Morgunblaðið - 04.08.1979, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. ÁGÚST 1979
21
Sumar á Kjarvalsstödum I
Septem-
hópurinn
Það var ágæt hugmynd að
lífga upp á Kjarvalsstaði með
fjölþættri kynningarstarfsemi á
íslenzkri myndlist yfir hásumar-
tímann og mætti ætla, að það
geri staðinn forvitnilegri fyrir
útlenda sem innlenda. En slík
starfsemi þarf lengri undirbún-
ing og öflugari auglýsingastarf-
semi en tök voru á að þessu
sinni, en hér fæst dýrmæt
reynsla fyrir framtíðina og hana
ber að hagnýta til fulls.
Þrjár sýningar eru nú í gangi
auk hefðbundinnar Kjarvalssýn-
ingar í eystri sal. í vestri sal eru
Septem- menn með stóra sýn-
ingu, Myndhöggvarafélagið
sýnir í vestra gangi og úti á
stétt, en Gallerí Langbrók í mið-
og eystri gangi. — Þar sem þetta
eru allt sýningar, sem vert er að
gefa gaum, vel ég þann kostinn
að skipta listdómi mínum um
sýningarnar og fjalla því hér
einungis um þá stærstu þ.e.
Septem-sýninguna.
— Það eru þrjú ár síðan ég sá
Septem-sýningu síðast, svo að
tvær síðustu sýningarnar fóru
framhjá mér, en í báðum
tilvikum var ég erlendis.
Á þessum þremur árum hefur
ekki orðið ýkja mikil breyting á
stílbrögðum listamannanna,
enda eru þeir komnir á þann
aldur, að ekki er hægt að ætlast
til stökkbreytinga og því síður
kúvendinga skoðana. En þó er
áberandi, að hin lífrænni form
hafa sótt á á kostnað þaulhugs-
aðra flatarmálsforma, lista-
mennirnir byggja sem sagt
meira á áhrifum frá náttúrunni
og lífinu allt um kring en t.d.
litum og flötum eingöngu þ.e.
„peintura pura“. — Þannig má
hiklaust álíta, að geim- og þotu-
öld hafi haft áhrif á stílbrögð
Þorvaldar Skúlasonar — þessi
fljúgandi form eiga sér vissulega
bakgrunn í veruleik samtíðar-
innar. Verk hans hafa ekki tekið
stórum breytingum hin síðari ár,
en staðfesta þó, að Þorvaldur er í
fullu fjöri sem listamaður, lætur
ekki deigan síga. Hann á mjög
jafngóð verk á þessari sýningu,
en uppsetning þeirra er harla
einhæf og flatneskjuleg að
mínum dómi, því að ég tel, að
sumar myndanna hefðu notið sín
betur sér á skilrúmum. Fyrir
mitt leyti finnst mér meiri
einhæfni og þreytumerki á
upphengingunni í heild en á
myndunum á sýningunni,
jafnvel þótt sjá megi allmikið af
endurtekningum fyrri forma-
heilda sýnenda, sem þarf þó ekki
að vera gagnrýnisvert. Það er
afar erfitt að gera upp á milli
mynda Þorvaldar Skúlasonar, en
ég vil þó nefna tvær er sérstak-
lega höfðuðu til mín eftir nokkr-
ar heimsóknir, nr. 54 „Blár
dagur" og 57 „Bláar línur".
Kristján Davíðsson og Valtýr
rétursson eiga flestar myndir á
sýningunni en sýna fáar nýjar
hliðar á list sinni. Mynd
Kristjáns, „Nú er ’ann enn á
norðan", er kröftuglega máluð,
en aðrar myndir á endavegg
árétta styrk stílbragða undan-
genginna ára. Svart-hvítu
SUMAR
á Kjarvalsstöóum
- x júlí og ágúst 1979.v ,
SEPTEM
doppumyndirnar eru hressilega
gerðar, einkum sú er hefur svip
af stjörnunótt og ber nafnið
„Skriðjökull" (70). Það er erfitt
að reikna Valty Pétursson út og
hvað frá honum kemur. Myndir
hans á þessari sýningu eru æði
misjafnar að gerð og gæðum,
sumar hlutlægar, en aðrar
óhlutlægar. Hinar óhlutlægu
minna á fyrri stílbrögð, og þótti
mér þar nr. 45 „Mallorca", sýnu
heillegust. Af hlutlægu myndun-
um þótti mér nr. 39
Myndllst
eftir BRAGA
ÁSGEIRSSON
„Skammdegi" þróttmest í út-
færslu, bæði hvað lit og bygg-
ingu snerti. Myndin „Blóm“ (36)
er afar falleg í lit og leiðir
hugann ósjálfrátt að Henri
Matisse.
Létt og leikandi vinnubrögð
einkenna myndir Steinþórs
Sigurðssonar, auk þess sem þær
eru æði snotrar fyrir augað og
þá einkum við fyrstu sýn. En
einhvern veginn er ég ekki
sáttur við þessar myndir frá
hendi Steinþórs, vildi gjarnan
sjá hér meiri átök við efniviðinn.
Máski er hér um breytinga- og
gerjunarskeið að ræða og verður
þá fróðlegt að sjá áframhaldið.
Málverkið „í garðinum" (83)
þótti mér halda sér best, vera
jarðneskast og upprunalegast.
Jóhannes Jóhannesson er
algjör andstæða Steinþórs í
vinnubrögðum, hann þaulvinnur
myndir sínar, en gerir það á
þann hátt, að þær tapa sjaldnast
ferskleika sínum. Ég varð fyrir
nokkrum vonbrigðum með
myndir hans við fyrstu heim-
sókn, en nú finnst mér hann
standa einna traustast á sýning-
Atómbomba Sigurjóns
unni, myndir hans, „Landnám"
(30) og „Hrynjandi" (32), eru
afar sterkar og áleitnar.
Guðmunda Andrésdóttir
sýnir nýja hlið á sér í nokkrum
myndum, og þar þykir mér mál-
verkið „Vorblót" hrifmest.
Annars eru vinnubrögð hennar
söm við sig og mikið um endur-
tekningar fyrri formheilda.
Framlag Sigurjóns Ólafsson-
ar er með sterkasta móti, hann
„brillerar" í nær hverri einustu
mynd og er makalaust, hve hann
er frjór í myndhugsun. Mætur
maður sagði við mig á dögunum,
að það hlyti að vera vegna þess,
að maðurinn hefur „húrnor", og
ég held, að þar hafi hann hitt
naglann á höfuðið. Engin
þurrpumpa myndi geta gert slík-
ar myndir, sem geisla af ástríðu-
mögnuðu lífi og fjöri og stundum
er líkast því, sem maður sjái
hinn síkvika listamann glotta
með glampa á brá að baki mynd-
anna.
Sagt er að Aristide Malliol
hafi dreymt að verða mikill
málari í æsku og í því skyni gekk
hann í listaskóla, en þá vildi svo
til að honum tók að daprast sjón.
í örvæntingu sinni hóf hann að
móta í leir og hætti því ekki, þótt
sjónin batnaði aftur. Það var til
þess, að í stað miðlungsmálara
eignaðist heimurinn einn mesta
myndhöggvara síðari tíma. Þessi
saga rifjaðist upp fyrir mér, er
ég las þau ummæli Sigurjóns í
viðtali, að vegna veikinda ynni
hann eingöngu í tré um þessar
mundir. Ég sé ekki betur, en að
bæði hann og við megum vel við
una, ef við tökum mið af vinnu-
brögðunum. Veikindin eru slæm,
en tréskúlptúratnir frábærir! Ég
vil óska honum batnandi heilsu
og okkur fleiri tréskúlptúra ...
Erfitt er að gera upp á milli
tréskúlptúranna, því að allir eru
þeir góðir, en ég bendi hér á
nokkra kostulega góða, „Atóm-
bomban" (5), „Samstæður" (6),
„Sólstafir" (10) og „Níðstöng"
(II). Merkilegt hve tilfinning
Sigurjóns er rík fyrir efniviðin-
um hverju sinni. Gifsmynd hans
er einföld og skemmtileg og
andlit Björns Ólafssonar
konsertmeistara er lifandi kom-
ið í bronsi.
Dregið saman í hnotskurn er
Septem-sýningin listviðburður,
sem hafa efni á að láta fram hjá
sér fara.