Fréttablaðið - 23.11.2002, Blaðsíða 12

23. nóvember 2002 LAUGARDAGUR12
Annríki hefur verið mikið og
bæjarfélög á Suðurnesjum hafa
verið án læknis að mestu eftir
uppsagnir lækna þar. Jón sam-
sinnir því að mikið hafi verið að
gera en segist kunna því vel.
„Þetta ráðuneyti er annasamt og
það eru alltaf erfið málefni að fást
við. Innan þess rúmast mjög við-
kvæmir málaflokkar og það gefur
augaleið að maður er alltaf að
berjast við útgjaldaþörf“
Hálft annað ár er síðan Jón tók
við embætti af Ingibjörgu Pálma-
dóttur, sem dró sig þá út úr stjórn-
málum og hætti á þingi. „Mér
þótti afskaplega vænt um að fá
stuðning allra í atkvæðagreiðslu í
þingflokknum á sínum tíma þegar
kosið var um embættið og er sam-
flokksmönnum mínum þakklátur
fyrir það traust sem mér var sýnt.
Ég vissi á hverju ég átti von og
það hefur ekki brugðist að ég hef
mjög gaman af þessu starfi.“
Það hlýtur samt að taka á þeg-
ar mál eins og uppsagnir heilsu-
gæslulækna ganga yfir?
„Já, vissulega, en ég lít svo á að
vandamálin séu til þess að leysa
þau og ég mun leggja mitt af
mörkum til þess að svo geti orð-
ið.“
Síðastliðið vor sögðu heilsu-
gæslulæknar upp störfum vegna
úrskurðar um að þeim bæri að
skrifa vottorð í vinnutíma í stað
þess að taka sérstakt gjald fyrir
þau verk. Hvers vegna breytti
ráðuneytið þeirri áralöngu hefð?
„Okkur þótti nauðsynlegt að
koma reglu á þessa vottorðagerð
vegna breytinga á stjórnarskrá
árið 1995. Þar var kveðið svo á að
ekkert gjald mætti leggja á nema
það ætti stoð í lögum eða reglu-
gerð. Við vorum að bregðast við
því. Heilsugæslulæknar kærðu
þann úrskurð og töpuðu því máli.“
Jón nefnir að unglæknar hafi
einnig látið á það reyna í vor
hvort félag þeirra gæti samið um
kaup og kjör í stað þess að samn-
inganefnd lækna gerði það fyrir
þeirra hönd. Því máli hafi þeir
tapað. „Þeir voru mjög óánægðir
sem er skiljanlegt. Við settum af
stað nefnd sem hefur unnið að því
að skilgreina hverjir séu læknar í
starfsnámi. Sú nefnd er að ljúka
sinni vinnu og ég vænti niður-
stöðu frá henni innan skamms.
Þeir hafa kvartað mikið undan því
hve mikið vinnuálag er á þeim.
Við tökum undir það og höfum
lagt þá beiðni fyrir Landspítalann
að það verði endurskoðað.“
Jón segir að ekki sé ágreining-
ur um það enda sé það samkvæmt
reglum Evrópubandalagsins að
vinnutími verði að vera undir
ákveðnum mörkum.
Þjónusta sérfræðinga
nauðsynlegur valkostur
Í sumar kom út skýrsla ríkisend-
urskoðunar þar sem í ljós kom að
greiðslur til sérfræðilækna voru
mjög háar og kostnaður hafði far-
ið fram úr fjárlögum. Jón telur að
ástæðan kunni að vera að hluta til
vegna minnkandi aðgengis að
heilsugæslustöðvum og því leiti
fólk fremur til sérfræðinga í stað
þess að bíða eftir því að komast að
á heilsugæslustöð. „Við höfum
styrkt samninganefnd okkar sem
sér um samninga við sérfræðinga
með nýrri löggjöf, þannig að nú er
hún skipuð mönnum bæði frá
ráðuneytinu og Tryggingastofnun.
Í nefndina skipaði ég forseta
Kjaradóms, sem hefur mikla
reynslu, til að stjórna henni.“
Jón telur að þjónusta sérfræð-
inga utan sjúkrahúsa sé hluti af
kerfinu og nauðsynlegur valkost-
ur. Þeir hafi unnið
gott starf og
sjúkrahúsin verði
að hafa yfir sér-
fræðiþjónustu að
ráða. „Þetta ein-
stigi er erfitt að
feta en ég held að í
þessum málum sé
viðræðugrundvöll-
ur og það er unnið
að þessu bæði á
spítalanum og með-
al sjálfstætt starf-
andi sérfræðinga.“
Nú hefur Landspítali - háskóla-
sjúkrahús sett þær reglur meðal
yfirlækna sinna að þeir megi ekki
vera sjálfstætt starfandi. Styður
þú stjórn spítalans í að setja þær
reglur?
„Já, við höfum stutt spítalann í
því og teljum að það séu eðlilegar
kröfur. Stjórnin og framkvæmda-
stjóri hafa mótað þessa stefnu og
mér finnst það ekki annað en rétt
að spítalinn njóti að fullu vinnu-
krafta yfirmanna.“
Jón óttast ekki að erfiðara
verði að manna stöður á spítalan-
um með tilkomu þessara reglna.
Hann telur þvert á móti að þessar
stöður séu þess eðlis að þær eigi
að laða menn að. „Laun þeirra
taka mið af því að þeir sem starfa
eingöngu inn á spítalanum fái það
bætt í launum. Það eru svokallað-
ir helgunarsamningar. Ég vona að
þetta mál leysist farsællega og
engin vandamál verði með þessa
breytingu.“
Jón bendir á að það þurfi að
búa svo um að fyrsta endurkoma
sjúklinga eftir sjúkrahúsdvöl
verði inn á spítalann í stað þess að
læknarnir vísi á eigin stofu utan
hans. Ýmsu þurfi að breyta til að
svo geti orðið, einkum verði að
efla göngudeildir, en að því verði
stefnt.
Andrúmsloft sátta
í deilu heilsugæslulækna
Síðustu daga hefur Jón átt fundi
með stjórn heilsugæslulækna til
að freista þess að leysa deilu
þeirra við ráðuneytið. „Við höfum
setið á tveimur fundum þar sem
farið hefur verið yfir þær hug-
myndir sem gætu leyst deiluna.
Ég get ekki greint frá því hvað
okkur hefur farið á milli vegna
þess að þeir þurfa fyrst að kynna
það fyrir sínum félagsmönnum.
Ég tel að það sé andrúmsloft sátta
og við erum að fara yfir það hvort
við getum ekki spólað okkur upp
úr hjólförunum þannig að báðir
geti við unað.“
Jón vill alls ekki taka undir að
hann sé að gefa eftir í þessu máli
en hann hafi hins vegar gefið kost
á mörgum möguleikum til lausn-
ar.
Hvort heilsugæslulæknar búi
við misrétti í samanburði við aðra
lækna telur Jón það alls ekki
þurfa að vera. „Þeir eru vissulega
sérfræðingar þó þeir vinni innan
heilsugæslunnar og það eru ýmsir
möguleikar fyrir hendi þó þeir
reki ekki einkastofu.“
Þeir segja sjálfir að um rétt-
lætismál sé að ræða fremur en að
þeir rjúki allir til og opni stofur?
„Þeir reka þetta mál það fast að
maður spyr hvers vegna þeir
leggja svona mikið undir ef þeir
ætla sér að vera áfram inni á
heilsugæslustöðvunum. Ég hef
ekki trú á að það sé eina ástæðan.“
Þeir segja þetta vera réttlætis-
mál sem þurfi að leiða til lykta.
Ekki síst til að laða unga lækna til
náms í heimilislækningum?
„Já, við höfum margfarið yfir
þau rök og ég vil opna á ýmsa
möguleika. Til að mynda fjölga
námstöðum í heimilislækningum
og byggja heilsugæslustöðvarnar
upp þannig að þær höfði til ungs
fólks.“
Það er erfitt í ljósi þess að úr-
skurður Kjaranefndar er ekki til
þess fallinn að laða unga lækna að
heilsugæslunni?
„Já, það er rétt. Það er veiki
hlekkurinn í úrskurði Kjara-
nefndar. Það er ljóst að það gerir
málið flóknara en ella að Kjara-
nefnd er sjálfstæður aðili sem við
höfum ekki neina lögsögu yfir.
Okkar svigrúm er því mjög lítið
til að breyta því sem nefndin úr-
skurðar. Við erum að fara yfir úr-
skurðinn í þeim tilgangi að finna
þar eitthvað sem hægt er að festa
hendi á til að bæta kjör ungra
lækna.“
Jón kveðst ekki geta greint
nánar frá viðræðum sínum við
heilsugæslulækna og brotið þar
með trúnað við þá. „Það liggur í
augum uppi að það verður að
leysa mál heilsugæslulækna og ég
tel mjög mikilvægt að lenda því
máli sem fyrst. Ég er heilsu-
gæslumaður eins og ég hef oft
sagt. Ég bjó við mikið öryggi í
þeim málum þegar ég var fyrir
austan og var að ala upp börn á
sínum tíma. Það var gott að eiga
alltaf greiðan aðgang að læknum
og öðru hjúkrunarfólki á heilsu-
gæslunni ef einhver veiktist. Því
vil ég vernda þennan þátt í heilsu-
gæslu fólks og mér er í mun að
þar verði áfram innt af hendi sú
þjónusta sem þar hefur verið
veitt.“
Kínaförin var gagnleg
Jón Kristjánsson fór í opinbera
heimsókn til Kína fyrr í mánuðin-
um og sætti nokkurri gagnrýni
fyrir að hverfa frá erfiðum mál-
um hér heima. Tókstu nærri þér
þá umræðu?
„Ég tel að það hafi ekki haft
áhrif á þessa deilu. Aðstoðar-
manni mínum fól ég að halda utan
um það starf sem sneri að málefn-
um heilsugæslulækna. Auk þess
er gott símasamband við Kína og
ég var í góðum tengslum við mitt
fólk.“
Jón segir Kínaförina hafa verið
gagnlega. Þar hafi hann skoðað
sjúkrahús og meðal annars stóran
spítala sem sinnti eingöngu óhefð-
bundnum lækningum. Þar voru
eingöngu notuð jurtalyf og nál-
arstungur voru stór hluti af lækn-
ingum. „Mér þótti athyglisvert að
sjá menn pakka jurtalyfjum af
krafti. Mikill fjöldi manns beið
eftir að geta keypt jurtirnar til að
fara með heim. Einnig skoðaði ég
mjög fullkominn spítala sem hafði
allt af öllu sem við höfum á Vest-
urlöndum. Tíminn var því miður
ekki nægur til að ég gæti skoðað
heilsugæslustöðvar en eigi að síð-
ur var þessi heimsókn mjög lær-
dómsrík. Ég gerði mér til að
mynda ljóst hvað við eigum gott
heilbrigðiskerfi og allt tal um að
það sé í rúst er sannarlega úr
lausu lofti gripið.“
Skammt er þar til nýr barna-
spítali verður tekinn í notkun. Um
er að ræða glæsilegt hús sem lengi
hefur verið þörf fyrir og beðið hef-
ur verið eftir. Eru til fjármunir til
að reka hann?
„Já, hann verður vígður form-
lega í lok janúar. Það er feikna-
lega mikið framfaraskref og mun
gjörbreyta aðstöðu aðstandenda
og þeirra sem vinna við barna-
lækningar. Það er rétt að það kost-
ar peninga að reka hann en í fjár-
lögum er gert ráð fyrir fé í þann
rekstur.“
Jón segir mikla vinnu hafa far-
ið í að vinna að málefnum Land-
spítala - háskólasjúkrahúss og
vonast hann til að hún skili sér.
Jón Kristjánsson heilbrigðisráðherra
ræðir um annasamt ráðuneyti,
Kínaför, uppsagnir heilsugæslulækna,
framboðsmál í nýju kjördæmi
og dulítið um sjálfan sig.
Jón Kristjánsson hefur staðið í ströngu að undan-
förnu. Heilsugæslulæknar hafa verið ósáttir og hluti
þeirra látið af störfum og ráðherra hefur ekki gefið
eftir með þá grundvallarskoðun sína að heilsugæslan
eigi ekki að vera tvískipt.
Mér þótti afskap-
lega vænt um að
fá stuðning allra í atkvæða-
greiðslu í þingflokknum
á sínum tíma þegar kosið
var um embættið og er
samflokksmönnum mínum
þakklátur fyrir það traust
sem mér var sýnt.
,,
Ég er þrjóskur
ef því er að skipta
Mikið að gera hjá Jóni
■ Jón gefur út reglugerð í janúar sem
afnemur greiðslur til lækna fyrir
tiltekin vottorð. Læknar lýsa óá-
nægju sinni með einhliða ákvörð-
un ráðherra.
■ Heilsugæslulæknar í Hafnarfirði og
á Suðurnesjum segja upp. Jón
hafnar tvískiptingu heilsugæslunn-
ar.
■ Landspítali – háskólasjúkrahús
setur yfirlæknum þau skilyrði að
vinna eingöngu innan spítalans.
Jón styður stjórn spítalans.
■ Samkvæmt skýrslu ríkisendurskoð-
unar er kostnaður við sérfræði-
lækna óeðlilega hár.
■ Unglæknar vilja semja sjálfir um
kaup og kjör.
■ Kjaradómur úrskurðar í málum
heimilislækna.
■ Heilsugæslulæknar á Suðurnesjum
láta af störfum 1. nóvember og
íbúar þurfa að leita til höfuðborg-
arsvæðisins.
■ Jón fer í opinbera heimsókn til
Kína á meðan íbúar Suðurnesja
eru án lækna á heilsugæslustöðv-
unum.
■ Jón ætlar í slag við Valgerði Sverr-
isdóttur um fyrsta sæti í nýju
Norðausturkjördæmi.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
I/
RÓ
B
ER
T
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
I/
RÓ
B
ER
T