluta Líbanons hafa í hótunum við Israela
Barak segir árásum
verða svarað af hörku
Beirút. AFP, AP, Reuters.
AP
Líbanar hliðhollir hizbollah-samtökunum veifa fánum Líbanons og samtakanna við landamæri fsraels í gær.
Bandarfkjaþing
Samþykkt
að efla við-
skipti við
Kínverja
Washington. AP, AFP.
FULLTRÚADEILD Bandaríkja-
þings samþykkti í gærkvöld lög sem
kveða á um að Bandaríkin taki upp
eðlileg viðskiptatengsl við Kína.
Samþykktin er álitin mikill sigur fyr-
ir utanríkisstefnu Bills Clintons for-
seta sem barist hefur ötullega fyrir
málinu. Lögin voru samþykkt með
237 atkvæðum gegn 197.
Fram til þessa hefur Bandaríkja-
þing endurskoðað árlega þá við-
skiptasamninga sem verið hafa í
gildi milli Kína og Bandaríkjanna,
m.a. með tilliti til stöðu mannrétt-
indamála í Kína hverju sinni. And-
stæðingar laganna, sem margir
koma úr Demókrataflokknum, flokki
forsetans, halda því fram að mörg
bandarísk störf muni hverfa úr landi
með samþykkt laganna.
Verkalýðsfélögin á móti
Lögin munu opna bandarískum
fyrirtækjum greiðari aðgang að kín-
verskum mörkuðum en þau hafa
hingað til haft, meðal annars fyrir
landbúnaðarvörur og fjarskiptaþjón-
ustu. Kínverjar munu á móti fá hlið-
stæð tollafríðindi í Bandaríkjunum
og flest önnur ríki heims njóta.
Samningurinn mun að auki greiða
fyrir aðild Kína að Heimsviðskipta-
stofnuninni (WTO).
Verkalýðsfélög í Bandaríkjunum
voru mjög andvíg lögunum en sam-
tök atvinnurekenda lögðu átta millj-
arða dollara, jafnvirði yflr 600 millj-
arða íslenskra króna, í auglýsinga-
herferð til að vinna þeim fylgi.
EHUD BARAK, forsætisráðherra
Israels, hótaði því í gær að svara
hugsanlegum árásum líbanskra
skæruliða á skotmörk í norður-
hluta Israels af fullri hörku. Hann
sagði einnig að ísraelar litu svo á
að ríkisstjórnir Líbanons og Sýr-
lands bæru ábyrgð á því að við-
halda friði á landamærum fsraels
og Líbanons.
Mikill fögnuður ríkir meðal
stuðningsmanna múslímskra
skæruliðasamtaka í Líbanon vegna
brottflutnings ísraelshers frá land-
inu aðfaranótt gærdagsins. Sigur-
reifir hizbollah-skæruliðar tóku öll
völd í Suður-Líbanon í sínar hend-
ur í gær og héldu margir þeirra
allt að girðingu sem skilur að Líb-
anon og ísrael. Þar heyrðust þeir
hrópa vígorð og hafa í frammi hót-
anir um árásir á skotmörk í ísrael.
Yfirmenn ísraelska hersins hafa
lýst því yfir að brottflutningur
hersins hafi verið vel heppnaður
og benda á að enginn hermaður
hafi fallið. Vangaveltur hafa verið
uppi um hvort Barak hafi viljað
flýta brottflutningi hersins og
ljúka honum í skyndi, einum og
hálfum mánuði fyrr en ætlað var,
til að forðast árásir hizbollah á síð-
ustu dögunum fyrir tilkynnta
brottför. Viðbrögð almennings í
ísrael hafa yfirleitt verið jákvæð
en margir hafa gagnrýnt óðagotið
og það sem virðist vera fljótfærn-
isleg framkvæmd brottflutnings-
ins. Þá eru margir ísraelar mjög
ósáttir við það sem kallað hefur
verið svik ísraela við liðsmenn
Hers Suður-Líbanons (SLA), sem
verið hafa bandamenn Israels í
meira en 20 ár.
Krefjast þess að fá Shebaa
Forsætisráðherra Líbanons, Sel-
im al-Hoss, sagði í gær að hann
vonaði að brotthvarf ísraelshers
leiddi til friðar á landamærum
ríkjanna. Hins vegar hótaði einn af
yfirmönnum hers Líbanons að Líb-
anar myndu ekki ábyrgjast öryggi
á landamærunum nema ísraelar
yfirgæfu einnig landsvæði sem
þeir hafa tekið af Sýrlandi og
leystu vandamál palestínskra
flóttamanna í arabaríkjunum. Líb-
anonsstjórn krefst þess að fá af-
hent landsvæði í suðurhlíðum
Hermons-fjalls þar sem landnema-
byggðir ísraela eru, á Shebaa-
svæðinu svokallaða. Israelar unnu
svæðin af Sýrlendingum árið 1967
en þeir síðarnefndu segjast hafa
látið Líbanon þau eftir.
Margir íbúar í þorpum í Suður-
Líbanon, sem studdu hernám ísra-
ela, sögðust í gær óttast um öryggi
sitt eftir að hizbollah-skæruliðar
héldu innreið sína þangað. Margir
SLA-liðar, sem voru bandamenn
ísraelska hersins í Líbanon, hafa
gefíð sig á vald líbönskum stjórn-
völdum en á annað þúsund þeirra
hefur flúið ásamt fjölskyldum sín-
um til Israels. Líbönsk stjórnvöld
fullvissuðu fólkið í gær um að það
hefði ekkert að óttast í Líbanon.
■ Brottflutningnum/26
Fundur utanrfkisráðherra aðildarríkja Atlantshafsbandalagsins í Flórens
Varað við
sundrung milli
ESB o g NATO
Fldrens. Morg-unblaðið, AFP, Reuters.
Frá fundi NATO í Fldrens, efri röð fráyinstri: Janos Martonyi, utanrík-
isráðherra Ungverjalands, Halldór Ásgrímsson, utr.rh. Islands, og
Lydie Polfer, utr.rh. Lúxemborgar. Neðri röð frá vinstri: Lamberto
Dini, utr.rh. ítah'u, George Robertsson lávarður, framkvæmdastjóri
NATO, og Madeleine Albright, utr.rh. Bandaríkjanna.
TVEGGJA daga vorfundur utanrík-
isráðherra aðildarríkja Atlantshafs-
bandalagsins (NATO) hófst í Flór-
ens á Ítalíu í gær og var þar lýst yfir
stuðningi við fyrirætlanir Evrópu-
sambandsins (ESB) um aukinn hlut
þess í öryggis- og varnarmálum
Evrópu. Halldór Ásgrímsson utan-
ríkisráðherra ítrekaði þó á fundin-
um mikilvægi þess að frumkvæði
ESB í slíkum málum mætti ekki
verða til þess að veikja NATO og
varnarskuldbindingar bandalagsins
og varaði við því að sundrung yrði
sköpuð milli ESB og NATO.
Island og þau fimm önnur NATO-
ríki sem standa utan ESB vilja hafa
áhrif á öryggis- og varnarmála-
stefnu ESB og taka þátt í öryggis-
stofnunum sambandsins og áréttaði
Halldór mikilvægi þess að íslandi
og hinum ríkjunum fimm yrði boðin
reglubundin þátttaka í fyrirhuguð-
um leiðtogafundi ESB-ríkja í næsta
mánuði. Ekki hefur enn verið kom-
ist að samkomulagi um hvernig
haga beri slíkri þátttöku en Morg-
unblaðið hefur fengið staðfest að til-
lögur skrifstofa utanríkisráðuneyta
aðildarríkja ESB liggi þegar fyrir
en niðurstöðu í málinu sé þó ekki að
vænta fyrr en á leiðtogafundinum í
Portúgal, sem haldinn verður í
næsta mánuði.
Tortryggni vegna áætlana
um eldflaugavarnir
Á fundinum í Flórens lýstu sum
Evrópuríki NATO yfir tortryggni
vegna fyrirætlana Bandaríkjanna
um að smíða eldflaugavarnir á
bandarískri grund til að forða árás-
um svokallaðra útlagaríkja. Made-
leine Albright utanríkisráðherra
Bandaríkjanna sagði að ógnin frá
slíkum ríkjum væri raunveruleg og
það réttlætti smíði varnarkerfisins
en lagði jafnframt áherslu á að það
myndi í engu breyta varnarsam-
starfi innan NATO. Hubert Vedr-
ine, utanríkisráðherra Frakklands,
sagði hinsvegar að mörgum spurn-
ingum um gagn slíks kerfis væri
enn ósvarað sem og hvaða áhrif það
hefði á stöðugleika, og Joschka
Fischer, utanríkisráðherra Þýska-
lands, sagði að áætlanir um smíði
kerfisins yrðu að fara fram innan
nýs ramma um almenna afvopnun.
Igor Ivanov, utanríkisráðherra
Rússlands, var viðstaddur fund ut-
anríkisráðherranna í gær, í fyrsta
sinn síðan kastaðist í kekki með
Rússlandi og bandalaginu vegna
átakanna á Balkanskaga sl. ár en
Rússar slitu samskiptum við NATO
eftir að loftárásir bandalagsins á
Júgóslavíu hófust. Var þátttöku
Rússa á fundinum fagnað en miðað
er að því að koma samstarfi Rússa
og NATO í samt lag á næstu miss-
erum. George Robertson, fram-
kvæmdastjóri NATO, varaði þó við
of mikilli bjartsýni og sagði að
Rússar og bandalagið myndu ekki
verða sammála um allt.
Noregur
Lögreglan
finnur DNA
NORSKA lögreglan tilkynnti í gær
að fundist hefði erfðaefni (DNA) á
líkum telpnanna tveggja sem fund-
ust myrtar í Kristiansand á sunnu-
dag, samkvæmt frétt á vefsíðu Af-
tenposten í gærkvöld. Talið er að
fundurinn geti auðveldað lög-
reglunni að finna ódæðismanninn en
enginn var í gærkvöld enn formlega
grunaður um verknaðinn.
Lögreglunni höfðu þá borist meira
en fimmhundruð ólíkar vísbendingar
vegna málsins og 60 manns höfðu
verið yfirheyrðir. Hingað til hefur
athygli lögreglu sérstaklega beinst
að dæmdum morðingja sem vitað er
að var staddur á þeim slóðum þar
sem talið er að morðin hafi verið
framin sl. föstudag. Einnig er vitað
að tveir 18 ára piltar, að sögn undir
áhrifum fíkniefna, höfðu verið í ná-
grenni við staðinn þaðan sem telp-
urnar hurfu á föstudagskvöld.
■ Athyglin beinist/30
MORGUNBLAÐIÐ 25. MAÍ 2000