Skessuhorn - 31.07.2013, Blaðsíða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 31. JÚLÍ 2013
Nú er ég þunnur nokkuð og nú er vísan búin
Vísnahorn
Blaðið Austurland var
gefið út af sósíalistum á
Austurlandi eins og nafn
blaðsins gefur til kynna.
Fljótlega hóf göngu sína í því vísnaþáttur sem
Davíð Áskelsson kennari sá um. Í fyrsta þætt-
inum hvatti Davíð menn til að senda sér efni í
þáttinn og sagði að heimilisfang sitt væri box
56 í Neskaupstað. Gárungarnir hófu að grín-
ast með heimilisfang umsjónarmannsins en
Davíð birti þá eftirfarandi vísu í næsta blaði:
Úr íbúðinni ætla loks
yfirvöld að bera mig.
En fjandi er hart að flytja í box.
-Fyrr læt ég nú skera mig.
Eftir Einar Svein Frímann er þessi vísa sem
mun hafa birst líklega fyrst í þáttum Davíðs:
„Elskið alla menn“, kvað Mannsins sonur,
en mörgum þótti krafan nokkuð stór.
Þá sagði Fjandinn: „Elskið allar konur“,
og allir hlýddu. Síðan fór sem fór.
Watergate málið var á sínum tíma mik-
ið í fréttum enda hafa stundum verið skrifað-
ar fréttir af minna tilefni. Eitthvað mun hafa
verið ort um það líka og þessi er held ég eft-
ir Rósberg Snædal. Allavega er handbragðið
líkt því:
Uppi dottar englasveit,
enda er drottinn lotinn,
ber þess vottinn Watergate,
víða er pottur brotinn.
Þegar þetta er ritað er allavega þurrkur og
heyskaparhljóð í þeim sem eiga nokkuð und-
ir jarðargróða. Meðan enn var ekki algengt að
hlöður væru á bæjum heldur var hlaðið upp í
heygarða eða tóftir stóð Sigurður Einarsson í
Bakkakoti úti eitt sumarkvöld og horfði á ná-
granna sinn hlaða heyi í tóft en í baksýn þoku-
beltuð Skarðsheiðin:
Yndisfögur aftangyðjan
allar gyllir fjallarendur
og þokubeltar Þorbjörn miðjan
sem þar í tóftarkolli stendur.
Mörgum hefur þótt nóg um sólarleysið
í sumar og veit svo sem enginn hvernig það
endar. Mannskepnan er líka kröfuhörð og
ekki auðvelt að gera henni til hæfis. Það hef-
ur reyndar gert óþurrkasumar á landinu fyrr
og einhvern tíma orti Albert í Skógum um
Landeyinga sem börðu sér ákaft undan rign-
ingunni:
Landeyingum leiðist væta
líða böl og þrautir.
Það má ekki þar við bæta
þeir eru nógu blautir.
Fyrir margt löngu var ort í óþurrkatíð á
Norðurlandi:
Þetta er engin þerritíð,
- þrýtur ró og friður,
ýmist regni eða hríð
æla skýin niður.
Það er nú einhvern veginn þannig að aldrei
rignir fullkomlega jafnt á réttláta og rangláta.
Allavega finnst það fæstum. Jón Gíslason á
Glammastöðum orti samt:
Þó gæfan bjóði gall mér rammt
þá gefur ´ún hunang vinum
veðrið gott hún verður jafnt
að veita mér sem hinum.
Kristján frá Djúpalæk byrjaði á eftirfarandi
vísu um misskiptingu lífsgæðanna:
Himinn blánar öðrum yfir,
alltaf gránar minn.
Heiðrekur Guðmundsson frá Sandi botn-
aði:
Annan smánar allt sem lifir.
Eltir lánið hinn.
Til er það fyrirbrigði í vísnagerð sem nefn-
ist slitruháttur og var Stefán heitinn Jónsson
fréttamaður mikill meistari á því sviði. Nokkr-
ir hafa þó borið við að halda uppi merkinu og
Einar Baldvin Pálsson orti eftirfarandi um
fótboltahetju eina ágæta:
-otelli er brattur Bal-
bolta -lega sparkar fal-
-ar hann mótherjana mal-
og móðinn -veg úr dregur al-
Örlygur Benediktsson reyndi sig líka við
slitruháttinn með þessum afleiðingum:
Slit- nú skal hér reyna -ru,
rembings- við í -kasti.
Kveð- þér sendi kankvís -ju,
kær- minn vinur -asti.
Í- er snúin þessi -þrótt,
þolin- krefst hún -mæði.
Leiftur- þó oss lánast -skjótt
lítil- þetta -ræði.
Einar Baldvin Pálsson orti einnig um ný-
fætt sveinbarn erlendis:
BB fréttir segir C,
-sið nú einnig logar Fé-
-taprins er nú borinn Bre-
-bet sér fær Elísa- te.
Friðbjörn Guðnason las einhverju sinni
fréttir frá Hrísey er birtust í blöðum. Var þar
rætt um meinlega aflatregðu en hins veg-
ar var óvenju mikið um barnsfæðingar enda
ekki fiskiríið að tefja menn frá öðru. Þá kvað
hann:
Enginn maður ugga fær
eyjuna í kringum,
af þessum sökum þögull grær
þungi í Hríseyingum.
Enginn sækir út á mið
aflann fyrir trega,
en ásókn hefur inn á við
aukist verulega.
Prestar eru nú löngu hættir að húsvitja og
fylgjast með atlæti og menntunarþroska barna
og ungmenna. Þetta voru þó merkilegir siðir
en fóru oft illa með meltinguna hjá blessuðum
prestunum ef þurfti að drekka mikið af sterku
kaffi yfir daginn. Prestur einn í Þingeyjarsýslu
kom að bæ á húsvitjunarferðalagi og bóndi
trúði presti fyrir því, að sonur sinn væri skáld-
mæltur nokkuð en einkum léti honum vel að
yrkja andleg ljóð. Til sannindamerkis þar um
hafði hann yfir þessa vísu eftir strákinn:
Veróldin leikur á rílla
í rauna húsi,
bendist á biti og sylla
í blessuðu drottins húsi.
Ekki var prestur nema hóflega trúaður á að
sálmakveðskapur sem þessi yrði tekinn upp í
messusöngsbækur enda mun ekki hafa orðið
úr því.
Hallur Magnússon byggingameistari í
Seattle var uppalinn í Stakkahlíð í Loðmund-
arfirði og eftir hann er þessi staka.
Þér var löngum létt um vik
og laginn varstu greyið.
En þú hefur ótal asnastrik
um ævi þína dregið.
Það er nú orðið töluvert magn og misgáfu-
legt sem ég hef bullað á síðum Skessuhorns
um dagana en vonandi einhverjum til ánægju.
Væri gott að lesendur hefðu í huga þessa
ágætu vísu Sigurðar Breiðfjörð þegar þeir sjá
eitthvað hjá mér eða öðrum sem mætti bet-
ur fara:
Þegar dæma einhvern á
oss það fræðin letra
fallegt er að færa þá
flest á veginn betra.
Ætli við endum svo ekki þáttinn á vísu Pét-
urs Stefánssonar:
Innritast ég ætti á Vog
allri heilsu rúinn.
Nú er ég þunnur nokkuð og
nú er vísan búin
Með þökk fyrir lesturinn
Dagbjartur Dagbjartssson
Hrísum 320 Reykholt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Um fimmtíu þátttakendur voru á
námskeiði dr. Gerds Heuschmanns
sem haldið var af Endurmennt-
un Landbúnaðarháskóla Íslands á
Hvanneyri um helgina undir heit-
inu „Í þágu hestsins“. Námskeiðið
var haldið í minningu Reynis heitins
Aðalsteinssonar. Athygli vakti meðal
þátttakenda að engir starfandi gæð-
inga- og íþróttadómarar, kynbóta-
dómarar, forystumenn í hrossarækt
og hestaíþróttum, né framleiðendur
reiðtygja, tóku þátt.
Dr. Heuschmann er dýralæknir og
fyrrverandi keppnisreiðmaður sem
skar upp herör gegn vondri þjálf-
un og reiðmennsku í keppni á heit-
blóðshestum. Hann hefur gefið út
efni þar sem hann setur fram gagn-
rýni sína og hugmyndir. Þar kemur
meðal annars fram að könnun sem
gerð var í Hollandi fyrir nokkrum
árum leiddi í ljós að 70% keppnis-
hesta eru felldir og eða hverfa úr
keppni átta vetra og yngri. Gerd spyr
um ábyrgð dómara, sem verðlauna
reiðmennsku sem slíkt hlýst af sem
og ábyrgð dýralækna. Hann segir að
gildi gömlu klassísku meistaranna
séu að engu höfð í dag. Markmið
þeirra hafi verið að byggja upp „heil-
brigða sál í hraustum líkama“. Áður
fyrr hafi hermaðurinn átt líf sitt und-
ir vel tömdum og þjálfuðum hesti.
Ekki hafi þýtt að hlaupa yfir kafla í
þjálfuninni. Í dag ráði peningar ferð-
inni. Hestar séu drifnir í keppni
löngu áður en þeir hafi aldur, þroska
og þjálfun til. Þjálfarar og knapar,
oftar en ekki að áeggjan gráðugra
eigenda, þvingi hesta í falskan höf-
uðburð, sem hafi hættulegar afleið-
ingar fyrir hestana. Vegna þess að
þá geti hesturinn ekki notað hálsinn
sem þá jafnvægistöng sem náttúran
ætlaði honum.
Lendhryggjaliðir verða
að vera frjálsir
Dr. Heuschmann segir að það sé
ekki hlutverk löngu bakvöðvanna að
halda á knapanum. Þeir eigi að vera
slakir og frjálsir. Séu þeir yfirspennt-
ir og stífir stytti hesturinn skref aft-
urfótanna. Þeir verði þar af leiðandi
of beinir og megnið af álaginu í nið-
urslaginu lendi á kjúkuliðnum. Al-
gengasta örsök þess að keppnishest-
ar falli úr leik séu kvíslbandabólgur.
Að mati dr. Heuschmanns er önn-
ur algeng örsök fyrir því að hestur-
inn stífar bakið sú að hnakkurinn er
hafður of aftarlega. Hann segir að
engin byrði megi koma á langa bak-
vöðvann yfir lendhryggjaliðum. Oft-
ar en ekki megi rekja taktgalla og
helti til þess að hnakkurinn sé stað-
settur of aftarlega, eða hann sé ein-
faldlega of langur fyrir viðkomandi
hest.
Því skal þó bætt við að rangt þjálf-
aður hestur getur virst draghaltur í
taumhring án hnakks, jafnvel eftir
langa hvíld. Á námskeiðinu sýndi dr.
Heuschmann áhrifaríkt myndband
af 6 vetra hrossi sem þrír dýralækn-
ar höfðu úrskurðað með ólæknandi
helti og sagt eigandanum að setja það
í sláturhús. Eftir fimm skipti í taum-
hring hjá Heuschmann var hrossið
orðið óhalt. Lykillinn var einfaldlega
sá að fá hrossið til að lækka hálsinn
og fá bakið til að fjaðra.
Áþreifanleg dæmi
Í verklegum tíma í lok námskeiðs-
ins sýndi dr. Heuschmann fram á
fleiri áþreifanleg dæmi máli sýnu til
stuðnings. Hestar sem valdir voru
af handahófi af stjórnendum nám-
skeiðsins sýndu greinileg viðbrögð
eftir því hvar og hvernig hnakkur-
inn var staðsettur. Hross sem voru
spennt og ójöfn á gangtegundum,
ef ekki hölt (taumhölt) sýndu greini-
leg viðbrögð til batnaðar um leið og
hnakkurinn var færður framar, eða
ef sett var stopp undir fremri hluta
hans þannig að aftasti hluti hnakks-
ins lyftist frá lendhryggjaliðum.
Einnig gat dr. Heuschmann þess að
hnakkar mættu heldur ekki vera of
þröngir að framan vegna þess að það
geti hindrað hreyfingar herðablaðs-
ins. Miklar umræður spunnust í kjöl-
farið um lengd og gerð hnakka og
nauðsyn þess að skoða þá hluti betur.
Dr. Heuscmann áréttaði þó sérstak-
lega að vandamálið væri mun oft-
ar í hnakknum, fremur en hnakkur-
inn sjálfur. Það er að segja reiðmað-
urinn.
„Leg mover vs.
Backmover“
Dr. Heuschmann segir að þrátt fyr-
ir að hestur sé með stíft bak vegna
rangrar reiðmennsku geti hann eft-
ir sem áður lyft framfótunum og þar
með hrifið áhorfendur og dómara.
Slíkur hestur sé hins vegar það sem
gömlu meistararnir kölluðu „leg mo-
ver“ (hestur í vanlíðan með spennt og
stíft bak) en ekki „back mover“ (sáttur
hestur með fjaðrandi bak), sem ætti
að vera hið eftirsótta takmark allra
góðra reiðmanna. „Vel taminn og
þjálfaður hestur, sem fær nægan tíma
til að styrkjast og ná jafnvægi undir
knapa, endist betur og líður að sjálfs-
sögðu miklu betur. Fyrir utan hvað
það er miklu skemmtilegra að ríða á
þannig hesti. Alveg yndisleg tilfinn-
ing. Stór heitblóðshestur er lungam-
júkur á brokki ef hann er „backmo-
ver“. Það mun sennilega taka lang-
an tíma að breyta ríkjandi viðhorfi.
Peningar og auglýsingamennska eru
sterkt afl. En ég er tilbúinn til að
eyða ævinni í að berjast fyrir málstað
hestsins,“ segir dr. Gerd Heusch-
mann. Jens Einarsson
Vel sótt námskeið dr. Gerds Heuschmanns á Hvanneyri
Prófað var að færa hnakkinn fram og
aftur til að sjá hvort hann hefði áhrif á
jafnvægi gangtegundanna – sem hann
gerði sjá grein.
Frumkvæðið af þessu námskeiði kemur frá Karolu Schmeil og má sjá hana, Gerd
Heuschmann dýralæknir og Ásdísi Helgu Bjarnadóttur verkefnisstjóra Endur-
menntunar LbhÍ.