Helgarpósturinn - 09.05.1996, Qupperneq 12

12
FIMMTUDAGUR 9. MAÍ1996
‘á höfuðstöðvum HP
á Kópaskeri
Topp 10
listínn
— yfir þá hluti sem gætu
hafa flogið gegnum huga
Kolfinnu Baldvinsdóttur
þegar hún frétti að faðir
hennar, Jón Baldvin
Hannibalsson, hefði svo
gott sem fastákveðið að
bjóða sig fram til forseta
íslands.
1. „Æ, fjárinn! Ég sem var búin
aö gera þaö upp viö mig að
kjósa Guðrúnu Pétursdóttur.
Nú eiga pabbi og Olli frændi
aldrei eftir aö talast viö fram-
ar...“
2. „Hver rækallinn! Ætli það sé
þá alveg útséö með aö
mamma gefi kost á sér? Og
hvaö geri ég ef hún ætlar samt
aö hefja fjölskyldustrfð og
bregöa sér í framboö...“
3. „Skrambinn hafi það! Nú verö-
ur enn einu sinni allt vitlaust f
fjölskyldunni og Ellert frænda
finnst ábyggilega að hann hafi
veriö skilinn eftir útundan..."
4. „Fariö þetta noröur og niöur!
Nú byrjar vitleysan enn á ný.
Hvernig gat hann pabbi gert
okkur þetta? Hver á nú aö
passa fyrir okkur þarnaþörnin
hans...“
5. „Djöfullinn sjálfur! Ef pabbi tap-
ar fyrir Ólafi Ragnari meö mikl-
um mun þá veröur þaö mesta
niöurlæging ferilsins. Hann
mun ekki taka því áfalli létt...“
6. „Bömmer! í staö þess aö
hverfa með virðuleika úr þjóö-
málunum til sendiherrastarfa
ætlar pabbi aö tapa fyrst f for-
setaframboði og neyðast svo til
kennslu. Þaö var kannski plan-
iö..."
7. „Helvítis vesen! Þetta er komið
út yfir allan þjófabálk. Ætli ég
slái ekki bara á þráöinn til Hall-
gríms frænda Helgasonar og
segi honum aö drífa sig í fram-
boö...“
8. „Andskotinn! Þaö var nógu erf-
itt fyrir mig aö olnbogast áfram
í þessu karlrembuþjóöfélagi
verandi dóttir pabba og
mömmu. Nú versnar þaö um
allan helming..."
9. „Úbbs! Hvernig ætli það gangi
hjá mér núna að reyna að
segja pabba þær fréttir í róleg-
heitunum aö ég ætli að bjóða
mig fram á vegum Kvennalist-
ans í næstu kosningum..."
10. „Minn tími mun korna..."
„Við erum
viðundur í
Norðurlanda-
samstarfinu“
Dönskukennsla er fyrirferðar-
mikil í íslenskum skólum og
hefur alla tíð verið kennd sem -
fyrsta erlenda tungumálið. Á síð-
ustu árum hafa þó komið upp
harðar gagnrýnisraddir á þetta
fyrirkomulag og sagt að það komi
í veg fyrir nánara samstarf íslend-
inga við nokkur helstu menningar-
svæðin á meginlandi Evrópu.
Magnús S. Magnússon, forstöðu-
maður Rannsóknastofu Háskóla ís-
lands um mannlegt atferli, segir
dönskuáhersluna viðhalda ný-
lendustimpli íslands í norrænu
samstarfi. Hann vill auka kennslu í
helstu tungumálum meginlands
Evrópu á kostnað dönskunnar.
Þekking á Norðurlandatungumál-
um hefur hingað til verið talin mjög
mikilvœg fyrir þátttöku íslands í
norrœnu samstarfi. Þú vilt aftur á
móti draga úr þessari kennslu til
muna og fœra áhersluna á tungu-
mál meginlands Evrópu. Setur það
ekki Norðurlandasamstarf íslands
í hœttu?
„Það þarf nú ekki annað en að fara til
Norðurlandanna til að sjá að athygli
Norðurlanda færist nú í auknum mæli
til Evrópu sem heildar. Ég bjó í Dan-
mörku í ellefu ár og er ekki á nokkurn
hátt á móti norrænu samstarfi, en ég
vil þó helst að íslendingar geti gengið
uppréttir í stað þess að vera sem
sveitamenn í þessu samstarfi. Ég vil
draga úr þeim tíma sem fer í kennslu á
Norðurlandamálum til að koma öðrum
tungumálum að — tungumálum sem
myndu svo auðveida nám á dönsku.
f
Magnus S. Magnusson: „011 þessi donskukennsla
leiðir einnig til þess að við komum inn í Norður-
landa- og Evrópusamstarfið sem einhvers konar
dönsk sveit. Sú trú að Norðurlöndin séu lykill okkar
að heiminum er ekkert annað en leifar af nýlendu-
tímanum." Mynd: Jim Smart
Við skulum einnig gera greinarmun á
þeim tíma sem fer í kennsluna og
þeirri þekkingu sem út úr kennslunni
kemur. Frakkar lærðu til dæmis ensku
í tíu ár, en kunna ekki neitt í því tungu-
máli. Áherslur í tungumálakennslu eru
að breytast allt í kringum okkur í Evr-
ópu. Árangurinn af þessari sjö ára
dönskukennslu á íslandi er ekki beys-
inn og við erum á villigötum ef við
höldum að sæmileg enskuþekking og
hrafl í dönsku dugi fyrir nútíma Evr-
ópuþjóð — þá værum við kaþólskari
en páfinn. Spurningin er því: Hvernig
getum við aukið þekkingu í tungumál-
um Evrópu án þess að missa af þekk-
ingu í Norðurlandamálum — og þar
með af norrænu samstarfi? íslenska er
upprunalegasta norræna og ger-
manska tungumálið. Þýska er ásamt
frönsku mikilvægasta tungumál megin-
lands Evrópu. Norðurlandamálin eru
bianda af norrænu og þýsku, ásamt al-
þjóðlegum orðum, sameiginleg ensku
og frönsku og fleirum. Til að taka skyn-
samlega á þessum tveimur vandamál-
um, að ná sömu tungumálaþekkingu
og aðrar Norðurlandaþjóðir til að
tengjast meginlandi Evrópu án þess að
missa af Norðurlandasamstarfinu, þarf
að nýta þann kost að þekking á ís-
lensku, ensku og þýsku auðveldar
kennslu á dönsku til muna. Það er því
algerlega óþarft að eyða heilum sjö ár-
um í dönskukennslu. Slfkt takmarkar
nám í öðrum tungumálum og gerir
okkur ósamkeppnisfær. En það er ekki
víst að þetta dugi öllum, síst þeim sem
ætla sér ekki í framhaldsnám.“
Hvað er hœgt að gera fyrir þá sem
ekki œtla í framhaldsnám — sitja
þeir bara eftir í þessu nýja kerfi
þínu?
„Ég hef nú ekki fullmótaðar tillögur
um það. Sennilega væri best fyrir þann
hóp að haga máium eins og nú er. En
við getum ekki miðað alla kennslu ís-
lendinga við það fólk.“
Þetta hlýtur að kalla á einhvers
konar aðgreiningu þeirra sem œtla
sér í framhaldsnám frá hinum — og
í raun áður en hœgt er að œtlast til
að nemendur geri upp hug sinn um
það?
„Það er ekki víst. Danir kenna til
dæmis þýsku og frönsku sem skyldu-
fag frá þrettán ára aldri. Við gætum
haft sama hátt á með þýsku og þá úti-
lokum við nú ekki mikið. Og þeir sem
alls ekki ætla sér í mikið tungumála-
nám geta bara fengið að læra sína
dönsku.“
Spurningin er því um meira val í
tungumálanámi í grunnskólum?
„Já. Það þarf almennt meira val í
skólakerfið. Og sumir ættu að geta
lært önnur tungumál. Það þarf bara að
breyta væginu. Öll þessi dönsku-
kennsla leiðir einnig til þess að við
komum inn í Norðurlanda- og Evrópu-
samstarfið sem einhvers konar dönsk
sveit eða nýlenda, því við getum ekki
tjáð okkur á meginlandstungumálum
Evrópu, sem hinar Norðurlandaþjóð-
irnar geta. Með þessu erum við í raun
viðundur í Norðurlandasamstarfinu.“
Þetta hlýtur samt að leiða til þess
að almenn þekking á Norðurlanda-
tungumálum minnkar, þar sem al-
menningur lœrir almennt ekki fleiri
en tvö tungumál. Þetta takamarkar
því þátttöku almennings í Norður-
landasamstarfinu — sem við grœð-
um mikið á, menningarlega og efna-
hagslega...
„Sú trú að Norðurlöndin séu lykill
okkar að heiminum er ekkert annað en
leifar af nýlendutímanum. íslendingar
eru Norðurlandaþjóð og við eigum að
geta sameinað þetta tvennt. Hins veg-
ar er aðeins brot af þjóðinni sem nýtir
sér það að tala við hinar Norðurlanda-
þjóðirnar og ætti því ekki að virka
mjög takmarkandi. Þetta kerfi myndi
ennfremur auka almenna tungumála-
þekkingu almennings og auðvelda okk-
ur að ganga uppréttir meðal Evrópu-
búa.“
íslendingar eru eina sjálfstæða þjóðin í
heiminum sem kennir ungviðinu dönsku
sem skyldufag. Magnús S. Magnússon,
forstöðumaður Rannsóknastofnunar Háskóla
íslands um mannlegt atferli, er gagnrýninn á
þessa áherslu. Eiríkur Bergmann Einarsson
ræddi við manninn um málið...
viðtalið
Okufantur fær að aka strætó...
Síðastliðinn laugardag varð ég þess
heiðurs aðnjótandi að taka þátt í
„hinni árlegu og geysivinsælu fjölmiðla-
keppni í ökuleikni á strætisvögnum",
einsog það var orðað. Reyndar var
keppt um DK-bikarinn, þannig að til-
finningin var blendin þegar mætt var til
leiks við höfuðstöðvar SVR í Borgartúni
um miðjan dag. (Einsog Vikublaðið og
Tíminn hatast útí Alþýðublaðið, þá öf-
undast HP nefnilega útí DV og saman
sitjum við svo allir á kránum og níðum
flókaskóinn af blaði allra landsmanna
„sem er náttúrlega alltof stórt“ — og
bætum við nokkrum velvöldum minni-
máttarbröndurum um Mogga-lygina.)
Ég setti í herðarnar og hryllti mig
framan í hráslagann þegar ég steig útúr
bílnum og spurði hóp nálægra karl-
manna hvort það ætti ekki að keppa á
strætó I dag... Jújú, mikið rétt, og hver
ert þú góurinn? Kollum kinkað við svar
og rásnúmer fjögur rétt fram. Fljótlega
var keppendum safnað í vindbarinn
hnapp á miðju risaplaninu þarsem
þrautir voru útskýrðar: Innum hlið,
framhjá túðum, yfir snúrur, bakka á
spýtur, gefa inn, stöðva, halda áfram,
fella dollur og flauta. Er þetta á hreinu?
Enginn viðurkenndi annað.
Strætóbílstjóri vék sér skjótt að mér
eimar
Hrafn
unglingnum og spurði glaðhlakkalega
hvernig gengið hefði í meiraprófinu.
„Ég: ökufanturinn? Nei, það er varla að
maður sé með bílpróf." Hann leit flótta-
lega kringum sig og bað mig lengstra
orða að hafa ekki hátt um þetta. Kom
svo á óvart í keppninni með því að
aumkva sig yfir meiraprófsleysingjann
og hjálpa blessunarlega við að fella
nokkrar dollur fyrir kærkomin aukastig.
Hitti þarna Samúel Örn Erlingsson,
íþróttafréttamanninn knáa, í fyrsta
skipti og hann talaði vel um langafa.
Eins gott. Síðan: Ert þú ekki vinur
Illuga? Mmmm... Staldrað aðeins við
það. Og svo: Ég skal segja 111-
uga næst þegar ég hitti hann
að þú hafir haldið kappsam-
lega uppi vörnum fyrir hann.
Mmmm... Konan mín mætti á
svæðið og Sammi vinur
spjallaði kumpánlega við
hana um hversu strembin
keppnin væri og hversu
strákurinn stæði sig helvíti
vel. (Hann hafði unnið DV-bikarinn síð-
ustu þrjú ár og vissi því um hvað var að
tefla.) Annar andstæðingur minn var
frá DV og sagðist aðspurður „eitthvað
hafa tekið í þetta“. Sammi laumaði því
að mér skömmu síðar, að DV-ódámur-
inn hefði eiginlega starfað sem afleys-
ingamaður hjá SVR nokkur sumur.
Eknar voru tvær umferðir og ég var í
öðru sæti eftir þá fyrri, rétt fyrir aftan
Samma, sem nú var farinn að kalla mig
Stebba og klappa mér hressilega á lær.
Ég hafnaði samtsem áður í þriðja sæti
eftir erfiða seinni umferð, tók skömm-
ustulegur við verðlaunapeningi, brosti í
myndatöku og fór lúpulegur heim.
Sammi gjörsamlega rótburstaði okkur.
(Keppnin var annars haldin á vegum
„Ég hafnaði samt í þriðja sæti eftir erfiða seinni
umferð, tók skömmustulegur við verðlaunapen-
ingi, brosti í myndatöku og fór lúpuiegur heim.
Sammi gjörsamlega rótburstaði okkur.“
félagsskapar sem skammstafaður er á
hinn erfiða hátt „AK.ST.SVR." og mun
standa fyrir „Akstursklúbbur Starfs-
mannafélags Strœtisvagna Reykjavíkur".
Með þessu var klúbburinn að vekja at-
hygli á eigin forkeppni vegna Norður-
landamðts vagnstjóra í ökuleikni, sem
haldið verður í Finnlandi í ágústmánuði
nœstkomandi á heimaslóðum meistar-
anna í fyrra. Ég lofaði að koma klúbbn-
um að í pistlinum!)
Og meðan ég man: Þátttakendur í fjöl-
miðlakeppninni voru þrír.