Morgunn - 01.06.1976, Blaðsíða 47

TRÚ OG X’EKKING
45
trúarinnar, gildi einnig um guðstrú, er sú, að einnig innan
trúarbragðanna sé til undirstaða reynslu og upplifunar og að
þar sé einnig að finna undirstöðu hlutlœgs viðhorfs. Slík und-
irstaða er til, en vegna þess að trúræn hugsun nú á dögum
hefur látið þvinga sig út í andstæðu við visindalegan hugar-
heim og vegna þess, að þessi vísindalegi hugarheimur hefur
sett sitt mark á öll hugtök okkar yfir upplifun á umhverfinu
yfirleitt, þá hefur hið upplifaða í trúarbrögðunxim horfið í
skuggann og að heita má hoi'fið úr vitund fólks.
Ég sagði fyrr, að kristinni trú hafi verið haldið lifandi í
aldanna rás af körlum og konum, sem markvisst og skipulega
þjálfuðu sig til að öðlast trúarlega reynslu og upplifun. Það
er þessi markvissa og skipulega þjálfun á sálar- og vitsmuna-
legum eiginleikum mannsins í þeim tilgangi að gei'a hann
hæfan til að öðlast reynslu og upplifun á hinum yfirskilvit-
lega raunveruleika, sem trúarbrögðin eiga við með orðinu
dulspeki, sem svo sorglega hefur verið misnotað og misskilið.
Hið raunverulega að baki þessa orðs er þjálfun, sem hefur
verið með ýmsum blæbrigðum innan trúarbragðanna, en þó
með áberandi líku rnóti í þeim öllum.
Vegna þess að evrópsk hugsun hefur nú um hríð fylgt
efnishyggjubundnum hugsunarhætti og helgað sig verkefn-
um, sem einvörðungu giltu um veruleika efnisheimsins, hef-
ur þessi raunveruleiki birzt okkur sem hinn eini, sem til er.
Okkur er þess vegna erfitt að taka orðið upplifun alvarlega
í sambandi við dulspekina, en viðfangsefni hennar er hinn
innri hugarheimur. En eitt af því mikilsverðasta, sem átt
hefur sér stað innan sögu rannsóknanna á okkar tímum, er
einmitt það, að menn hafa neyðst til að líta á sálræn fyrir-
bæri sem raunveruleg innan nútíma sálarfræði.
Dulspekin greinir sig ekki frá náttúruvísindunum í því, að
þekkingarleit hennar sé síður hlutlæg og markviss heldur en
þekkingarleit náttúruvísindanna, heldur í því, að viðfangs-
efni hennar er heimur, sem einungis býr innra með mann-
inum. Þar með er verkefnið til að öðlast reynsluna ekki einn
hreinræktaður vitsmunalegur hæfileiki, heldur allur persónu-