Óðinn - 01.07.1926, Blaðsíða 14

62
Ó t) I N N
Einar Þorgilsson er fæddur að Ásmúla í Holt-
um 25. ágúst 1865. Tveggja ára fluttist bann með
foreldrum sínum suður í Garðahverfi á Álftanesi
og dvaldist hjá þeim fram að tvítugsaldri, en þá
andaðist faðir hans. Tók Einar þá við búsfor-
ráðum á jörðinni Hlíð í Garðahverfi með móður
sinni og bróður. Rjeðist hann þá þegar í að
kaupa skip til sjóróðra, sexmannafar, og gerðist
sjálfur formaður á þvi. Hcpnaðist það svo vel,
að hinir eldri og reyndari formenn á Álftanesinu
máttu hafa sig alla við, að standa drengnum í
Hlíð á sporði. Var þá sóttur sjór vetur, sumar,
vor og liaust og
þurfti oft mikla
karlmensku og
mikið snarræði til
þess að ná landi
heilu og höldnu,
einkum á miðjum
vetrum í hinum
svokölluðu suður-
túrum. I’ótti Ein-
ari takast frábær-
lega vel í þeim
mannraunum. —
Kom þá þegar í
Ijós sú afburða
glöggskygni og þeir
forystuhæfileikar
er jafnan síðan
hafa einkent öll hans störf. — — Þegar útgerð-
armenn við Faxaflóa hófust handa að kaupa
fiskikúltera frá Englandi, myndaði Einar með
Alftnesingum og Hafnhrðingum hlutafjelag
til skipakaupa. Var hann framkvæmdarsljóri
fjelagsins meðan það starfaði. Afkoma út-
gerðar þessarar varð svo góð, að hluthafar
fengu á fáum árum endurgreidd hlutabrjef sín
með ágóðahluta, ásamt góðum arðiafþeim, og
að endingu, þegar fjelagið var rofið og eignir
þess seldar, tvöfalt verð fyrir hluli sína í því.
Siðustu árin sem Einar bjó í Hlið, hafði hann
á hendi framkvæmdir fyrir pöntunarfjelag á Alfta-
nesi, og voru það fyrstu afskifti hans af versl-
unarrekstri. En árið 1900 keypti hann jörðina
Óseyri við Hafnarfjörð og byrjaði þá þegar að
reka þar verslun fyrir eigin reikning. Gerði hann
nú út tvö og þrjú fisklskip árlega, en keypti auk
þess mikinn fisk, er hann verkaði sjálfur, og
varð það upphaf fiskverkunar þeirrar, er hann
jafnan síðan hefur rekið í stórum stíl, samhliða
versluninni. I’ykir fiskverkun hans og öll með-
ferð á þeirri vöru ávalt hafa verið hin full-
komnasta og er viðurkend af öllum, sem til
þekkja, hreinasta fyrirmynd.
Fimm árum eftir að Einar fluttist að Óseyri,
eða árið 1905, keypti hann i fjelagi við aðra
botnvörpuskipið »COOT« og stjórnaði útgerð
þess fyrstu árin sem það stundaði bjer fiski-
veiðar. Með fyrirtæki þessu var stigið fyrsta
sporið til innlcndra botnvörpuveiða, og komu
hingað til lands með »COOT« nokkrir íslend-
ingar, er stundað
höfðu sjó á botn-
vörpuskipum í
Englandi og nú
öfluðu sjer á hon-
um meiri æfingar
og reynslu í þess-
ari veiðiaðferð.
Urðu sumir þeirra
brautryðjendur
botnvörpunga-út-
gerðarinnar hjer,
er tímar liðu.
1 mörgu fleiru
hefur Einar Þor-
gilsson verið for-
göngumaður í sínu
bygðarlagi og
sluðningsmaður ýmsra þarflegra fyrirtækja,
sem of langt yrði að telja upp í stultri blaða-
grein.
Árið 1907 flutti Einar verslun sína og útgerð frá
Óseyri og inn í Hafnarfjörð. Bygði hann þar stórt
og vandað verslunarhús ásamt öflugum sjógarði
lil varnar verslunarlóð sinni, er lá undir skemd-
um af sjávarágangi. Um svipað leyti byrjaði hann
á því, fyrstur manna, að brjóta Hafnarfjarðar-
hraun til fiskreitagerðar.
Eins og nærri má gela, hefur slíkur maður
sem Einar Þorgilsson verið kvaddur til að gegna
ýmsum opinberum störfum. Arið 1896 varð hann
hreppstjóri Garðahrepps og gegndi því starfi uns
Hafnarfjörður fjekk bæjarrjettindi, en síðan hefur
hann lengst af átt sæti í bæjarstjórn Hafnar-
fjarðar. Á alþingi hefur hann setið eitt kjörtíma-
bil, sem fyrsti þingmaður Gullbringu- og Kjósar-
sýslu og Hafnarfjarðarbæjar, en bauð sig ekki
fram til þingmensku aftur, að því loknu.
Geirlaug Sigurðardóttir.
Einar Þorgilsson.