Morgunblaðið - 17.07.2004, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 LAUGARDAGUR 17. JÚLÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Nýbýlavegi 2 • 200 Kópavogi • S 570 5300 • www.yamaha.is
TIL AFGREI‹SLU STRAX
Vi› lánum allt a› 70%
Arctic Trucks bjóða lán til kaupa á nýjum mótorhjólum.
Lánin geta numið allt að 70% af kaupverði og gilt til
60 mánaða. Kynnið ykkur möguleikana og látið draum-
inn verða að veruleika. Hjólaðu í sumar.
Grizzly 660FWA 1.267.000
Kodiak 450FWAN 1.087.000
Bruin 350WAN 897.000
Blaster 200 657.000
YFZ 450 1.097.000
Y A M A H A F J Ó R H J Ó L Y A M A H A F J Ó R H J Ó L
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
T
O
Y
25
28
7
0
7/
20
04
VINNUHJÓL verð
SPORTHJÓL verð
Opið mánudaga til föstudaga kl. 8.00 - 18.00
BLASTER
200
GRIZZLY
660FWA
SAMSTARFSVERKEFNI Fjöl-
menntar og Geðhjálpar, tilrauna-
verkefni um menntun og starfsend-
urhæfingu fólks með geðraskanir og
seinni tíma heilaskaða, fór af stað á
vorönn árið 2003. Verkefnið snýst
um að bjóða upp á nám fyrir geðfatl-
aða og fólk með seinni tíma heila-
skaða sem ekki á kost á námstilboði
við hæfi hjá öðrum skólastofnunum.
Að sögn Sveins Magnússonar, fram-
kvæmdastjóra Geðhjálpar, eru blik-
ur á lofti varðandi mögulegt fram-
hald en fjármagn til verkefnisins er
nú uppurið og öllum kennurum og
starfsfólki verkefnisins hefur verið
sagt upp.
Vaxandi fjöldi einstaklinga hefur
sóst eftir viðkomandi námi og end-
urhæfingu en á fyrstu önn útskrif-
uðust 60 manns, á annarri um 80 og
nú síðast rúmlega 110 manns.
Haustið 2002 var könnuð þörfin fyrir
kennslu af þessu tagi. Niðurstaðan
og viðræður við fagfólk gaf til kynna
að um 175 einstaklingar á höfuð-
borgarsvæðinu mundu hafa áhuga á
að nýta sér slíkt tilboð. „Að okkar
viti er um miklu fleiri einstaklinga að
ræða en þeir einstaklingar eru ekki í
neinum tengslum við geðheilbrigð-
iskerfið,“ segir Sveinn.
Skiptir sköpum varðandi bata
Sveinn telur að endurhæfingar-
þáttur verkefnisins sé óumdeildur
og því til staðfestingar bendir hann á
persónubundnar staðfestingar frá
fagfólki innan heilbrigðisgeirans.
„Það er alveg sama hvað viðkomandi
heitir, hver hann er og í hvaða
ástandi hann er. Þetta verkefni
skiptir sköpum varðandi bata, við-
hald á geðheilbrigði og að virkni ein-
staklinganna komist á,“ segir
Sveinn. „Þær þrjár annir sem verk-
efnið hefur staðið yfir hafa meðal
annars leitt það af sér að einstak-
lingar hafa komist í þá virkni að
halda áfram námi og í kjölfarið kom-
ist út í almenna menntageirann. Það
er vísbending um hvaða jákvæðu
áhrif þetta hefur sem
og að hér erum við að
fá inn einstaklinga
sem hafa verið alger-
lega óvirkir vegna
veikinda sinna sem
tengjast náminu sem
slíku, hafa ekki getað
lesið og ekki getað
skrifað. Aðrir hafa
dottið út úr fram-
halds- eða háskólum
og hefur verið gert
kleift að brúa það bil
sem á skortir varðandi
framhald. Þetta hefur
það í för með sér að
þessir einstaklingar
hafa komist skör ofar í
þessari þörf sem allir hafa og sam-
félagið kallar eftir til þess að lifa
bærilegu lífi og framlegð í sameig-
inlega sjóði,“ segir Sveinn.
Óvíst með fjárveitingar
til verkefnisins
Að sögn Sveins hafa stjórnvöld frá
upphafi litið verkefnið jákvæðum
augum. „Tómas Ingi Olrich, þáver-
andi menntamálaráðherra, setti
skólann þegar hann hóf göngu sína
og yfirvöldum hefur verið kynnt það
frá fyrsta degi í hvað væri verið að
leggja og í hvað fjármunirnir færu.
Það hefur aldeilis ekki skort á upp-
lýsingaflæði til stjórnvalda og menn
eru ekki að finna hér upp á leið til
þess að afla einhverra tekna. Þetta
er með ódýrara námi sem í boði er
hér á landi,“ segir Sveinn og bætir
því við að engin svör hafi fengist við
fyrirspurnum varðandi fjárveitingar
til verkefnisins. „Þetta var fyrst lagt
formlega fyrir ráðherra ríkisstjórn-
arinnar og fjárlaganefnd Alþingis,
fagnefndirnar fengu öll gögn, grein-
argerðir og rekstraráætlanir á síð-
astliðnu hausti og enn höfum við
ekki fengið nein svör, hvorki já né
nei. Það hefur sett okkur í afskap-
lega erfiða stöðu og við höfum þurft
að segja upp kennurum og þær upp-
sagnir taka gildi nú um mánaðamót-
in. Eins og í venjulegum skólum var
áformað að þetta nám hæfist hér í
byrjun september en það getum við
ekki stólað á þegar við fáum engin
svör. Þetta skiptir alveg gríðarlega
miklu máli og er hluti af heilsufars-
legri endurhæfingu fyrir einstak-
lingana og ég tala nú ekki um marg-
földunaráhrifin sem þetta hefur út á
við, fyrir aðstandendur sem hafa
þurft að ala önn fyrir þessum ein-
staklingum. Þá er endalaust kallað
eftir sparnaði af hinu
opinbera og ef þetta er
ekki sparnaður þá veit
ég ekki hvað sparnaður
er,“ segir Sveinn og tek-
ur það fram að aðstand-
endur verkefnisins bæti
um betur og fái viðkom-
andi einstaklinga til
þess að vera þátttak-
endur í samfélaginu og
skila einhverju til þess.
„Ef ekkert er að gert
enda málin oft þannig
að farið er í mjög dýrar
viðgerðarútfærslur fyr-
ir þá einstaklinga sem
eru geðsjúkir. Ef menn
ætla sér að viðhalda því
þá verða þeir að vera tilbúnir til þess
að standa sína pligt,“ segir Sveinn
og er ekki sáttur við framgöngu
stjórnvalda í þessu máli og tekur það
fram að þrátt fyrir að allar upplýs-
ingar liggi fyrir hjá stjórnvöldum
hafi lítið verið aðhafst til úrlausnar.
„Að gefnu tilefni er ástæða til þess
að ítreka það að hér erum við aldeilis
ekki að tala um eitthvað sem flokk-
ast undir afþreyingu, jafnvel þó að
það hafi borist okkur til eyrna frá
æðstu mönnum menntamálaráðu-
neytisins að hver sem er geti fundið
upp á einhverri afþreyingu og kallað
eftir peningum í því sambandi. Þetta
er víðs fjarri og ég vil skýra svona
yfirlýsingar sem algera vanþekk-
ingu sem er óásættanleg miðað við
öll þau gögn og allan þann tíma sem
menn hafa haft til þess að kynna sér
málið. Ef málið verður hunsað áfram
þá munu þeir tæplega 120 nemendur
sem sótt hafa um á komandi haust-
önn ekki njóta þessarar þjónustu,“
segir Sveinn.
Skortir á skilgreind markmið
og skýra heildarsýn
Að sögn Sveins eru stjórnvöld að
brjóta gegn viðkomandi einstakling-
um ef verkefnið verður aflagt. „Það
er verið að fara á skjön við rétt sem
kveðið er á um í alþjóðlegum sátt-
málum sem Ísland er aðili að og lög-
bundið í íslenskum lögum með því að
veita þessum einstaklingum ekki að-
stoð,“ segir Sveinn. „Það er verið að
brjóta á þessum einstaklingum og
koma í veg fyrir það sem ég tel að
þetta samstarfsverkefni snúist um
en við erum að sinna hér samfélags-
legri skyldu okkar,“ segir Sveinn og
bætir því við að það vanti heildarsýn
og samþættingu inn í geðheilbrigð-
iskerfið.
Samstarfsverkefni Fjölmenntar og Geðhjálpar í óvissu
Sveinn Magnússon
„Verið að brjóta á
einstaklingunum“
Óvissa er um framhald
verkefnis um menntun
og starfsendurhæfingu
fólks með geðraskanir
og seinni tíma heila-
skaða, en fjármagn til
verkefnisins er uppurið.
STJÓRNVÖLD fólu Ásgeiri
Sigurgestssyni, sálfræðingi,
að gera úttekt á samstarfs-
verkefni Fjölmenntar og Geð-
hjálpar. Tillögum Ásgeirs var
skilað til stjórnvalda í lok
maí.
Menntamálaráðherra, Þor-
gerður Katrín Gunnarsdóttir,
segir að málefni samstarfs-
verkefnisins séu í vinnslu inn-
an ráðuneyta heilbrigðis-, fé-
lags- og menntamála.
Mál í
vinnslu hjá
ráðuneyt-
unum
ÞÓRKATLA Snæbjörnsdóttir á
son sem hefur tekið þátt í sam-
starfsverkefni Fjölmenntar og
Geðhjálpar frá því í febrúar síð-
astliðnum. Hún segir að það yrði
mikið áfall ef verkefnið yrði af-
lagt og þessi möguleiki yrði ekki
lengur fyrir hendi.
Sonur Þórkötlu, Jóhann Ingi
Kristinsson, er 19 ára gamall og
er að klára 10. bekk grunnskóla
og mun á komandi hausti hefja
framhaldsskólanám. „Jóhann varð
fyrir mjög miklu einelti í skóla og
gafst upp í 10. bekk og flosnaði í
kjölfarið upp úr náminu.
Hann þjáðist af kvíðaröskunum,
miklu þunglyndi og þráhyggjuár-
áttu sem var á svo háu stigi að
hann gat ekki meira. Hann var
búinn að vera inn og út af geð-
deildum í þrjú ár þegar þessi
skóli birtist okkur. Hann er ennþá
veikur en þarna er tekið mið af
veikindum viðkomandi ein-
staklings og hvar viðkomandi er
staddur í námi. Þarna getur hann
því klárað grunnskólann og hafið
framhaldsskólanám í fjarnámi við
Fjölbrautaskólann í Ármúla,“ seg-
ir Þórkatla og bætir því við að í
skólanum ríki góður andi og þar
sé gott starfsfólk.
Þórkatla segist vera í mikilli
óvissu varðandi nám sonar síns og
að sumarið hafi farið í það að
hafa áhyggjur af framvindu mála.
„Þetta er sá hópur sem má síst
vera í óvissu með lífið,“ segir Þór-
katla. „Jóhann var kominn á gott
skrið og þetta gaf honum tilgang.
Hann gat farið í skóla líkt og
jafnaldrar hans og sett sér mark-
mið í lífinu. Þá gat hann litið á sig
sem fullgildan einstakling og átt
sína framtíðardrauma þrátt fyrir
það að hann ætti við geðræn
vandamál að stríða,“ segir Þór-
katla og bætir því við að hún viti
ekki hvað hún og sonur hennar
muni taka til bragðs verði það úr
að starfsemin verði aflögð. „Þetta
er grátlegt því ég veit að hann
hefur alla burði til þess að komast
út í lífið á sínum forsendum með
því að mennta sig. Það er talað
um jafnrétti til náms og maður
spyr sig hvar það sé,“ segir Þór-
katla að lokum.
„Þetta er grátlegt“
Þórkatla Snæbjörnsdóttir á son sem
hefur tekið þátt í samstarfsverkefni
Fjölmenntar og Geðhjálpar
Þórkatla Snæbjörnsdóttir Morgunblaðið/Árni Torfason
HEILBRIGÐISRÁÐUNEYTINU
bárust fyrir nokkru formleg mótmæli
frá bandarískum lyfjaframleiðanda
við áformum stjórnvalda um að taka
upp viðmiðunarverð lyfja frá og með
1. ágúst nk. Viðmiðunarverðskráin
miðast við þrjá kostnaðarsömustu
lyfjaflokkana og er kostnaðarhlut-
deild TR bundin við ódýrasta lyfið í
hverjum flokki. Þá mun Trygginga-
stofnun hætta greiðsluþátttöku
vegna svokallaðra Coxib bólgueyð-
andi lyfja en umrædd mótmæli koma
frá bandarískum framleiðanda Coxib-
lyfs, Merck Sharp og Dohme. Segir
framleiðandinn að frumlyfjaframleið-
endum sé mismunað í samkeppni við
samheitalyfjaframleiðendur með
ákvörðun stjórnvalda.
Coxib (Cox-2 hemjarar) eru nýtt
gigtarlyf sem hefur minni aukverk-
anir en eldri gigtarlyf og gagnast sér í
lagi þeim sem fengið hafa magasár og
geta ekki tekið önnur gigtarlyf vegna
aukaverkana þeirra.
Að sögn Eggerts Sigfússonar á
skrifstofu lyfjamála hjá heilbrigðis-
ráðuneytinu eru Coxib lyf töluvert
dýrari en önnur gigtarlyf og síðari
rannsóknir hafi bent til þess að þau
séu ekki áhrifameiri en þau eldri.
„Meiningin var að fjarlægja sjálf-
virka greiðsluþátttöku TR í þessum
lyfjaflokki og það gengur væntanlega
í gildi 1. ágúst. Hins vegar geta
læknar sótt um undanþágu þannig að
Tryggingastofnun taki þátt í kostn-
aðinum eins og áður var á grundvelli
ákveðinna skilyrða.“
Sé þá miðað við hvort sjúklingur
hafi átt við magasár að stríða o.s.frv.
en gigtarlæknar í samvinnu við
stjórnvöld og landlækni vinna að því
að móta reglur um greiðsluþátttöku.
Mótmæli við
áformum um við-
miðunarverð lyfja