Blanda - 01.01.1940, Page 148
146
voru, myrti hann, svo að þeir skyldu ekki koma
upp illvirkjum hans. Ber annálariturunum sam-
an um þetta.
d. Um aftöku Axlar-Bjarnar segir Björn á
Skarðsá, að hann hafi fyrst verið limamarinn
með sleggjum, síðan afhöfðaður og svo sundur-
stykkjaður og festur upp á stengur, og taka
hinir þetta eftir Birni. Þjóðsagan segir svipað,
en bætir því við, að trésleggja hafi verið notuð,
lint hafi verið undir til þess að auka kvalirnar,
að böðulinn hafi heitið Ólafur og verið náskyld-
ur Birni. Loks hefir hún orð eftir Birni, sem
hann á að hafa sagt við böðulinn („Sjaldan
brotnar vel bein á huldu, Ólafur frændi“), sem
líklega hafa verið búin til, eins og orð Axlar-
Bjarnar um sólarleysið á páskadaginn, til þess
að sýna mannvonzku Bjarnar og iðrunarleysi.
Björn á Skarðsá hefir ekkert um aftökuna ann-
ars, en Espólín segir Axlar-Björn hafa gengið
„harðmannlega“ að dauða sínum, og Fitjaann-
áll og Setbergs, að hann hafi dáið iðrunarlaust.
I alþingisdóminum 1596 segir, að Björn hafi
verið „réttaður eftir lögmáli“. Ef þetta á að
skilja svo, að hann hafi verið dæmdur til dauða
lögum samkæmt, þá er það rétt. En ef það á við
aftöku-aðferðina, eins og Björn á Skarðsá lýs-
ir henni, þá væri það ekki rétt, því að eigi er
getið í íslenzkum lögum, er gengu í landi hér,
nokkurra slíkra pyndinga, þótt maður væri
dæmdur til dauða fyrir einhver illvirki. Vera
má, að einhverjar pyndingar hafi þó verið hafð-
ar að erlendum fyrirmyndum, en líklegt er, að
þær hafi mjög verið orðnar ýktar, þegar Bjöm
á Skarðsá reit annál sinn. Auk þess kann Björn
á Skarðsá að hafa heyrt sagnir um pyndingar