Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.06.2005, Blaðsíða 12

ingunni sem tæplega þriðjungur hjúkrunarfræðinganna hefur
orðið var við.
Tæpur helmingur svarenda, 43%, telur að Trendelenburg-legu-
stellingin sé minna notuð nú en áður (sjá mynd 3). Helmingur
hjúkrunarfræðinganna, sem starfað hefur lengur en 5 ár við
hjúkrun, telur Trendelenburg-legustellinguna minna notaða
nú og að sama skapi telur helmingur þeirra sem hafa starfað
lengur en 10 ár við hjúkrun legustellinguna minna notaða nú
en áður var.
Meirihluti svarenda segist hafa fengið vitneskju um
Trendelenburg-legustellinguna í námi sínu og rúmlega helm-
ingur segist hafa lesið um Trendelenburg-legustellinguna
í fræðiritum. Einnig telja 65% hjúkrunarfræðinganna sig
hafa fengið vitneskju um Trendelenburg-legustellinguna hjá
öðrum hjúkrunarfræðingum og 20% hjá læknum (sjá töflu 3).
Tæplega 63% þátttakenda segjast hafa séð að mælt væri fyrir
um að nota Trendelenburg-legustellinguna, sérstaklega af
hjúkrunarfræðingum eða læknum.
8 Hvaöan vitneskja um Trendelenburg-legustellinguna er fengin
Vitneskja fengin Hlutfall
1 námi 82,2
Hjá hjúkrunarfræðingum 65,3
Úr bókum/rannsóknum 29,7
Hjá læknum 20,4
Hjá yfirmönnum 4.0
Veit þaö ekki 4,0
Annars staöar 3,0
Umræða
Nær allir hjúkrunarfræðingarnir í þessari rannsókn hafa notað
Trendelenburg-legustellinguna. Meginástæðan fyrir notkun henn-
ar er að meðhöndla lágan blóðþrýsting og er það í samræmi
við niðurstöður bandarískrar könnunar sem gerð var meðal
hjúkrunarfræðinga á gjörgæsludeildum (Ostrow, 1997). Mun færri
hjúkrunarfræðingar töldu sig nota Trendelenburg-legustellinguna
til að auka útfall hjartans. Rannsóknir, sem hafa verið gerðar á
Trendelenburg-legustellingunni með aðstoð lungnaslagæðaleggja,
sýna að Trendelenburg-legustellingin hefur lítil og skammvirk
áhrií til að auka útfall hjarta og hækka blóðþrýsting (Bertolissi
og fleiri, 2003; Jennings og fleiri 1985; Ostrow og fleiri, 1994;
Reich og fleiri, 1989; Terai og fleiri, 1995). Það er því athyglisvert
að sjá að álit hjúkrunarfræðinga, sem þátt tóku í rannsókninni
á Trendelenburg-legustellingunni, á meðferðargildi hennar er í
ósamræmi við það sem flestar klínískar rannsóknir gefa til kynna.
ÞegarblóðþrýstingurfellurhjásjúklingierTrendelenburg-legustell-
ingin oft það fyrsta sem gripið er til. Nokkrir hjúkrunarfræðingar í
Tímarit hjúkrunarfræöinga 2. tbl. 81. árg. 2005
rannsókn Ostrow (1997) nefndu að með einu hand-
taki væri hægt að leggja sjúkling í Trendelenburg-
legustellinguna og væri það um leið ósjálfráð fyrstu
viðbrögð. Þetta endurspeglar hversu brátt ástandið
er þar sem hjúkrunarfræðingar framkvæma marga
hluti á svipuðum tíma til að hækka blóðþrýsting
sjúldingsins (Ostrow, 1997). Rannsakendur telja
að erfitt geti verið fyrir hjúkrunarfræðinga að meta
hvaða atriði það eru sem hækka blóðþrýstinginn
hjá sjúklingi sem lagður er í Trendelenburg-legu-
stellingu vegna lágs blóðþrýstings. í svæfingu, fyrir
og í aðgerð og inni á gjörgæslu er ífarandi (inv-
asive) eftirlit mikið og margir æðaleggir eru tengd-
ir æðakerfinu, oft og tíðum miðbláæðarleggur.
Blóðþrýstingur er mældur með stöðugri mælingu
gegnum slagæðalínu. Þessi mæling er viðkvæm fyrir
allri legubreytingu og getur sýnt ranglega lágan eða
háan blóðþrýsting. Breyta þarf staðsetningu núll-
punkts eftir hverja legubreytingu. Oft eru hafðar
hraðar hendur við að rétta við blóðþrýstingsfall inni
á aðgerðarstofu og gjörgæslu með æðaherpandi lyfj-
um og vökvagjöf. Einnig eru áhrif Trendelenburg-
legustellingarinnar meiri hjá sjúklingum í svæfingu
þar sem æðar víkka vegna áhrifa svæfingarlyfja
(Bertolissi og fleiri, 2003). Með allt þetta í huga er
erfitt fyrir hjúkrunarfræðinga að meta hvað það er
sem hækkar blóðþrýsting hjá sjúldingi með lágan
blóðþrýsting.
Nýverið kom bandaríski hjúkrunarfræðingurinn
Marita G. Titler til Islands og flutti fyrirlestur
um gagnreynda þekkingu í hjúkrun og hefur tals-
verð umræða verið meðal hjúkrunarfræðinga um
þetta ferli. Gagnreynd þekking er mótuð eftir að
hjúkrunarfræðingur tekur klíníska ákvörðun með
: því að samþætta rannsóknarniðurstöður og klíníska
reynslu að vilja og þörfum skjólstæðingsins (Pape,
12003). I Ijósi þessarar umræðu er ánægjulegt að
sjá að helmingur hjúkrunarfræðinga hefur kynnt
sér fræðilegt efni um Trendelenburg-legustelling-
una. Einnig segjast 30% hjúkrunarfræðinga hafa
fengið vitneskju um Trendelenburg-legustelling-
una úr bókum eða rannsóknum. Heimildaöflun um
Trendelenburg-legustellinguna var rannsakendum
ekki auðveld. Margar tímaritsgreinarnar voru ekki
til á bókasafni Landspítala-háskólasjúkrahúss og
þurftu rannsakendur að panta greinarnar frá útlönd-
um og aðeins fjórar heimiidanna eru yngri en fimm
ára. Það kemur rannsakendum því á óvart hversu
hátt hlutfall hjúkrunarfræðinga hefur leitað sér að
fræðilegu efni um Trendelenburg-legustellinguna