Ægir - 01.07.2004, Blaðsíða 6

6
R I T S T J Ó R N A R P I S T I L L
Norðmenn hafa löngum talið sig sjálfskip-
aða löggur í norðurhöfum og tekið sér það
vald sem þeim hentar hverju sinni til þess
að pína aðrar fiskveiðiþjóðir til hlýðni.
Þetta hefur ítrekað komið berlega í ljós í
samskiptum okkar við Norðmenn í fisk-
veiðimálum á undanförnum árum. Það er
engum blöðum um það að flétta að Norð-
menn eru á afar hálum ís, svo ekki sé
meira sagt, þegar þeir hafa einhliða tekið
sér það vald að reka íslensk fiskiskip út af
Svalbarðasvæðinu, enda hefur engin þjóð
viðurkennt yfirráðarétt Norðmanna á Sval-
barðasvæðinu, með vísan til Svalbarðasátt-
málans frá 1920. Norðmenn hafa hins
vegar rekið mál sitt af mikilli hörku og
óbilgirni gagnvart Íslendingum og öðrum
fiskveiðiþjóðum. Undir þau orð fram-
kvæmdastjóra LÍÚ ber að taka að tími sé
til kominn að fá úr því skorið fyrir al-
þjóðadómstólum hver réttur okkar Íslend-
inga er á þessu svæði og þess vegna er
mikilvægt að málið fái vandaða og góða
meðferð fyrir alþjóðadómstólnum í Haag,
þar sem málsaðilar fá tækifæri til þess að
reifa sín sjónarmið. Það er ánægjulegt að
stjórnvöld hafa tekið undir orð útvegs-
manna og ákveðið að hefja undirbúning að
málsókn fyrir alþjóðadómstólnum Ljóst
má vera að það kann að taka alþjóðadóm-
stólinn drjúgan tíma að fá niðurstöðu í
málinu, en það verður þá bara að hafa það.
Stóra málið er að úr þessu deilumáli verði
skorið í eitt skipti fyrir öll. Best væri þó
auðvitað að Norðmenn myndu sjá ljósið
og semja um málið áður en til málshöfð-
unar kæmi.
Fiskur á disk
Fiskur er alltaf að verða meira áberandi á
matseðlum veitingahúsa, sem er afar
ánægjuleg þróun. Matreiðslumeistari á
veitingahúsi á Akureyri, sem höfundur
þessa pistils átti samtal við nýverið, sagði
að yfirgnæfandi meirihluti erlendra gesta
panti sér fiskrétti og hann bætti við að
greinilegt væri að æ fleiri Íslendingar fari
að dæmi hinna erlendu gesta og fái sér
einnig fisk á disk. Hvað okkur Íslendinga
varðar, þá á þessi þróun e.t.v. þá skýringu
fyrst og fremst að fiskur er ekki lengur
jafn mikill hversdagsréttur á borðum og
hann var hér í eina tíð. Þess vegna þykir
það sjálfsagðari hlutur en ella að fá sér fisk
á veitingahúsum.
Því miður er það svo að margir af
yngstu kynslóðinni alast hreinlega ekki
lengur upp við að borða fisk. Unga fólkið
velur sér frekar kjúkling eða aðrar ódýrar
kjöttegundir en fiskinn. Fiskneyslan hrap-
aði verulega þegar fiskurinn snarhækkaði í
verði hérna um árið, líklega í kjölfarið á
tilkomu fiskmarkaðanna. Einhvern veginn
hef ég á tilfinningunni að fiskur, einkan-
lega þó ýsan, hafi ekki lækkað í smásölu í
takt við lækkandi verð fyrir hana á fisk-
mörkuðum. Hvað sem því líður, þá hefur
fiskverð verið of hátt og ekki beint ýtt
undir fiskneyslu almennings.
Óskar Þór Halldórsson, ritstjóri
Mátti vart mæla af
hneykslan
„Hins vegar varð allt vitlaust þegar
stjórnendur sjávarútvegsfyrirtækja
gerðust svo djarfir að berjast gegn að-
för stjórnarandstöðuflokkanna að sjáv-
arútveginum í aðdraganda síðustu al-
þingiskosninga. Talað var um að
stjórnendur fyrirtækjanna hefðu beitt
sér á óeðlilegan hátt skömmu fyrir
kosningar og sumir gengu jafnvel svo
langt að krefjast þess að þeir tækju alls
ekki þátt í umræðunni. En þegar
stjórnarandstöðunni hentaði í vor var
öllu slíku tali eytt. Skyndilega var
eðlilegasti hlutur í heimi að fyrirtæki
sem áttu hagsmuna að gæta blönduðu
sér í umræðuna - sem er að sjálfsögðu
eðlilegt. Stjórnarandstaðan mátti vart
mæla af hneysklan þegar vísað var í
kosningabaráttunni í skýrslu Deloitte
& Touche hf. fyrir Vinnslustöðina, sem
fjallaði um áhrif fyrningarleiðarinnar á
sjávarútveginn. En í vor þótti þeim
sjálfum ekki tiltökumál að nota í
stefnu sinni orðrétta kafla úr lögfræði-
álitum Norðurljósa.“
(Úr pistli á vefsetrinu 200.milur.is)
Misheppnaðar tilraunir
„Allar tilraunir pólitískt skipaðara
reiknimeistara til þess að búa til ein-
hverja allsherjar aflareglu til þess að
byggja upp þorskstofninn hafa mistek-
ist hrapalega. Árið 1992 var þorskafl-
inn 309 þúsund tonn en það er
einmitt árið sem vinnuhópur Hafrann-
sóknastofnunar og Þjóðhagsstofnunar
hóf vinnu við gerð aflareglu sem hafði
það að markmiði að efla þorskstofninn.
Aflaregla er föst regla sem ákveður hve
mikið á að veiða úr þorskstofninum.
Reglan sem hefur gilt hér undanfarin
ár er að það skuli veiða 25 % af áætl-
uðum veiðistofni, 4 ára og eldri
þorski. Hver er „árangurinn“ af afla-
reglunni nú 12 árum síðar? Aflinn á
komandi fiskveiðiári 2004-2005 mun
verða 209 þúsund tonn eða 100 þús-
und tonna minni afli en þegar reikni-
meistararnir hófu vinnu sína.“
(Sigurjón Þórðarson, alþingismaður, í pistli á vefsetrinu
bb.is)
Tilfinningamál
„Gott dæmi um tilfinningar vegna
hvalveiða er að það er mikið talað um
að það sé „ómannúðlegt“ að skjóta
hvali. Þá spyr ég á móti: Er „mannúð-
legt“ að ala upp kálfa í „sláturstærð“
og senda þá síðan í sláturhús, eða ala
upp grísi til slátrunar eða kjúklinga?
Nei það eru engin dráp „mannúð-
leg“ en aftur á móti er ég nokkuð viss
um það að við myndum ekki lifa lengi
ef við ætluðum alltaf að hugsa um
hvað væri „mannúðlegt“ og hvað ekki,
við þurfum að gera okkur grein fyrir
því að við lifum á veiðum og til að lifa
af þá þarf að nýta það sem náttúran
hefur upp á að bjóða.“
(Jóhann Elíasson, fyrrverandi stýrimaður, í pistli á vef-
setrinu bb.is)
U M M Æ L I
Svalbarðadeiluna verður að leiða til lykta
aegiragust2004-7tbl 30.8.2004 14:20 Page 6