Blanda - 01.01.1940, Page 108
106
mjólkurtrog', og að Grundar-Helga hafi látið
gera graut úr mjólk og blóði. Ekki getur Flat-
eyjarannáll, bezta heimildin, þessa, enda er það
sennilega seinni tíma tilbúningur. Hafa menn
hugsað sér Helgu kvenskörung mikinn, sem ekki
hafi látið sér allt fyrir brjósti brenna, og ef til
vill féglögga. Verður þjóðsaga þessi Klemenz
Jónssyni (Grundarsaga bls. 117) undirstaða
þeirrar ályktunar, að Grundar-Helga hafi ver-
ið „nízk í meira lagi“. En af þessari sögn verð-
ur þó ekki meira ályktað en það, að seinni tíma
menn hafi talið hana óviðkvæma í meira lagi
og ef til vill féglögga. Samúð skapar ekki síður
sögur en andúð. Afl manna er aukið og vit með
sama hætti sem mannvonzka, ágirnd og aðrir
ókostir. Grettir er látinn lyfta björgum, sem
eru mai’gra mennskra manna tak. Njáll er lát-
inn segja fyrir af mannviti sínu margþætt
ferðalög, hvort sem slíkt er tilbúningur höfund-
ar sögu hans sjálfs eða heimildarmanna hans.
1 Bisk. Bókmf. I. 80 er Hallur Teitsson biskups-
efni sagður hafa á suðurgöngu sinni, en hann
andaðist í Hollandi í heimför, mælt alstaðar
þeirra máli, er hann kom, sem barnfæddur væri.
Hann hefir líklega farið á páfagarð, hefir mátt
bjarga sér í latínu, en önnur mál en hana og
norrænu hafa menn ekki átt þá kost á að nema
hér, t. d. lágþýzku, flæmsku, vallónsku og
ítölsku. Sögnin ber ýkjunum ágætt vitni.
Þá kemur lijátrú manna, er vér nefnum nú
svo, mai’gri sögu á ki’eik eða finnur skýringar
á mörgum atburðum, sem kunna að hafa gei’zt
með einhverjum hætti. Ganga slíkar sögur síð-
an mann af manni fram órengdar. Mikill hluti
jarteiknabóka hinna heilögu biskupa (Þorláks