Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2005, Blaðsíða 7

RITSTJÓRASPJALL
Tímarit hjúkrunarfræöinga 2. tbl. 81. árg. 2005
Valgeröur Katrín Jónsdóttir
Ójöfnuður í
heilbrigðiskerfinu
A ári hverju mælist Alþjóðaheilbrigðismálastofn
unin til þess að 31. maí sé reyklaus dagur. I ár
eru einkunnarorð dagsins tengd heilbrigðisstétt-
um, eða hvernig lælcnar og hjúkrunarfræðingar
geti lagt sitt af mörkum til að aðstoða fólk við
að hætta að reykja. Hingað til landsins kom
fyrir skömmu hjúkrunarfræðingurinn Jennifer
Percival en hún hefur haft gríðarleg áhrif á
stefnumótun breskra stjórnvalda í herferð til að
hjálpa fólki að hætta að reykja.
Talið er að á ári hverju látist um 400 Islendingar
af sjúkdómum sem rekja má til reykinga auk
þeirra áhrifa sem tóbaksnotkun hefur á vellíðan
og heilsu þeirra sem fengið hafa sjúkdóma af
völdum reyldnga eða annarrar tóbaksnotkunar.
Hagfræðistofnun Háskóla íslands reiknaði sam-
félagslegan kostnað af reykingum á Islandi árið
2000 en hann reyndist vera 19 milljarðar eða 67
þúsund krónur á hvert mannsbarn í landinu. 11
milljarðar af 19 eru framleiðslutap og um 5-6
milljarðar bein eyðsla heilbrigðiskerfisins. Sú
upphæð er u.þ.b. 70% af árlegum fjárveitingum
til fjárlaga til Landspítala-háskólasjúkrahúss og
er augljóst að verja mætti þeirri upphæð betur.
Mikið hefur verið rætt um forvarnir og víst að
þær skila sér í betri heilsu landsmanna og lægri
kostnaði heilbrigðiskerfisins. I þessu tölublaði
er rætt við hjúkrunarfræðinga sem bjóða upp á
heilsufarsskoðanir en hugmyndin að baki þeim er
að menn geti átt þess kost að láta kanna nokkra
þætti sem lúta að því að vera við góða heilsu,
svona iíkt og þegar farið er með bíla í skoðun.
í þessu tölublaði er grein um ójöfnuð í heilbrigðis-
kerfinu eftir Hólmfríði Gunnarsdóttur. Niður-
stöður margra rannsókna benda ótvírætt til að
ójafnræði ríki í heilsufari hérlendis og búa þeir
við verstu heilsu sem hafa stutta skólagöngu
að baki og sinna ófaglærðum láglaunastörfum.
Ofbeldi er að verða eitt af stærstu heilbrigðis-
vandamálum samtímans og tekur á sig ýmsar
myndir. En hvernig er tekið á því í heilbrigðis-
kerfinu? Fríða Proppé leitar svara við því í þessu
Valgerður Katrin
Jónsdóttir
tölublaði, ræðir við Eyrúnu B. Jónsdóttur
umsjónarhjúkrunarfræðing á neyðarmót-
töku Landspítala-háskólasjúkrahúss, sem
rifjar upp hvernig þolendum ofbeldis var
sinnt í heilbrigðiskerfinu hér áður fyrr,
þá var engin umræða um hvort geðræn og
líkamleg einkenni væru afleiðingar ofbeldis
því þagnargildið ríkti. Hún ræðir einnig við skólahjúkrunar-
í ræðinga sem verða varir við vaxandi ofbeldi meðal barna, þau
leita mun meira til skólahjúkrunarfræðinga en áður með ýmis
vandamál, allt frá plástri á skeinu eða sálina upp í mikilvæg
trúnaðarmál, eins og ofbeldi af ýmsum toga, einelti, nauðganir
og stepurnar koma að biðja um neyðargetnaðarvarnir.
Alþjóðadagur hjúkrunarfræðinga, 12. maí, var að þessu sinni
tileinkaður umfjöllun um fölsuð lyf en óprúttnir lyfjaframleið-
endur hafa í auknum mæli framleitt og sett á markað fölsuð lyf
sem innihalda ekki aðeins virku efnin sem lofað er á umbúðum
heldur geta einnig verið skaðleg heilsu, en lyf þessi eru til sölu
á netinu og mikið seld til þróunarlanda. Slík framleiðsla er ein
tegund misnotkunar sem í þessu tilfelli beinist aðallega að
þróunarlöndum.
BEDCO & MATHIESEN EHF
Bæjarhraun 10 - Hafnafjörður
Sími 565 1000 - bedco@bedco.is