Vísir - 24.12.1949, Blaðsíða 2

2
JOLABEAf> VTSÍ5"
í
i
JÚN STEFÁNSSON
IJjóÖverjinn Georg (Iretar, seni skríi’aði fyr-
ir 20 áruiu litiíi bókarkYer uni mcnningu, og
þá fyrst og írenisl imi málaralist íslcndinga,
segir að Jón Stcfánsson lislmákiri, sé mestur
og beztur íslcnzkra máiara.
Gretar scgir ennfrcmur, að enda l>ótt ýms
máiyerk Jóns Slefánssonar seu mislieppnuð,
þá verði untnni samt ljóst af beildarsvip þcirra,
að í listamanninum búi iistrænn pcrsónulciki,
sem; vegna gáfna sinna, kvngimáttar og sköp-
unargieði sé iíklegur til þess að ná Jangt á
braut listarinnar.
A.lirífandi Jiátt segir Gretar tekst Jóni
Stefánssyni í myiuium sinum að sýna liina
geigvíenlegu og dulúðugu náttúru lieimalands
sins. Aðali listar lians er fólginn í gagniiugs-
aðri byggingu og næmri tiifinningu fyrir lisla
verkinu, djarfri flatarverkun og dienialaust
áræðnum litaandsíæðum, sem ]>ó mynda full-
komið samnemi.
Eitthvað á þessa teið 'fórust hinum þýzka
Jistfræðingi orð fvri-r 20 árum, en lrá þeim
tíma liefir lis 1 Jóns ekl:i hreyt/.t i ncinum veru-
legum alriðum, nðeins þróazt gegnuin árin,
fengið á sig festlinieiri lilie og ýmsir vankant-
ar æskuáranna imrrkazt út.
Jón Stefánsson er fæddur á Sauðárkróki 22.
febrúar 1881, somir Stefáns Jónssonar verzlun-
arstjóra þar og konu iians, Ólafar llallgríms-
dótíur. í föðurætt er Jón af hollenzku bcrgi
brotinn, en í móðurætt er liann í skyldleika
við Jónas skáld Ilallgríinsson.
Strax sem liarn að aídri tiafði Jón yndi af
að teikna mvndir og liafði i þvi efni mynd-
ir úr dönskum blöðuni til hliðsjónar og fvrir-
myndar. Ekki datt Jóni þá sanit i lmg að liann
myndi ganga listabrautina og verða síðar tal-
inn í Jiópi lielztu brautryðjenda islenzkrar nú-
tíina málaralistar. Æviskeið hans var þá enn
óráðin gáta, að undanskyldu því einu að hann
sliyldi ganga mennlaveginn.
LISTMÁLARt
IJegar Jón var cnn harn að aldri, eða aðeins
þrettán ára gamall, lienti hann það slys að
líandleggsbrotna. Brotið greri illa og seint og
liiupu í það berklar. Fyrir bragðið varð Jón
árum saman að ganga með hendina í fatli og
öll J)au ár gat liann elvkert teiknað.
Aldamótaárið Jauk Jón stúdentsprófi við
Meimtaskólann í Revkjavik. Sama árið sigldi
liann til Khafnar og lióf verkfræðinám við
tækniháskólann þar.
Ekki festi Jón yndi við vérkfræðina, fannst
liún vera sér utan gárna og ákvað að hælta
við hana. Sneri hann þá við blaðinu og tók
að ínála. Gekk hann í skóla tii liins þekkta
danska niálara ZaJirlmanns og var lijá lion-
uum um margra ára skeið.
l’að mun Jiafa verið sumarið 1908, að Jón
lór til Noregs og dvaldi sumarlang’t með norsk-
um og sænskum málurum i Lillehammer.
Einn þessara félaga Jóns íiafði stundað Jist-
nám í París lijá franska málaranum Matisse, en
Jiann hafði um þrer mundir ekki aðeins djúp-
tælc áhrif á málarulist Frakka, lieldur og allr-
ar álfunnár og þótt viðar væri leitað. Bessi
ncmandi Matisse, cn liann var norskur, lét
svo mjög af list hans og kennsiuhæfileikum,
að .'lestir Jiinna uhgu málara sem liéldu sig í
lállehammer ákváðu að fara suður til Parísar
á fund hins franska snillings.
Næstu fjóra veturna dvaldi Jón i París og
slundaði nám hjá Matisse, en á sumrin fór
Jójí oftast heim til íslands og dvaldi hér heima
yfir sumarmánuðina.
A þessum árum naut Jón stvrks frá föður
sinum og má telja skilning hans á atferli son-
arins virðingarverðan, því þá þólti listamanns-
brautin vera sannkallaður ógæfuvegur og
þcim fáu mönnum, sem gcrðusl svo djarfir að
hclga sig listinni, var helzt líkt við íáráðlinga.
En Jón naut líka andícgs styrks frá móður
sinni, er livatti hann eindregið til þess að læra
að leikna þegar hún varð þess vör, hvað i
drengnuin bjó. Mun þetta liafa verið næsta ein-
stæður skilningur meðal 'foreldra á þeim ár
um, og þeim mun aðdáunarverðari sem þau
eiga heima fjarri heimsmenningunni — í litlu
afskektu sjávarþorpi á norðurströnd íslands.
Árið 1912 kemur Jón lieim frá París til árs-
dvalar og voru foreldrar lians þá bæði látin.
Ekki dvaldist hann samt lengi hér heima það
skiptið og flutti árið eftir til Danmerkur, þar
sem hann var samflevtt í 0 ár, eða þar til 1919.
Mun lieimsstyrjöldin fyrri einnig hafa ráðið
nokkuru um að liann kom ekki heim á þessu
árabili. En 1919 kemur .Tón heim í stutta kynn-
isför, en átti samt heima næstu árin á eftir í
Kaupmannahöfn. Ivom þó jafnan heim á sumr-
in og málaði hér.
Fram að þessum tíma eru helztu viðfaugs-
efni Jóns andlitsmyndir og samstillingar, en
eftir að hann kemur lieiin teluir hann óspart
til við landlagsmyndir og he'fir upp frá því

Villtir
svanir
Strokuhestur.