Vikan - 02.12.1965, Síða 11

kynslófSunum, grýlusögur hundr-
að mæðra og formæðra í beinan
kvenlegg til að hræða ósynda
krakka frá feigðarhyljum, upp-
runnar þar sem vatnahestar og
krókódílar földust í sefinu.
Fyrir kom að Runólfur sagði
mér ævisögu sína heila nótt án
Dess að minnast á sér náskyldari
mann en Nebúkadnesar, — í önn-
ur skipti vék hann lítillega að
sjálfum sér:
„Ég var gormæltur fæðingar-
hálfviti, en gæddur sæmilegri
sjón og heyrði ágætlega“.
Þetta er eitt af því fyrsta sem
ég skrifaði eftir Runólfi heitnum
Péturssyni um hann sjálfan. Þeg-
ar ég gaf í skyn að þetta fynd-
ist mér ágætt upphaf á bók um
guðspjallamann íslenzkrar jafn-
aðarstefnu, sagði hann mér að
fara til fjandans en hélt þó á-
fram og sagði:
„Vegna málheltinnar tókst ég
á hendur furðulegustu verk, lá
úti og skreið með veggjum til
þess að forðast fólk en langaði
þó til einskis meir en tala við
það.
Ekkert óttaðist ég meir en
stríðni, enda er hún voðalegur
glæpur. Fyrir henni átti ég mest
athvarf hjá Þóru ömmu minni,
sem stuggaði frá mér öllu illu.
Hún þæfði mig í ofurást og rækt-
aði í mér aumingjaskap undir
verndarvæng sínum“.
Það voru kynstur sem ég skrif-
aði eftir honum, en vegna þess
hve ítarlega hann fór út í for-
söguna entist honum ekki aldur
til að gera samtímasögunni nægi-
lega góð skil. Þó á ég margar
vélritaðar blaðsíður um feimna
drenginn á Geirastöðum sem var
svo kverkmæltur að hann spil-
aði á orgel.
„Auk þess fannst mér ég vera
svoddan skrípi í öllu ytra sköpu-
lagi að ég undraðist gæzku for-
eldra minna og systkina að þau
skyldu ekki skammast sín fyrir
mig og umburðaryndi annarra
Tungumanna að þeir skyldu ekki
drekkja mér í mógröf. Þá bjuggu
eintóm valmenni í Hróarstungu,
Mesópótamíu íslands — landinu
milli fljótanna. Næstir á eftir
ömmu minni voru það hundarnir
á Geirastöðum sem áttu trúnað
minn, þeim sagði ég frá eymd
minni með átakanlegum orðum,
þrábað þá að hafa við mig
stakkaskipti og bauð lundabagga
í milli“.
Hann var sem sagt haldinn
töluvert sárri minnimáttarkennd.
í bernsku lærði hann ljóð góð-
skáldanna en þau hljómuðu eins
og hrafnakrúnk af vörum hans
svo að hann þuldi þau í hljóði
inn í burnirótarbrúsk í Steindep-
ilsklettum fyrir ofan Geirastaði.
Þegar hann kom þangað næst var
burnirótin sölnuð. Fermingarár-
ið sitt varð hann ástfanginn í
Viktoríu Hamsuns. Hann lærði
söguna utan að en fyrir gor-
mælskusakir þorði hann ekki að
ræða þessa dásamlegu bók við
nokkurn mann og munaði
minnstu að hann spryngl utan
af öllum þeim háleitu og angur-
blíðu hugsunum, sem hún vakti
innra með honum. Einu sinni
hafði hann leitt þau sér við hönd
heilan dag, Viktoríu og Jóhannes
son malarans, er hann mætti vini
sínum, Bergi Jónssyni sem nú
er óðalsbóndi á Ketilsstöðum.
Þeir mættust svo snögglega og
leiðslan var svo djúp að feimn-
in náði ekki að renna nógu
snöggt á hann og hann anaði út
í tilraun til að tjá viðkvæman
hug sinn með orðum, en brast
svo kjark þegar í fyrsta eða öðru
erri og klæmdist i staðinn.
„Það var óskaplegt skipbrot.
Ég lagðist skælandi ofan í lyng-
ið þegar Bergur var farinn og
eftir það þorði ég aldrei að leiða
Viktoríu í dagdraumum mínum“.
Þegar aldur leyfði fann hann
upp á þvi að drekka brennivín
við feimninni með slíkum ágæt-
um að þá mælti hann nær ein-
göngu í Ijóðum góðskáldanna en
af slíkum tjáningarofsa að stuðl-
arnir kyrktust í kverkhaftinu en
endarímið týndist í ekka.
Skapanornir sinntu ekki þeirri
bón Runólfs Péturssonar að
breyta honum í smalahund, —
en þær léttu af honum gormæl-
inu með einhverjum furðulegum
hætti sem þeim er lagið og gerðu
hann að einum af snjöllustu
Eortölumönnum verkalýðsbarátt-
annar; meinfyndnum og orð-
Framhald á bls. 70.
VIKAN JÓLABLAÐ
í bernsku lærði hann ljóð
góðskáldanna en þau hljóm-
uðu eins og hrafnskrúnk
af vörum hans svo að hann
þuldi þau í hljóði inn í
burnirótarbrúsk í steindepils-
klettum fyrir ofan Geirastaði.
Þegar hann kom þangað
næst var burnirótin sölnuð.
Fermingarárið sitt varð hann
ástfanginn í Viktoríu
Hamsuns. Hann lærði söguna
utan að, en fyrir gormælsku-
sakir þorði hann ekki að
ræða þessa dásamlegu bók
við nokkurn mann og
munaði minnstu að hann
spryngi utan af öllum þeim
háleitu og angurblíðu
hugsunum, sem vöktu innra
með honum.
VIKAN 48. tbl.