Forvitin rauð - 08.03.1979, Side 6

6
því aö vitund þeirra er mótuð af borgara
legri hugmyndafræöi um eðli og hlutverk
kvenna. A meðan staðan er svona getum við
talað um sérstaka kvennakúgun - stéttarlega
og kynferðislega (þ.e. kúgun kvenna vegna
kyns þeirra en sú kúgun er sameiginleg ölluir
konum). A meðan til er sérstök kvennakúgun
geta konur ekki staðið jafnfaetis körlum
yfirleitt - þegar hún er afnumin opnast
sá möguleiki.
Uppruni
UPPRUNI FJÖLSKYLDUNNAR
Bók Friedrich Engels Uppruni fjölsyld-
unnar, einkaeignarinnar og ríkisins kom
út árið 1884. Þessi bók Engels er sögu-
lega mjög merkileg og mikilvæg - en - ég
veit ekki um nokkurn kommúnistaflokk í
heiminum, nema Eik m-1, sem lætur sér
detta I hug að taka við þessu riti á ó-
gagnrýninn hátt. Rétt eins og engin marx-
isk umræöa hafi fariö fram í 95 ár 777
Fyrir tíma Engels hafði lltið verið
fjallað um fjölskylduna öóru vísi en á
siðfræóilegan hátt - mest hafði kirkjan
látið þessi mál til sín taka. Markmið
Engels var að lýsa þróun mannkynsins,
sýna hvernig sambýlis- og framleiðslu-
hættir þess væru samslungnir frá upphafi
og hvernig bág staða kvenna I fjölskyld-
unni og þjóðfélagi hans samtlma, væri
skilyrt og háð einkaeignarréttinum.Kenn-
ingar Engels voru I sem allra stystu máli
þessar:
1. A forsögulegum tíma var rlkjandi fjöl-
skylduform n.k. fjölhjúskapur. Börnin
voru kennd til móður og ættir raktar I
móðurlegg. Konur réðu lögum og lofum I
þjóðfélaginu - það var mæðraveldi en
hugsað sem "karlveldi" þar sem skipt hef-
ur verið um hlutverk kynjanna.
2. Afstæður breytast, þéttbýli vex, hjú-
skaparhringurinn þrengist og parafjöl-
skyldan kemur upp. Karl og kona búa sam-
an með börn sln sem enn eru kennd til móð-
ur. Karlinn hefur fengið meiri rétt en
áður. Báðir aðilar hafa rétt til að
slíta hjúskapnum og fylgja þá börn móður-
inni.
3. Framleiðsluhættir breytast verulega,
húsdýr eru nú tamin og hjarðirnar orðnar
uppspretta auós - einkaeignar fjölskyld-
unnar. Staða karlmannsins eflist - staða
konunnar veikist og farið er að kenna
börn til föður svo að þau geti erft eftir
hann. Um leið er krafist fullkominnar
kynferðislegrar tryggðar af konunni, hún
verður valdalaus og kúguð. A sama tíma,
með auknum umsvifum utan húss, hefst
þrælahald þannig að uppruni kvennakúgunn-
ar og stéttaþjóðfélagsins eru nokkurn
veginn samtlmaatburðir.
Þegar hér er komið sögu er Engels kom-
inn fram á tlma sem sagnaritun okkar og
þekking spannar. Hann rekur slðan þróun
fjölskyldunnar og framleiðsluháttanna
fram á sinn dag - síversnandi stöðu
kvenna og er ekkert að skafa utan af þvl
þegar hann segir:
Sérfjölskylda nútlmans er grundvöll-
uð á þrælkun konunnar á heimilinu,
hvort sem hún er opinber eða dul-
klædd - og þjóðfélagið er sett sam-
an úr eintómum sérfjölskyldum. Þær
eru sameindirnar I félagsheildinni.
Karlmaðurinn er langoftast fyrir-
vinna og framfærandi fjölskyldunnar
að minnsta kosti með eignastéttunum.
Og það veitir honum drottinvald, sem
þarfnast ekki neinna auka-forrétt-
inda eða lagafríðinda. I fjölskyld-
unni er hann borgarinn, eiginkonan
verkalýðsstéttin.(403-Orvalsrit I)
Og Engels segir:
Það mun þá sýna sig, aó fyrsta for-
sendan fyrir frelsi konunnar er, að
kvenþjóðin taki þátt I framleiðsl-
unni. En skilyrði þess er, að sér-
fjölskyldan verði ekki lengur nein
framleiðslueind I þjóðfélaginu. Sá
eiginleiki hennar verður að hverfa.
(403)
Það hefur verið undirstrikað hér að
framan hve mikið sögulegt gildi Uppruni
fjölskyldunnar hefur sem ein fyrsta vls-
indalega úttektin á fjölskyldunni út frá
sjónarhóli efnishyggjunnar. Hitt er svo
annað mál að ekki verður gengið fram hjá
því sem úrelst hefur I þessu riti. Hér
skal gerð örstutt grein fyrir helstu og