Skírnir - 01.01.1917, Page 32

Skírnir]
Um launa og eftirlaunatill. launanefndarinnar
25
við ástandið fyrir ófriðinn, hvað þá heldur borin saman
við ófriðarástandið.
Launakjör embættismanna yfirleitt, eða að fáum und-
anteknum, eru því allsendis óforsvaranleg, hvort heldur
þau eru borin saman við þarfir embættismanna eða g e t u
land'ssjóðs og hag almennings fyr og nú.
Samkvæmt fjárlögunum 1 8 7 6 — 7 7 voru allar tekjur
landssjóðs á því tveggja ára tímabili taldar um 580 þús-
undir en gjöldin um 452 þúsund, og embættiskostnaður
þar af um 373 þúsund. Það var vitanlega fráleitt hlut-
fall til nokkurrar frambúðar, hvort heldur launin voru
borin saman við tekjur landsins eða gjöld þess, um 37/58
af tekjunum og um 37/45 af gjöldunum. En hlutfallið er líka,
sem betur fer, alveg gjörbreytt. Eftir fjárlögunum fyrir
19 16 — 17 eru tekjur landssjóðs taldar alls rúm 4200
þúsund og gjöldin tæp 4500 þúsund, en til embætta, eftir-
launa og skálda og listamanna munu ekki ganga meira
en tæp 1200 þúsund bæði árin, og þó hefir mýmörgum em-
bættum verið bætt við, vegna mjög vaxinnar framþróun-
ar og fjölbreytni þjóðlífsins.
Tekjur landssjóðs hafa meira en sjöfaldast síðan 1875..
Þær urðu 1915 alls kr. 2,831,394,33, engjöldin kr. 2,428,389,68
og tekjuafgangur varð þannig 403,004 kr. 65 aur. Af
gjaldahæðinni gengu 478,690 kr. til embættalauna, 73,583
kr. 99 aur. til eftirlauna og styrktarfjár og 30,445 kr. til
hreppstjóra, pi’estlaunauppbóta og prestaeftirlauna eða alls
til starfsmanna landsins 582,719 kr. Eftir því nemur
a 11 u r embættakostnaður nú ekki nema rúmum xjh af
tekjunum og tæpum 7/4 af gjöldunum, í stað um 3/5 af tekjun-
uin áður og s/4 af gjöldunum. Og í gær átti landssjóður
665 þús. í reiðufé nettó eða að póstávísunum frádregnum.
Svo glæsilegur hefir hagur landssjóðs aldrei verið.
Og það er sennilegt, að hagur almennings hafi breyzt
til batnaðar að'líku skapi. Um 1876—77 og lengi fram
eftir sáust, væri litið upp til fjalla og dala, víðast hvar
ekki annað en ógirt tún og aumleg moldarhreysi, og^