Blanda - 01.01.1940, Page 103
101
greina svo fjölda margt. Fyrst er aðstaða
mannsins til þess að skynja atburð rétt. Sá, sem
t. d. er kvaddur til vitundarvættis að undirskrift
arfleiðsluskrár, hefir t. d. ólíkt betri aðstöðu til
þess að sannfæra sig um það, að tiltekinn mað-
ur, sem hann þekkir venjulega vel, undirriti
skjal óneyddur, en sá, sem er einn á ferð í
myrkri og telur sig sjá skrímsli úr sjó eða aðra
ófreskju. Svo skiptir miklu máli, hversu ein-
faldur atburður er. Undirskrift skjals er mjög
einfaldur atburður, en skýrsla af því, sem ger-
ist á t. d. þingmálafundi, er frásögn um marg-
þættan atburð eða öllu heldur atburðakeðju, og
því má gera ráð fyrir því, að skýrsla manns,
sem hefir að vísu verið á fundinum, en hefir
®kki haft forstöðu hans eða ritun fundargerðar
á hendi, muni veita ófullkomna mynd og ranga
af honum í ýmsum atriðum. Misskilningur og
misminni koma þar einatt til greina. Þá skiptir
Það máli, hversu langt er um liðið síðan atburð-
ur varð, þar til sjónar eða heyrnarvottur skráði
skýrslu um hann. Maður, sem á fullorðinsaldri
skráir æviminning sína, hefir ef til vill gleymt
sumu alveg eða hann man hrafl af atburðum,
en tímatal og afstaða þeirra sín á milli er ef tíl
vill í þoku. Stundum er skýrsla ef til vill reist
ú mati hans eða ályktun. Erlendur ferðamaður
hefir t. d. fengið góðar eða slæmar viðtökur að
sínum dómi á bæ og lætur því frá sér fara stað-
hæfingu um gestrisni landsmanna eða ógest-
risni, hreinlæti, sóðaskap, matarhæfi, velmeg-
un eða fátækt, reista á þessum rökum. Loks
skiptir greind skýrslumanns, hlutleysi eða hlut-
drægni afarmiklu máli. Ógreindur maður og
fljótfær skynjar skakkt og blandar saman