Morgunn - 01.06.1976, Blaðsíða 46

44
MORGUNN
mennirnir lifa og hrærast i og þá væri okkur unnt að gera
þeirra skilning að okkar skilningi.
Ef um lifandi sannleika er að ræða, er lítill angi hans
nægilegur til að sannfæra okkur.
Vegna þess að okkur er ljóst hið sanna i þeim litla hluta
vísindanna, sein við höfum tileinkað okkur, þá trúum við því,
að í heildinni sé einnig fólginn sannleikur og hlutlægni, þótt
við getum alls ekki fullreynt það né upplifað, já, ekki einu
sinni hugsað um það á óhlutbundinn hátt. Trúin er með öðr-
um orðum trú á skilning vitundarinnar og möguleika vitund-
arinnar til að skilja. Að trúa er ekki að vita, heldur að hafa
fengið hlutdeild í þekkingu á þann hátt, að heildin birtist í
hinu smáa.
Það er eitt, sem við getum ekki gengið framhjá í þessu
sambandi. Það er að mennt er máttur. Hugsun eða persónu-
legt andlegt afl, sem getur gripið inn i og haft stjórn á ein-
hverju áþreifanlegu, sýnir þar með sjálfkrafa fram á sann-
leiksgildi sitt, þ. e. a. s. sannfærir okkur um, að hún sé í
takt við þau öfl og lögmál, sem ríkja í heiminum. Ósjálfrátt
upplifir maðurinn, að vald yfir hinu raunverulega hljóti óhjá-
kvæmilega að stafa frá einhverju, sem styðst við raunveru-
leikann og þetta er algjörlega rökrétt. Einungis út frá innsýn
í eðli hlutanna getum við markvisst gripið inn í gang þeirra.
Tæknin og allt það, sem henni fylgir og sem sýnir á svo
afgerandi hátt vald yfir efnisheiminum, hefur auðvitað stuðl-
að mjög að trúnni á vísindin, alveg á sama hátt og við getum
séð af mannkynssögunni, hvernig guðstrii efldist við það, að
miklir trúarleiðtogar höfðu hæfileika til að gripa inn í gang
mála með afli, sem i augum okkar nútímafólks er jafnmikið
kraftaverk eins og ta'knibrögð nútímans hefðu verkað á fólk
þeirra tima. Það, sem við köllum galdra, er ekki annað en
afl af því tagi, að við þekkjum hvorki eðli þess né áhrif og
við höfum þess vegna tilhneigingu til að afneita því. Að
þessu leyti er tæknin einnig hreinir galdrar í augum fólks,
sem hefur enga hugmynd um náttúruvísindi.
Forsenda þess, að það sem ég hef hér haldið fram, um tilurð