Ægir - 01.07.2004, Blaðsíða 32

32
S E LV E I Ð A R
Á bilinu tuttugu til
þrjátíu bændur
stunda selveiðar hér
við land og eru
stærstu veiðisvæðin
Breiðafjörður og
Húnaflói. Fyrst og
fremst eru þessar
veiðar hlunnindi fyr-
ir viðkomandi bænd-
ur. Ekki liggja fyrir
nákvæmar upplýsing-
ar um veiðarnar í ár.
Það eru fyrst og fremst selkópar
sem eru veiddir og þá vegna
skinnanna. Þeir eru veiddir nokk-
urra vikna gamlir eða u.þ.b. þeg-
ar urtan hefur lokið mjólkur-
skeiðinu og fer að venja undan.
Fullorðinn landselur er ekki
veiddur, en eitthvað af fullorðn-
um útsel.
Annars vegar er talað um land-
sel (vorsel) og hins vegar haustsel
(útsel). Landselurinn kæpir frá
því í maí og fram í júlí og hefst
kæpingin nokkru fyrr á Suður-
landi heldur en við norðurströnd-
ina. Útselurinn kæpir á haustin -
aðallega í október - nóvember.
Skinn og kjöt
Á undanförnum árum hafa verið
veiddir á bilinu 2-300 haustkópar
og hefur bróðurpartur skinnanna
farið til sútunar hjá Skinnaiðnaði
á Akureyri og keypt af hand-
verksfólki til frekari vinnslu. Á
bilinu 250-500 vorselskópar hafa
verið veiddir á ári og fer hluti
skinnanna til notkunar hér innan-
lands, m.a. kaupir Eggert Jó-
hannsson, feldskeri, töluvert af
skinnum í sína fataframleiðslu, en
bróðurpartur skinnanna er fluttur
út.
Auk skinnanna er kjötið af
selnum nýtt. Það verður þó ekki
sagt að neyslan sé mikil, en sel-
kjöt hefur engu að síður verið fá-
anlegt annað slagið í fiskbúðum
og einnig hefur það verið á
boðstólum á veitingahúsi í
Reykjavík. Selspik er sömuleiðis
stundum hægt að fá í fiskbúðum
og súrsaðir selshreifar eru vinsæll
matur á þorra. Á hverju hausti
hefur verið efnt til mikillar sel-
kjötsveislu í Reykjavík, þar sem
ýmsir réttir unnir úr selkjöti eru
á borðum. Þessi veisla hefur verið
fjölsótt og notið vaxandi vin-
sælda. Þá hafa einstaka ferðaþjón-
ustubændur verið með selkjöt á
boðstólum fyrir sína gesti.
Forn atvinnuvegur
Selveiðar er forn atvinnuvegur á
Íslandi, sem má segja að hafi ver-
ið vakinn til lífsins á ný eftir að
hafa legið niðri í áratug eða svo, á
níunda áratugnum. Ástæðan fyrir
því að selveiðar lögðust af hér á
landi á þessum árum var gríðar-
lega harður áróður náttúruvernd-
arsamtaka, sem varð til þess að
skinnamarkaðir áttu mjög í vök
að verjast. Þetta átti sem kunnugt
er við um veiðar fleiri sjávarspen-
dýra, t.d. hvalinn.
Almennt má segja að selveiðar
hafi gengið bærilega vel á undan-
förnum árum. Þær eru að vísu
ekki stundaðar í sama mæli og
fyrir nokkrum áratugum, en
skipta þó verulegu máli fyrir
marga selabændur. Skinnaverð
hefur farið upp og niður, en sam-
kvæmt upplýsingum sem land-
búnaðarráðherra veitti sl. vetur
við fyrirspurn Ástu Ragnheiðar
Jóhannesdóttur um selveiðar og
nýtingu selaafurða hefur verð á
skinnum af haustkópum verið að
undanförnu sem næst fjögur þús-
und krónum til bænda og fjögur
til fjögur þúsund og fimm hund-
ruð krónur fyrir skinn af vorkóp-
um.
Ljóst er að selveiðar Íslendinga
hafa ekki afgerandi þýðingu í
verðþróun á alþjóðamarkaði, enda
umfangið ekki slíkt að skipti
sköpum á markaðnum. Hins veg-
ar þykja landselskinnin frá Íslandi
eftirsótt og góð. Stærstu veiði-
þjóðirnir við norðanvert Atlants-
haf eru Grænlendingar og
Kanadamenn og þar njóta veiði-
menn umtalsverðra niður-
greiðslna frá hinu opinbera. Fyrir
vikið hafa þessar þjóðir boðið
skinnin á svo lágu verði að erfitt
er að við það keppa.
Selaskoðun
Hvalaskoðun hefur notið vaxandi
vinsælda, en þeir sem út á hana
hafa gert telja af og frá að hvala-
skoðun og hvalveiðar geti farið
saman. Nú hafa ferðaþjónustuað-
ilar í Húnaþingi beint sjónum að
þeim möguleika að bjóða upp á
selaskoðun fyrir ferðamenn, enda
er óvíða betra að sjá seli en
einmitt á Vatnsnesi. Árni Snæ-
björnsson, hlunnindaráðunautur
Bændasamtakanna, segist telja að
selveiðar og selaskoðun geti vel
farið saman. „Við höfum ekki á
móti því að sýna fólki selinn í
sínu umhverfi, ef þess verði gætt
að veiðarnar verði ekki á sama
svæði og sama tíma. Með réttu
skipulagi held ég því að þetta
geti vel farið saman,“ segir Árni
Snæbjörnsson.
Töluverð hlunnindi af selveiðum
- 20-30 bændur stunda selveiðar við Ísland - stærstu veiðisvæðin eru Breiðafjörður og Húnaflói
Stærstu selveiðisvæðin hér við land eru Breiðafjörður og Húnaflói.
aegiragust2004-7tbl 30.8.2004 14:20 Page 32