Málfríður - 15.03.2009, Blaðsíða 17

MÁLFRÍÐUR 17
beindist  að  því  að  greina  innskoðanir  eða  ígrund-
anir  (e.  introspective  reflections)  háskólanemenda 
sem  voru  að  læra  ensku  sem  annað  mál.  Markmið 
rannsóknarinnar  var  að  skoða  hvernig  verkefnin 
kynnu  að  auka  orðaforða  þeirra.  Greinarhöfundar 
fjalla  um  rannsóknir  á  lestri  og  þróun  orðaforða, 
fyrri  rannsókn  um  sama  efni,  hvernig  rannsóknin 
fór  fram og  færa rök  fyrir þeirri aðferðarfræði sem 
notuð var. Einnig eru úrlausnir nemenda á verkefn-
unum  tíunduð  og  skýrt  frá  gerð  þeirra.  Dæmi  um 
slík verkefni eru að draga hring utan um tengiorð í 
textanum, pörunarverkefni, finna orðmyndir og búa 
til setningar út frá gefnum orðum. Höfundar leggja 
áherslu á gildi þess að hafa margar tengdar æfingar 
um sama textann fyrir nemendur, því þannig er auð-
veldara að tryggja að þeir rekist á sama orðið aftur 
og aftur um leið og fjölbreytnin leiðir til þess að þeir 
þurfa að kljást við ólíkar hliðar á merkingu orðanna 
og  notkun  þeirra.  Niðurstaða  rannsóknarinnar  var 
í  stuttu  máli  að  svo  virtist  sem  „sú  aðferð  að  láta 
nemendur  lesa og leysa orðaforðaverkefni  (Reading
Plus) leiða til þess að fleiri orð náðu að fanga athygli 
þeirra, áhugi nemenda á að velta fyrir sér markorð-
unum  jókst  og  eftirtekt  þeirra  var  vakin  á  þeim 
mismunandi þáttum sem þekking á orðunum felur 
í sér“  (bls. 283). Textinn sem unnið var með, dæmi 
um  verkefni  og  dæmi  um  ígrundun  nemendanna 
eru í viðauka.
Síðasta  greinin  í  Mál  málanna  nefnist  Náms-
aðferðir:  Leiðir  til  árangursríkara  tungumálanáms 
er eftir Hafdísi Ingvarsdóttur. Hún nefnir dæmi um 
hvernig námsaðferðir eru notaðar og segir að nem-
endum  sem  eiga  í  basli  með  erlent  tungumálanám 
detti sjaldan  í hug að „beita slíkum aðferðum, þeir 
séu  fastir  í  fáum  eða  kannski  jafnvel  bara  einni 
aðferð  (bls.  297).  Hún  undirstrikar  að  „góðir nem-
endur nota mun fleiri aðferðir við námið en slakir nem-
endur“  (bls.  298)  og  mikilvægi  þess  að  nemendur 
séu  sér  meðvitaðir  um  hvernig  þeir  læra. Að  mati 
höfundar  þurfa  kennarar  að  reyna  að  fjölga  þeim 
námsaðferðum sem hver og einn notar. Hún bendir 
einnig á ýmsar leiðir sem hægt er að fara til að svo 
verði, ásamt því að koma með dæmi um kennslu  í 
námsaðferðum  við  að  skilja  lestexta,  mælt  mál  og 
aðferðir við að leiðrétta eigin skrif. Því miður er lítil 
sem  engin  hefð  fyrir  því  að  kenna  námsaðferðir  í 
íslenskum skólum en eins og Hafdís segir réttilega í 
lokaorðum sínum, þá ættu kennarar að „gefa meiri 
gaum  að  því  hvernig  nemendur  læra  og  hvaða 
aðferðir  eru  vænlegastar  fyrir  hvern  og  einn.  Það 
örvar nemendur til meira sjálfstæðis og ábyrgðar á 
eigin námi og ætti að skila meiri námsáhuga og betri 
árangri“ (bls 308).
Að mínu mati er Mál málanna fræðileg og fræð-
andi í senn og ég óska ritstjórum og greinarhöfund-
um til hamingju með ákaflega læsilega bók. Ritið er 
hvalreki  fyrir  alla  þá  sem  kenna  erlend  mál  og  þá 
sem vilja öðlast innsýn inn í kenningar og rannsókn-
ir um kennslu og nám í erlendum málum, hvort sem 
um  er  að  ræða  tileinkun  annars  máls  eða  formlegt 
málanám  og  kennslu.  Ég  vona  að  Mál  málanna  sé 
aðeins fyrsta skrefið af mörgum í útgáfu fræðirita á 
þessu sviði og merki um að fleiri slík, bæði stór og 
smá, verði gefin út í náinni framtíð. 
Nýr formaður STÍL
Ragnheiður Jóna Jónsdóttir er enskukennari og starf-
ar nú við Menntaskólann við Hamrahlíð. Hún hefur 
einnig kennt við Borgarholtsskóla, Kennaraháskóla 
Íslands  og  Fjölbrautaskólann  í  Garðabæ.  Hún  er 
með  BA  gráðu  í  bókmenntafræði  og  ensku  frá  HÍ 
auk  kennsluréttinda,  Mastersgráðu  í  Enskum  bók-
menntum frá University of Wisconsin, Madison, og 
Doktorsgráðu í Menntunarfræðum frá UW Madison. 
Ragnheiður hefur tekið virkan þátt í félags- og upp-
eldismálum  síðustu  áratugina  og  auk  þess  setið  í 
stjórnum  nokkurra  fyrirtækja,  Sjólaskipa,  Auðar 
Capital og 1904 ehf.