Vísir - 24.12.1949, Síða 14

14
JÖLABLAÐ VtSES
R BeRGSSON:
v
MJiiil i 35 J'A
; mw'•{jírftjcr.uj
U'i!
-fcií
i ! i.H~-

-1,.-
ílöíii
'•?. ■ • / K i)i.
HJALP I VIÐLÖGUIVI
1.
' séi' þnð stórsk'áldaleyfi að hans vilji var þéss og oríS engin vandlæling, engin á-|menn, þótt velviljaðnr væri,
það tókst ekki. Eftir
Ekki var ol'söguni aí' þvi skrifa eða ræða um allt, á lians lög. Hann hafði reynzt sökun, engin Jiein fyrirmæli1
sagl, að frú Herdís á Skriðu- liímni og jörðu, livort sem því vel. En presturinn var né ákveðin leiðsögn um það
núpi ' ‘i * ‘ ’ ' ,-Jr' ' ' " ’ ' ’ ’
var glæsilea Irona oi
hann liafði nokkurt A'it á nú ekki alveg á sama máli Iwar sliginn upp til himna
frið, framkoman öll höfð- þvi cða ekki, hann var skilck-1 í mörgum málum, — og væri. I>ið verðið sjálf að
ingleg en þó látlaus. Gáfum aður til þess að þjóna einum lionum varð talsvert ágengt finná lnum, sagði séra Finn-
hennar og ýmsum mannkost guði en ekki mörgum, hafðij*meðal ungra mauna. Örfáir ur, því, jafnvel þótt eg liafi,
um var og við hrugðið. Séra heldur enga trú á þvi, að eldri menn voru og á máli
ef til viIJ, fundið liimuastig-
ann. þá cr það aðeins minn
Finnur Hjartarson, maður- neinn vrði guð, þótt liann prestsins, menn sem Árni á
inn liennar, var sannarlega væri vellj'ktandi eða vitlaus. j Brún sagði að væru alltaf j einkastigi og eg gel ckki,
vel giflur, eins og fólkið Siður en svo. Á veltvangi þversum og öfugir. Verst var jþótt eg sé af liezta vilja gerð-
oft og mörgum sinnum slíkrar útsláttarscmi var það, fvrir vinsældir séra ur svnt vkkur hvar liann
mikla mæðu og fvrirhöfn
tókst lionum að ná i séra
Finn, eitt kvöldið, en það
varð cinungis til ama og
leiðinda i meira lagi. Þvi
þótt séra Jón væri sjálfur
staðfastur og ákveðinn bind-
indidsmaður og léti ekkert
tækif.æri ónotáð til þess að
Ieiða menn á rétta lcið i
er. Fólkið fann að þar tal-'þéiih efnum, þá var Ingi-
aði ai'ðmjúkur maður og björg, kona hans, veik fyrir
sagði. I>að var nú svona með séra Finnur öruggur. Ilann Finns, að hann lét margt
séra Finn, að þótt liann væri leit mjög látlaust og sánn jfjúka á fundum, sem ekki
almennt lalinn bezti dreng- gjarnt á l'ólkið, langaði gat bcinlinis kallast prest- sanngjarn, maöur, sem ckki I i þeim málum. Þelta var
ur, vél vili borinn og mennt- hvorki til þéss að liefjá það legt né virðulogt i þröngrijkom það til hugar að krefj- kvöldið, sem séra Finnur var
a'ður, mælskumaður góður lil skýja, né troða það nið- merkingu þeirra orða. Þetta ást þess af öðrum, ekki biðja einna verst fyrir kallaður,
og auk þess þrekmaður lik- ur i foriná. notuðu andstæðingar hans'aðra um það, sem hann ckki og, aðvitað, kom hann með
amlega, þá vissil. það allir að En þuð var annað seiu að mjög, því sá var gallinn að treysti sjálfum sér, fullkom-' flösku,--------er langt var
brestur var í hans andlega amaði. prcslurinn gaf of oi't högg- lega, til að gera. Oft tók séra liðið á nótt, tókst séra Jóni
manni. Þessa brests gætti Honiun þótti gott i staup- stað á sér, þegar honum var Finnur til umræðu, af pré- loks að koma þeim öllum í
ekki ncma viss skilvrði væru inu og, ef hann lét það etlir ekki fullkomlega sjálfrátt.1 dikunarstól, efni sem ong-'rúm, stórslysalaust. Þvilik
fyrir hendi. En þau voru Jú- að fá glas, átti hann Árni á Brún hafði mörg járn um hafði komið til hugar að armæða og böl. ög þegar
freisting ein, sem oft altt- bágl él' ekki ómögulegl, í eldinum og ýmis úiispjót, þaðan yrði flutt, en fór aldr• séra Jón komst loks á t'ætur,
of oft, sótti á liinn mæta með að hætta aftur fyrr en það var honuni brýn nuuð- ei út fyrir velsæmi, þótt laust fyrir hádegi, þá var
mann og því miður kom það lians hrausti líkami og óró- svn i baráttu lífsins, i vörn söfnuðurinn gæti stundum séra Finnur allur á bak og
fyrir að presturinn stóðsL legi andi höfðu fengið nóg. síns virðúlega sætis á Alþingi ekki varizt brosi að gaman- burt. Skömmu síðár í'réttist,
elcki vélabrögð og ásókn liiiis Og þá var það venjulega Og hann var ekki maður.sem serni . hans. En aldrei fór að þeir séra Finnur og Sig-
vonda. Állir vita, að freistar- svo, að liann hafði gcrt rann af hólmi né lét hlut siun hann út í stjórnmál á þeitn valdi Sigvaldason, járn-
inn þarf ekki stóran brest tii ýmsar þær kúnstir sem ein- fyrir einum breyzkum þresti, stað. Hann flutti fólkinu smiður, væru farnir út á sjó
að smjúga gegn um, hann ungis miklum lislamanni þólt sá liinn sami prestur innihald guðspjallanna, eins1 að skjóta svartfugl eða sel.
kann lagið að komasl gegn leyfist að gera, — þykja galaði hátt og baðaði vamgj- og þau geyma kenningu Þá hringdi séra Jón fram að
um það nálaraugað scm, sök jafnvel prýða þá og vera um. Nei, Arni lét ekkert Krists en forðaðist umbúð- Skriðunúpi, til frú Herdisar,
um smávægilegs smiðagalla, þeim tit vegsemdar. Séra tækiíæri ónotað, sízt at öllu irnar, sem lirúgað hcfir ver-1 samvizku sinnar vegna gat
liéfir orðið á brynju vors Finnur vissi það vel og fann að hann vitaði það fyrir sér jð utan um þær kenningar,1 hann ekki annað, sá heiðurs-
innra manns. Séra Finn- að liér var við ofurefli að að ófrægja séra Finn og gera allt frá dögum postulanna. maður. Með varfærni og
ur var dálitið skáldmæltur, etja: í fyrsla lagi freisting- sem mesl úr brestum lians, Einmitt ai' þessu gekk sá vægum orðum sagði hann
en ekki nægilega mikið una og i öðru lagi afleiðing- á allan hátt. Þcssi prcstur rangi dómur uin séra Finn, Herdísi hvernig komið var
skáld til þess að geta lyft sér arnar af lirösuninni. ígat haldið sig við sitt sauða- að hann væri trúlaus prest- málum, sþurði hana svo
á þeim vængjum upp yfir , hús, liirt þáð og þjónað sínu Ur. Hinar marglitu glans- hvort hún gæti ekki komið
hversdagsflatneskjuna og 2. Ilcalli, — en að liann. afglap- umbúðir voru orðnar að höf- út eftir og sótt preslinn,
dalalæðuna, þangað upp, er , Er á allt var litið, var það inn sá, sem ekki vissi folum uðatriði, hin sýnilega kirkja mann sinn.
allur vesaldómur og minni- þó ekki þcssi umræddi sínum forráð, væri að atasl stórbrotin og margbreytileg, J — Nei, það geri eg ekki,
máttarkennd hrynur af skapbrestur séra Finns á i stjórnmálum, það var ó-'— en eins pg önnur manna- sagði lnin. *
þeim, sem náðargjöfina eiga. Skriðunúpi, þótt rólina þolandi og neðan við allar Verk kastaði hún skugga og
En hann var, illu lieilli, svo niætti rekja Jiangað, scm hellur! llann vcrður að taka huldi kjarnann, sem faltið
mikið skáld, að hann var kom sér verst fyrir liann, viö afleiðingum giópsku hafði frá náðarsólinrii nið-
öðruvisi innrættur cn þeir liehlur hitt, að hann hafði sinnar, sagði Árni, eins og ur á jörðina ...
íncnn, som gcta flatmagað nijrig ákveðnar og grónar ^hverjum öðrum timher
rólegir og sæmilega sælir i skoðanir á ýmsum málum,. niönmim! En verst varþað.í ;>
ótrufluðum hversdagsleika jaeði hinum svonefndu si-Jað presturinn var alls ekki j Haust eitl hafði séra Finn-;
hugsjónalevsisins. Það er gildu málum og svo dægur- ^hættulaus, ekki mátti miklu j ur vcrið j vikutíma úti í;
vont að vera þannig.
malunum. Meðal annarra, ínuna með atkvæðafjöldaim Firði, — lifað þar fremur
— En góða vinkona, eg
lield að það sé ábyrgðarhluti
| að reyna það ckki. Eg v i 1
biðja þig að slcoða huga þinn
| vel og vita þá, livort þú icl-
ur ekki rétt að gera það sem
i þínu valdi stendur til þess
að forða frekari vandræð-
Þratl 'fyrir ýmsa mann- sljórnmáluin. Hann fyllti jsíðast, þetta prestakall ' JéJsyndsamlegu lífi, sjiilað og.
kosti, svo sem góðmennsku, fjokk þeirra manna, sem höfuðvigi Árna á Bún og | spjallað, riðið upjií fjöll og!
unga fólkið hlustaði allt ofjút um heiðar mcð kaup-
vel á séra Finn.
Já, fólkið sótti vel kirkjur
hjá séra Finni. Ræður hans
vöktu athygli. Messuföll
voru fá og það var unga
fólkið sem sá um það. Iiann
góðvild, jiolinmæði og lang- kalta'ð er að hafi einhverjar
lundargeð við aðra, —- eins hugsjónir, manna, sem
og ski'ifað stendur —- og langar til að breyta eitthvað
i}m\tt fyrir alimikinn lær- til. koma einhverju í lag,
dóm og næman skilning á þótt hrófla þurfi við einum
góðu og illu var séra Finnur moldarvegg eða færa til
alls ekki einn af þeim út- nokkrar 'fúaspítur. En mæð-
völdu mönnum, (enda eru an var, að þessar skoðanir ha’fði fallegan málróxn og
þeir fáir) sem oareittir og prestsins voru í algerðri talaði um það, sem fólkið
með fullri virðingu geta mótsögn við vilja alls þoria vitdi hlusta á, hið daglega
leyft sér að ganga a fjöl- sókharbarna hans. Leið- líf og það, sem þá var á dag-
'farinni þjóðbraut líl'sins með togi þess fólks i veraldlegum jskrá. Stundum gat hann tal-
smérsköku í annarri liendi efnum var Árni á Brún, lað í hálfa klukkustund eða
en hai-ðfisk í hinni, syngj- þingmaður héraðsins, skap- meira, án þess að ympra á
andi glcðisöng. Hann gat stór maður og ráðríkur. Svo jneinum trúarlærdómum né
ekki hagað sér eftir eðli óheppilega vildi til að Brún; fræðum og þó var það sem
sínu eins og vorfugl eða vax‘ í Skriðunúpssókn. Árni j liann sagði þrungið af anda
hausthrafn, sem enginn var sveitarhöfðingi og áttijmeistarans frá Galileu. Eklci
hneykslast á. Ekki gat hann. það að mörgu leyti skilíð,
heldur óáreittúr og jafnveljenda fylgdi lolkið honum
dáður og mikilsvirtur, tekiðjgegn uni þykkt og þunnt,
ein einasta ritningargrein,
sálmavers né lína úr sálmi
flaut með i ræðu séra Finns,
mönnum, útgerðarmönnum
og öðrum bersyndugum.
Hann fór, sem sagl, úr ein-
um stað i annan, þangað
sem óró skaps lians rak hann
og hrakti, sjaldan mikið
drukkinn, að vísu, að
minnsta kosti ekki á al-
mannafæri, en aldrei licldur
ósnertinn af vélabrögðmn
hins vonda og óstýriláta,
sem í lionum bjó. Samverka-
maður hans, séra Jón i Firði,
hið mesta góðmenni, guð-
hræddur maðiu’, sem aldrei
kom til liugar að vikja við
einum smákróki lögmálsins,
rcyndi að hafa lieinil á séra
Finni, en séra Jón var ekki
um.
— Vandræðum, sagði Iler-
dis, — góði séra Jón, eg veit
að þú crt allur af góðum
vila gerður, cn eg get engum
vandræðuni forðað með því
að koma. Aðeins gert illt
verra — ef um illt er að
ræða.
— Ef! hvernig getur þú
talað, Herdís!
— Heldur þú, séra Jón, að
eg færi að bæta gráu ofan
á svart með þvi að þykjast
reyn a að bjarga manninum
mínum frá ykkur í Firðin-
um? Nei, hann vei’ður að
vera sjálfráður, meðan
hann unir betur útfrá Er
ekki Sigvaldi Sigvaldason
heiðai’legasti maðut* og vin-
ur þinn? Nei, séra Finnur
laginn við að fást við slíka er vist ekki í neinúm ræn-