Vikan - 02.12.1965, Síða 9

En fyrir jólin eru aðeins minni brögð að heilagleikanum. Jólaundirbúningurinn er að
sumu leyti í hrópandi ósamræmi við jólin. Þá er jólafriðurinn alls staðar boðinn falur
á torgum og gatnamótum. Það vilja allir græða á jólahaldinu, rétt eins og þeir verzl-
uðu í musterinu á dögum Krists í Gyðingalandi. Þann tíma ríkja lögmál sölumennsk-
unnar, en ekki lögmál jólanna. Og sölumennskan er fólgin í því að fá menn til að kaupa
hluti hvort sem þá vanhagar um þá eða ekki, fá þá til að ímynda sér að þeir geti ekki
haldið jól nema þeir eignist nýtt sófaborð eða málverk eftir frægan málara, fá þá
að halda að þá langi til einhvers sem þá langar í rauninni alls ekkert til, og vera óánægð-
ir með það sem þeir hafa.
Hámark þeirrar sölulistar sem méSt einkennir aðdraganda jólanna kemur fram í af-
reki drenganga nokkurs sem seldi leikföng án verzlunarleyfis uppi í sveit í Bandaríkj-
unum og var stefnt fyrir rétt, en vann það frægðarverk að pranga tveimur upptrekkt-
um mörgæsum inn á dómarann áður en hann náði að kveða upp dóm um að vísa
drengnum úr fylkinu fyrir ólöglega sölu!
Þær eru víst margar upptrekktu mörgæsirnar sem maður kaupir.
Hér eins og áður koma fram mótsagnirnar í manneðlinu.
Jólin eiga að vera hátíð þeirrar friðsemdar sem táknuð er með litlu nöktu barni sem
fæddist í fjárhúsi og var lagt í jötu „af því að það var ekki rúm fyrir þau í gistihúsinu.
En menn undirbúa þessa hátíð með margra daga og jafnvel margra vikna kaupsvalli
þar sem menn sannarlega leita til gistisalanna en ekki til peningshússins. Menn vilja gjarn-
an varpa af sér byrðinni litla stund, en fara tíðum þannig að því að þeir safna sér í
þyngri byrði í staðinn. Mönnum sést oft yfir þá staðreynd að friður er sama og ein-
faldleiki. Miklar langanir þýða mildar áhyggjur. Ahyggjurnar standa í réttu hlutfalli
við kröfurnar sem þú gerir. En sá sem raunverulega liefur friðinn setur ekki mikil skil-
yrði fyrir því að taka í mál að vera til.
Hann kann að meta hina einföldu gleði.
Gleði jólanna hlýtur alltaf að vera einföld gleði. Hún er í ætt við þá hversdagslegu
nautn að fylla lungun í blænum og taka eftir því að sólin sezt í vestri í dag eins og vana-
lega. Sú gleði verður ekki búin til á steikarapönnu eða hellt í glös úr flöskum, hengd upp
á vegg eða geymd í bankahólfi. Hún dettur niður um reykháfinn eða smeygir sér inn
um hálfopinn glugga — eins og John Barrymore sagði einhverju sinni um hamingjuna
að hún kæmi til þín inn um dyr sem þú vissir ekki að þú hefðir skilið eftir opnar.
Það er ákaflega skringilegt að halda upp á jólin með því að kaupa og eignast. Miklu
nær væri jólahald sem byggðist á því að gefa, gefa eitthvað sem maður átti, og halda
jól fátækari en maður var fyrir jólin.
Spurningin væri þá: Hvað af því sem ég á, þarf ég að geta losað mig við? Eða: Úr hvaða
vandræðum í kringum mig þyrfti ég að bæta til þess að öðlast endurnýjaðan jólafrið?
Nei, þetta eru hvorki höfuðórar né fjas. Framhald á bls. 69.
I
!
i
i