Morgunblaðið - 02.11.1953, Qupperneq 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Mánudagur 2 nóv. 1953
tengsli við þá vél er lauk prent-
ninni. Brotvélin skilaði blaðinu
amanbrotnu og samanhangandi
síðum. Báðar voru þessar prent-
élar að sjálfsögðu gerðar fyrir
þókaprenntun. Var ganghraði
leirra um 15 hundruð eintök á
lukkustund. Þetta fyrirkomulag
prentuninni hélzt allt til árs-
is 1943.
, ÓN ÞOBLÁKSSON VILDI
ÍAMEINA ÍSAFOLD OG VÖRÐ
I árslok 1929 vakti Jón Þor-
wmmm
Árni Jónsson frá Múla
áksson, formaður Sjálfstæðis-
lokksins, máls á því við stjórn
irvaks, hvort ekki væri hentug-
st fyrir málefni Sjálfstæðis-
lokksins að sameina vikublöðin
safold og Vörð, en flokkurinn
lafði þá undanfarið gefið út
/örð og staðið straum af útgáfu-
ostnaðinum. Jón var á þeirri
koðun, að hentugra væri það að
msu leyti fyrir rekstur stjórn-
nálablaða og framgang nytja-
nála, að blöðin væru rekin af
nstaklingum eða félögum.
Á fundum sem haldnir voru í
útgáfufélaginu um þessi áramót,
var það samþykkt að útgáfu-
félagið tæki að sér vikublað
flokksins. er framvegis skyldi
>era nafnið ísafold og Vörður.
jkyldi Sjálfstæðisflokkurinn
era nokkuð af útgáfukostnaði
ikublaðsins. En ekki hefur
JJiént verið hirt um að fram-
ylgja þeim samningi til hlítar,
ð því er snertir tillag flokksins
il útgáfunnar, enda hefur Morg-
inblaðið haft af því hag, bæði
ainan og óbeinan, að forystu-
nenn Sjálfstæðisflokksins hafa
átið sér annt um að skrifa um
elferðarmál flokksins og þjóð-
innar í Morgunblaðið, með það
vrir augum, að þessar greinar
irtust einnig í vikublaðinu.
Fram að þessum tima hafði
lorgunblaðsútgáfan ekki verið í
einu slíku beinu sambafidi við
tarfandi stjórnmálaflokka í land-
nu, eins og hún hefur verið síð-
n.
t'FIR FYRSTU TUGÞÚSUNDIN
Árið 1943 var upplag blaðsins
rðið það míkið, að engin leið
ar til að ljúka við prentun þess
síðu biaðs á viðunandi tíma
yrir kaupendurna. Auk þess var
laðið orðið næsta ófullnægjandi,
æði fyrir lesendur og auglýsend-
r, enda urðu hinar hæggengu
bókapressur að skila rúmlega 11
þúsund eintökum yfir nóttina.
Á árunum fyrir 1943 voru að-
alstarfskraftar ritstjórnarinnar
með ritstjórunum þeir ívar Guð-
mundsson, sem mú er starfsmað-
ur hjá Sameinuðu þjóðunum í
New York, og Pétur Ólafsson
hagfræðingur. Hann starfið hjá
blaðinu til haustsins 1942. Á með-
an hann var starfmaður blaðsins
var hann á kunnum slóðum, því
í ísafoldarprentsmiðju er hann
fæddur, og þar sleit hann barns-
skónum, sonur Ólafs Björnsson-
ar annars stofenda Morgunblaðs-
ins og sonarsonur Björns Jóns-
sonar ráðherra, stofnanda ísa-
foldar.
ívar Guðmundsson kom til
blaðsins árið 1934 og var við það
blaðamennskustarf fram til árs-
ins 1951.
Þegar starfsmönnunum fjölg-
aði hafði hann á hendi frétta-
stjórn innlendra frétta.
Tvímælalaust var það ekki
sízt þessum mönnum að þakka,
að það tókst að þoka upplagi
blaðsins upp fyrir fyrsta tug þús-
unda með þeim þröngu og ófull-
komnu útgáfuskilyrðum sem
blaðið hafði haft fram til þessa.
Og frú Þórunn Hafstein, er
hafði á hendi þá nýbreytni við
mm
■Vo&tUU*
Jón Pálmason
Sigurður Kristjánsson
blaðið á þessum árum, að annast
sérstaka kvennasíðu auk annarra
daglegra ritstarfa.
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA
FLYTUR í ÞINGHOLTS-
STRÆTI EN MORGUNBLAÐIÐ
FÆR AÐ VERA KYRRT
Vorið 1943 flutti ísafoldar-
prentsmiðja í hin nýju húsakynni
í Þingholtsstræti 5. Rýmkaðist þá
svo um í prentsalnum við Vall-
arstræti, að rúm varð þar fyrir
nýja hraðgengari prentvél er
gæti afkastað stærra blaði en 8
síðum.
Fyrir blöð með álíka miklu
upplagi og Morgunbiaðið var
1943, hafa menn að jafnaði þa
tegund véla sem venjulega eru
kenndar við há’f-„rotation“. f
þeim vélum eru blöðin prentuð
af samanhangandi pappírsrúllu,
í stað þess að bókapressurnar
prenta á afmarkaðar lausar
pappírsarkir.
Fengin var frá Goss-verksmiðj-
unni í Chicago slík prentvél, er
getur afkastað. prentun 16-síðu
blaðs í því broti, sem notað er á
ísl. dagblöðum. — Ganghraði
hennar á að vera um 3500 ein-
tök á klukkustúnd. Var þessari
nýju prentvél komið fyrir í véla-
sal ísafoldar ásamt með setning-
arvélum. Var þetta fyrsta prent-
vélin af þessari gerð, er til lands-
ins kom. Á sama tíma keypti
Morgunblaðið tvær setningar-
vélar, sem nota skyldi við prent-
un blaðanna. En önnu.r tæki til
prentunarinnar, útvegaði ísa-
fold og allt starfslið Morgunblaðs
ins var í hennar þjónustu nema
þeir menn, sem önnuðust prent-
un í hinni nýju prentvél.
Þetta fyrirkomulag á sam-
vinnu Morgunblaðsins og ísa-
foldarprentsmioju hélst til 1. júlí
1948. Þá hafði Morgunblaðið afl-
að sér þeirra tækja, sem þurfti
til að annast prentunina að öllu
leyti. Síðan hefur útgáfufélagið
að öllu leyti annast prenunina.
NÝIR STARFSMENN
KOMA TIL SÖGUNNAR
Um það leyti, sem hin merku
tímamót gerðust í útgáfu Morg-
unblaðsins, er fyrsta Goss-prent-
vélin var tekin í notkun við
prentunina, bættust nýir men að
ritstjórninni, þeir Þorbjörn Guð-
mundsson, er nýlega hafði lokið
stúdentsprófi við Menntaskólann
á Akureyri, og sr. Jens Bene-
diktsson. Hann hætti við að taka
að sér prestskap að afloknu námi
og ákvað að helga sig blaða-
mennskunni, enda gat hann gert
sér vonir um glæsilegan blaða-
mennskuferil. Morgunblaðið naut
því miður allt of skamma hríð
frábærlega fjölbreyttra gáfna
Jens Benediktssonar. Þetta ó-
venjulega lipurmenni mun áreið-
anlega hafa verið meðal fjölhæf-
ustu blaðamanna landsins. Hann
andaðist skyndilega 1. desember
árið 1946.
Ýmsir hafa unnið við ritstjórn-
ina um lengri eða skemmri tíma
á þessum árum, m. a. þessir
Guðmundur Ásmundsson cand.
jur., frk. Margrét Indriðadóttir,
er nú starfar að fréttaöflun út-
varpsins, Gísli J. Ástþórsson frá
Vestmannaeyjum, en hann hafði
m. a. lagt stund á blaðamennsku-
nám í Vesturheimi, Ásgeir Pét-
ursson cand. jur., Stefán Hilm-
arsson cand. jur., og á síðustu
árum Bjarni Sigurðsson guð-
fræðinemi og á síðustu misserum
Gunnar Schram stud. jur. Eftir
að Bjarni hafði samfleytt í nokk-
ur ár unnið við ritstjórnina, hef-
ir hann síðustu sumur unnið við
blaðið fjölþætt störf, m. a. ritað
greinar um guðfræðileg efni er
sérstaka eftirtekt hafa vakið,
skrifað fyrir Víkverja og erlend-
ar fréttir o. fl. En Gunnar Schram
hefir haft umsjón með æskulýðs-
síðunni, ritað um stjórnmál, þing
fréttir o. fl. Hann er meðal
efnilegustu ungra manna í Sjálf-
stæðisflokknum.
Að sjálfsögðu hefur starfstil-
högunin við ritstjórnina orðið
smátt og smátt allt önnur en hún
var á þeim tíma, er aðeins þrír
Austurland, er hann gaf út næstu
árin. Við ritstjórn ísafoldar tók
Sigurður Kristjánsson 1931 og
starfaði að henni næstu tvö ár.
Árni Jónsson frá Múla kom
nokkru síðar aftur að ritstjórn
Morgunblaðsins og ísafoldar, og
vann þar ásamt erindx ekastörf-
um við Samband íslenzkra fisk-
framleiðenda á árunum 1936 til
1939. Jón Pálmason, alþingismað
ur og meðritstjóri Isafoldar og
Varðar frá 2. október 1943 til s.l.
vors.
Sigurður Bjarnason frá Vigur
vann í ígripum við Morgunblað-
ið á námsárum sínum, en gerðist
fastur starfsmaður ritstjórnar-
innar árið 1947. Hefur hann að
Sigurður Bjarnason
til fjórir ménn höfðu ritstjórn-
ina á hendi. Hefur hún enn tekið
miklum breytingum síðan það
tókst að stækka blaðið í núver-
andi stærð þess. Breyttir og bætt-
ir starfshættir við ritstjórnina
eiga líka, að nokkru leyti, rót
sína að rekja til þess, að á und-
anförnum árum hefur myndast
sérstök starfsstétt með þjóðinni,
þar sem eru þeir menn sem starfa
við blöðin og fréttasöfnun út-
varpsins. Gera þessir menn að
sjálfsögðu meiri kröfur til af-
markaðs vinnutíma heldur en
þeir fáu menn, er á undanförn-
um áratugum unnu að ritstjórn
Morgunblaðsins oft á tíðum nótt
með degi, allan ársins hring, til
að koma blaðinu út, eftir því sem
þáverandi kringumstæður frek-
ast leyfðu.
STJÓRNMÁLARITSTJÓRAR
Stjórnmálaritstjórar Isafoldar
voru m. a. þessir á starfsárum
Jóns Kjartanssonar við blaðið:
Árni Jónsson frá Múla frá árs-
byrjun 1930, en hann hafði þá
um hríð verið ritstjóri Varðar.
Nokkru síðar hvarf hann til Seyð-
isfjarðar, stofnaði þar blaðið
Pétur Ólafsson
mestu haft stjórnmálaritstjórn-
ina á hendi síðan Jón Kjartans-
son tók við sýslumannsembætti
Skaftafellssýsiu og fram á þenn-
an dag. Væri óskandi að Morg'-
unblaðið og Sjálfstæðisflokkur-
inn fengi að njóta starfskrafta
Sigurðar sem lengst í þessari
stöðu hans.
Síðan ívar Guðmundsson hvarf
frá blaðinu, hefur Þorbjörn Guð-
mundsson, sem þá var nýútskrif-
aður stúdent frá Akureyrarskóla,
haft á hendi umsjón með frétta-
söfnun ritstjórnarinnar og niður-
röðun efnis. Er hann frábær að
regiusemí og áreiðanleik í hví-
vetna. Áður hafði hann aðallega
starfað að íþróttafréttum og öðru
skyldu efni.
Sverrir Þórðarson gerðist
starfsmaður ritstjórnarinnar fyr-
ir 10 árum, en áður hafði hann
um skeið verið starfsmaður
; Landsbankans. Vinnur hann að-
i allega að öflun og ritstjórn inn-
j lendra frétta og er, sem kunnugt
er, afkastamikill starfsmaður,
áhugasamur og árvakur.
Erlendu fréttirnar hafa þeir
nú á hendi Þorsteinn Thoraren-
sen cand. jur., Atli Steinarsson
og Matthías Jóhannessen stud.
mag. Þorsteinn kom fyrst að rit-
| stjórninni í júní 1947, en lauk
lögfræðinámi sínu samhliða rit-
stjórnarstörfum árið 1952. Hefur
hann af miklum dugnaði aflað
sér víðtækrar þekkingar á þróun
fvar Guðmundsson
heimsmá'anna og er fjölfróður
maður með afbrigðum.
Atli Steinarsson kom að rit-
stjórninni í júlí 1950 að afloknu
stúdentsprófi. Skömmu síðar tók
hann að sér íþróttafréttirnar *og
hefur haft þær á hendi síðan.
Auk þess vinnur hanu við er-
lendu fréttirnar og hefur lagt
mikla vinnu í ritstjórn „Daglega
lífsins".
Á síðasta ári bættist ritstjórn-
inni nýr starfsmaður, Matthías
Jóhannessen stud. mag, er bæði
hefur unnið við erlendu fréttirn-
ar og annast, meðal annars, að
verulegu leyti þá erlendu bók-
menntaþætti, sem birzt hafa í
biaðinu við og við, skrifað „Dag-
lega lífið“ með Atla af lipurð og
smekkvísi o. fl. Hugþekkur sam-
starfsmaður er má vænta mikils
af í framtíðinni.
Sigurlaug Bjarnadóttir, cand.
mag., hefur á síðasta ári lagt
stund á viðtöl í blaðinu og tekizt
vel. Hefur hún auk þess aðalum-
sjón með kvennasíðunni. Nýtur
hún þar aðstoðar Önnu Bjarna-
son, er auk þess vinnur við bæj-
arfréttir og ýms önnur störf til
léttis við ritstjórnina. Hefur hún
verið við blaðið frá því í ágúst
1951.
Að sjálfsögðu er ritstjórnln
svo fámenn, enn sem komið er,
að starfsskiptingin getur aldrei
orðið nákvæm. — Menn verða
iðulega að hlaupa í skarðið fyrir
félaga sína, eftir því sem henta
þykir á hverjum degi. Þá reynir
á að samvinna sé hin bezta. Því
án góðrar samvinnu og án ein-
lægs samstarfs verða hin dag-
legu störf naumast unnin sem
skyldi. Enda hefur, sem betur
fer, sá andi ráðið í ritstjórninni
alla tíð og störfin fyrir það unn-
ist léttar og ánægjulegar.
Frá því á árinu 1941 hefur
blaðið haft í þjónustu sinni loft-
skeytamann, er vinnur að upp-
töku frétta. Fjórir hafa þeir alls
verið, er hafa haft þau störf á
hendi. Fyrsta misserið Kjartan
Steinback, þá tók við Haukur
Jens Benediktsson
Jóhannesson, þá Halldór Jóns-
son, síðar ritstjóri Sjómar.na-
blaðsins.
Frá því 1. apríl 1946 hefur
Guðmundur Eyþórsson haft það
starf á hendi. Er það veigamikið
fyrir erl. fréttaþjónustuna. Þá
starfar hann einnig við frétta-
ritstjórnina á kvöldin o. fl.
FRÉTTARITARAR ERLENDIS
Fréttaritara hefir blaðið að
jafnaði haft erlendis. Lengst hef-
Þórunn Hafstein