Helgarpósturinn - 04.05.1995, Blaðsíða 15

FI m MTU D aG CJ R~“M aI 1995

■ ■■'■ ■■IMI LM I I II'
Ií. '
*.í 4* S* SS ii
FramkvaeiTKfir
Niðurstöður Bessastaðanefndar
1989 66,0 milljónir
1990 217,4 milljónir
1991 57,9 milljónir
1992 62,3 milljónir
1993 124,9 milljónir
1994 122,5 milljónir
1995 72,0 milljónir
1996-98 260,0 miiljónir
SAMTALS: 983,0 milljónir
*Áætlun nefndarinnar
Allar tölur eru framreiknaðar með byggingarvísitölu
ónir. Það ár var einkum unnið
við uppsteypu Norðurhúss og
Þjónustuhúss eða fyrir 50 millj-
ónir. Hönnunar- og eftirlitskostn-
aður er hins vegar 42,5 milljónir
króna eða 35 prósent. Það er
rúmlega þriðjungur kostnaðar-
ins og er þá ótalið á þriðju millj-
ón í ljósprentun, bókhald og
leigu.
Frá miðju ári 1991 og á árinu
1992 var unnið fyrir 70,3 milljón-
ir króna. Ekki er fáanleg sundur-
liðun á kostnaði og því erfitt að
segja til um hönnunar- og eftir-
litsþáttinn. Þar liggja fram-
kvæmdir að mestu niðri en unn-
ið við „fornleifagröft, hönnun
síðari áfanga, skipulagsvinnu.
Rannsóknir á fuglalífi á Alftanesi
til undirbúnings deiliskipulagi."
Verður því að ætla að kostnaður
við hönnun og eftirlit sé ekki
lægri en í hinum tilfellunum.
Mun líklegra er að hann sé hærri
hlutfallslega og hækki því heild-
arhlutfall kostnaðar við hönnun
og eftirlit.
Greinargerð fyrir síðasta ár
verður tilbúin innan skamms en
þá var unnið fyrir 119 milljónir.
Enn á eftir að vinna fyrir minnst
332 milljónir, ef áætlanir stand-
ast sem ekki hefur verið venjan.
Það skal tekið fram að upphæðir
eru á verðlagi hvers árs en það
breytir engu um hlutfall hönnun-
ar- og eftirlitskostnaðar af heild-
arkostnaði.
330 MILLJÓIVIA KRÓIUA
FRAMKVÆMDIR EFT1R
í ár er á fjárlögum gert ráð fyr-
ir 72 milljónum króna til fram-
kvæmda við Bessastaði. í fram-
kvæmdaáætlun sem nú er unnið
eftir er gert ráð fyrir að þeir fjár-
munir verði notaðir til að ljúka
við Þjónustuhús og Norðurhús.
íbúðarhús forseta verði gert fok-
hlelt og klárað að utan og einnig
verði unnið við fornleifagröft og
lóðarframkvæmdir.
Á árunum 1996 til 1998 er gert
ráð fyrir í áðurnefndri fram-
kvæmdaáætlun að 260 milljón-
um verði varið til að ljúka verk-
efninu. Þar er rætt um að full-
gera íbúðarhús forsetans, við-
gerð á suðurálmu ásamt forn-
leifagreftri, frágangi lóðar og ör-
yggisráðstöfunum. Einnig er gert
ráð fyrir viðgerð á útihúsi eða
svokölluðu austurhúsi og við-
gerð á kirkju. Þessi
f ram kvæ m d a-
áætlun er dag-
sett 24. apríl 1995. Framreiknað-
ur heildarkostnaður samkvæmt
henni er 983 milljónir króna. Eft-
ir er því að framkvæma fyrir 332
milljónir samkvæmt áætlun.
Verkið hefur hingað til farið tals-
vert fram úr áætlunum og því
varla óvarlegt að ætla að heildar-
kostnaður verði kominn á annan
milljarð þegar upp verður stað-
ið.
I\IÆR ALLTJEIUDUR-
BYGGT FRA GRUIUIUI
Það var í desember 1987 sem
forsætisráðherra skipaði sex
manna nefnd undir forystu Matt-
híasar Á. Mathiesen um framtíðar-
uppbyggingu Bessastaða. Vigdís
Finnbogadóttir bauð fjárveitinga-
nefnd Alþingis, sem nú kallast
fjárlaganefnd, til Bessastaða og
urðu menn sammála um að átak
þyrfti við uppbygginguna og lög
þess efnis voru samþykkt 12.
maí 1989. Forsætisráðherra,
Steingrímur Hermannsson, skipaði
þriggja manna nefnd undir yfir-
stjórn ráðuneytisins til að sjá um
framkvæmdir og gera fjárhags-
áætlanir. Nefndin er skipuð þeim
Helga Bergs fyrrverandi banka-
stjóra, sem er formaður, Baldvini
Tryggvasyni sparisjóðsstjóra og
Gunnari H. Hall ríkisbókara. Húsa-
meistari ríkisins, Garðar Hall-
dórsson, er arkitekt verksins í
samvinnu við Þorstein Gunnars-
son, arkitekt og sérfræðing um
gömul hús. Landslagsarkitekt-
arnir Reynir Vilhjálmsson og Ragn-
hildur Skarphéöinsdóttir hafa
einnig unnið í samvinnu við arki-
tekta staðarins.
Framkvæmdirnar við Bessa-
staði eru gríðarlega miklar, enda
má segja að þurft hafi að endur-
byggja nær öll húsin. Breytingin
er þó ekki mikil útlitslega því
húsin halda sér í ytra útliti þar
sem öll húsin eru friðuð að utan-
verðu. í áðurnefndri úttekt kom í
ljós að húsin voru mun verr farin
en menn töldu. Sumarið 1989 var
fyrsta verkefnið að endurbyggja
Bessastaðastofu. Húsið var 200
ára gamalt og á endanum þurfti
að byggja húsin nánast alveg að
nýju.
I tíð Sveins Björnssonar og As-
geirs Ásgeirssonar bjuggu forseta-
fjölskyldurnar í Bessastaðastofu
en í tíð Kristjáns Eldjárns var ein-
göngu búið á efri hæðinni. Síðan
var ákveðið að forsetinn flytti úr
X
15
Garðar Halldórsson, húsameistari ríkisins, er aðalarkitekt framkvæmdanna. Hönnunar- og
eftirlitskostnaður er allt að þriðjungur heildarkostnaðar.
Garöar Halldórsson húsameistari
Eldd áætfeun heldur
kostnaðannsbending
Eðlilegur hönnunarkostnaður allt að 25 prósent
Með frumvarpinu 1989 fylgdi
greinargerð um framkvæmdirnar
og áætluðum kostnaði, unnin af
húsameistara, Þorsteini Gunn-
arssyni arkítekt og fstaki hf. Ef
kostnaðartölur eru framreiknað-
ar samkvæmt byggingarvísitölu
fæst í hæsta lagi 450 milljónir en
nú er gert ráð fyrir helmingi
hærri upphæð. Hvað veldur?
„Þetta er ekki heildaráætlun
heldur frumáætlunin sem fyrst
og fremst náði til ákveðinna
bygginga. Hún er sundurliðuð í 6
mismunandi liði og það eru fjórir
fyrstu liðirnir sem eru verð-
merktir. Endurbætur á öðrum
húsakosti og endurbætur á um-
hverfi og slíku er ekki gefið verð.
Með greinargerðinni er verið að
gefa mönnum vísbendingu um
einstaka framkvæmdaþætti sem
þannig er raunhæft að bera sam-
an.
í fyrsta lagi hafði stefnumörk-
un eða heildaráætlun um notkun
húsanna og fyrirkomulag jarðar
ekki átt sér stað. Það var eitt
meginviðfangsefni nýju nefndar-
innar. Undirbúningsnefndin
skoðaði lagfæringar á einstökum
húsum en ekki endurreisn stað-
arins. í öðru lagi hafði ekki farið
fram nákvæm úttekt á húsunum
nema helst Bessastaðastofu. Þá
var hönnun ekki hafin. Þetta er
frumáætlun eða kostnaðarvís-
bending og því með 30-50 pró-
senta skekkjumörkum. Við ger-
um yfirleitt þrjár gerðir áætlana.
Þegar við erum komnir áleiðis
með hönnun gerum við næstu
áætlun sem er með 20-25 pró-
senta skekkjumörkum og þegar
verkið er fullhannað og boðið út
teljum við að áætlun eigi að vera
með 10 prósenta skekkjumörk.
Einnig verður að hafa í huga að
þessi áætlun nær til einstakra
húsa. Hún nær ekki til skipúlags,
kostnað við umhverfisbætur eða
meiriháttar lóðalögunar, yfir-
borðs, frágangs og þess háttar.
Hún nær ekki til kostnaðar við
endurmat á lögnum í landi, rot-
þróm og fleiru sem tengist því.
Hún nær ekki til stefnumörkunar
og ákvörðunartöku um notkun
húsanna. Það fór fram mikil
vinna í upphafi við að endurmeta
hvernig starfseminni væri best
fyrir komið. Svo er ekki lagt mat á
kostnað við fornleifarannsóknir
eða frágang þeirra."
Kostnaður við hönnun og yfir-
umsjón er 35 prósent árið 1993 og
25 prósent fyrir fyrstu tvö árin og
jafnvel enn meiri á tímabilinu þar
á milli. Erþetta eðlilegt hlutfall?
„Ég get aðeins svarað þessu al-
mennt. Þar sem við þekkjum til í
Skandinavíu,^ nágrannalöndum
okkar og á íslandi fer heildar-
kostnaður við hönnun og umsjón
og eftirlit alveg upp í 25 prósent
af framkvæmdakostnaði þegar
um mjög viðkvæm mannvirki eða
nána hönnun er að ræða. Hönn-
unarkostnaður við bygginga-
framkvæmdir getur verið allt frá
15 prósentum og upp í 25 pró-
sent en það fer mikið eftir eðli
byggingar. í Skandinavíu tóku
menn þetta saman og þá var
mjög algengt að sjá tölur eins og
22-25 prósent í mjög vönduðum
mannvirkjum. í þessu tilviki er
líka verið að vinna byggingar þar
sem er verið að sætta afskaplega
mörg sjónarmið.11 ■
Bessastaðastofu sem verður að
móttökuhúsi en fái eigið hús.
Vegna viðgerðanna hefur Vigdís
Finnbogadóttir ekki búið að
Bessastöðum síðan viðgerðir
hófust 1989. Vigdís og forsetar
framtíðarinnar koma til með að
búa í gamla ráðsmannshúsinu
sem nú er bútö að rífa og verið
að endurreisa. í greinargerðinni
segir að það verði „vandað ein-
f kostnaðaráætlun var gert
ráð fyrir að endurbætur og
framtíðaruppbygging Bessastaða
kostaði um 450 milljónir króna.
í núgildandi áætlun er gert
ráð fyrir einum milljarði
í heildarkostnað.
býlishús“ og er það vart orðum
aukið því kostnaðurinn verður
varla mikið undir 100 milljónum
þegar upp verður staðið.
HÖIUIUUIU SAMHLIÐA
FRAMKVÆMDUM OG
OIUYT HUS
Framkvæmdir hafa orðið
miklu meiri en gert var ráð fyrir í
upphafi. Einnig
var mikið af
hönnunarvinn-
unni unnið
samhliða
f r a m -

kvæmdum og því reyndist ekki
unnt að bjóða verkin út heldur
voru þau í mörgum tilfellum unn-
in í reikning.
Bessastaðastofa var eitt
stærsta verkefnið og samhliða
vinnu komu í Ijós mun umfangs-
meiri skemmdir en gert var ráð
fyrir. Vegna þessa vann fstak
nær allt verkefnið á reiknings-
grundvelli sem hækkar í flestum
tilfellum kostnað auk þess sem
hönnun var unnin samhliða og
áætlunum breytt. Allir áfangar
fóru langt fram úr upphaflegum
áætlunum. Ofan á allt saman
bættust við lagfæringar utan-
húss vegna framkvæmda og alls
kyns bráðabirgðaráðstafanir
sem ekki hafði verið gert ráð fyr-
ir, eins og húsaleiga fyrir hús-
muni, bráðabirgðaeldhús og
ýmsir tilflutningar svo eitthvað
sé nefnt, auk þess sem forsetinn
lagði ríka áherslu á bráðabirgða-
viðgerðir svo starfsemi gæti
haldið áfram. Þá hefur fornleifa-
gröftur sett stórt strik í reikning-
inn. í fyrri greinargerðinni eru
7,8 milljónir undir bráðabirgða-
ráðstafanir og lagfæringar utan-
húss og 17,8 milljónir undir forn-
leifagröft.
PÁLMI JÓNASSON
HÖNN-
UNAR-
KOSTN-
AÐUR
Hönnunarkostnaður
vegna framkvæmdanna
við Bessastaði er mjög
hár. I greinargerð Bessa-
staðanefndar fyrir fyrstu
tvö árin er kostnaður við
hönnun og eftirlit 25 pró-
sent. I hinni stóru grein-
argerð nefndarinnar fyrir
árið 1993 er þessi kostn-
aður 35 prósent. Kostn-
aður er ekki sundurliðað-
ur í eitt og hálft ár þar á
milli en þá eru fram-
kvæmdir litlar og hönn-
unarkostnaður því hlut-
fallslega enn hærri. Ekki
eru komnar tölur fyrir sið-
asta ár eða þau verkefni
sem enn eru óunnin. ■

1:1