Forvitin rauð - 01.01.1974, Page 7

FÓSTUREYBINGAUÖGGJÖFIN
06 .
SJALFSÁXVÖRBUNARRETTURINN
Það halda hví ýmsir fram þessa dagana, að
núgildandi fóstureyðingarlög á Islandi lög
nr. 38 frá 28. jan. 1935 og lög nr. 16 frá
13. jan. 1938 standi fyllilega undir þeirri
almennu siðferðiskröfu, að lagaboð megi ekki
án gildra raka brjótá í bág við frelsi, jafn-
rétti og réttlæti, sem allir menn eiga heimt-
ingu á að njóta; né þá siðferðiskröfu, að
löggjafinn bæti úr brotalömum 1 bessu tilviki
ef bær er að finna. Það er rétt að taka bað
fram strax áður en lengra er haldið, að
undirrituð er, að íhuguðu máli, ekki beirrar
skoðunar að fóstur i móðurkviði (amk. ekki á
fvrri hluta broskaferils sins)sé manneskja,
sem beri sömu réttindi og skyldur og aðrir
menn, en áherslan sem er lögð á betta atriði
verður oft til að byrla upp sliku moldviðri,
að bað láist að hugleiða rétt konunnar itar-
lega og af alvöru. Slik rannsókn á stöðu og
rétti konunnar er þó forsenda bess að hægt
sé að gera raunhæfan samanburð. Það sém hér
fer á eftir er bví byggt á beirri fullyrðingu,
að fóstur sé ekki réttaraðili i sama skilningi
og manneskja sem hefur fæðst í bennan heim.
Vera má að flestum byki bað orðhengilsháttur
að taka bað fram, að "allir menn séu mann-
eskjur" og eigi rétt á að vera virtir og með-
höndlaðir sem slikir - allir jafnt. Það er
nú samt svo, að brátt fyrir mikil skrif, laga-
setningar í ýmsum löndum og albjóðlegar sam-
bykktir, sem ítreka betta atriði - svo sjálf-
sagt í raun, sýnir það sig æ ofan i æ, að
endurtekning bessarar staðreyndar er gagnleg
og nauðsynleg, einkum og sér i lagi, begar
um er að ræða samskipti ólikra kynstofna og
bjóða og einnig td. samskipti kynjanna.
Þeir sem réttlæta vilja mismunun fólks bera
meðal annars fyrir sig þau rök, að sumir
hópar fólks séu annað hvort vanbroska eða
siðferðilega brenglaðir eða skorti vitræna
skerpu, en slíkt sé grundvöllur bess að menn
beri réttindi og skyldur. Þvier jafnvel
haldið fram, að hópar, sem bera viss einkenni
séu ekki jafnréttháir öðrum mönnum, td. beir
sem eru svartir að hörundslit eða kvenkyns.
Málsvarar jafnréttis i bjóðfélögum með
allan bann breytileika og mismun, sem einu
bjóðfélagi er eðlilegur benda hins vegar á
bað, að virða beri hverja manneskju óháða
bví umhverfi, sem hún Er samtvinnuð, afrekum
sinum og löstum, kynbætti, litarhætti, bjóð-
erni, stöðu, kynferði osfrv. Allir einstak-
linrrar eigi rétt á bvi að vera virtir sem
skynsemis og tilfinningaverur, sem eiga sér
áhugamál og takmörk vegna sjálfsvitundar sinnar
og sjálfsvirðingar. Að enginn maður sé annars
tæki til að ná einhverju takmarki. I ljósi
bessa eigi allir jafnan rétt á að sjálfsvit-
und hans og sjálfsvirðing sé virt og að hann
eigi þess kost að spreyta sig. Með þennan
inngang I huga er bá rétt að hugleiða núgild-
andi löggjöf um fóstureyðingar, sem er dálítið
ruglingsleg, vecrna þess að lagaboðunum er skipt
milli tveggja löggjafa með ólikan tilgang og
málsmeðferð.
mwnci
"Lög um leiðbeiningar fyrir konur um varnir
gegn bví að verða barnshafandi og um fóstur-
eyðingar" nr. 38 frá 1935 leggja almennt bann
við fóstureyðingum, en leyfa undantekningu
frá bvi banni, ef ljóst er að lifi og hailsu
konunnar er mikil hætta búin (9. gr., sbr.
5.gr.)..