Morgunblaðið - 24.04.1958, Síða 9

Fimmtudagur 24. aprfl 1958
MORGVNBLXÐ1Ð
9
Thora Friðriksson — Minningarorð
Á MORGUN verður borin til
hinztu hvíldar Thora Freder-
ikke Halldórsdóttir Friðriksson
eftir langan og fagran ævidag.
Fröken Thora var fædd í
Reykjavík 22. maí 1866, dóttir
Halldórs yfirkennara Friðriks-
sonar og konu hans Charlotte
Karoline f. Degen, danskrar ætt-
ar, er andaðist hér í bæ háöldruð
1911. Börn peirra hjóna voru sex,
Móritz læknir í Vesturheimi,
Júlíus, héraðslæknir í Húnaþingi
og síðar heilbrigðisfulltrúi í
Reykjavík, Sigríður kona síra
Janusar prófasts Jónssonar í
Holti í Onundarfirði, síðar kenn-
ari við Flensborgarskóla, Anna
kona Halldórs Daníelssonar
hæstaréttardómara, ída, kona
síra Kristins Daníelssonar að Út-
skálum og Thora Frederikke.
Halldór Friðriksson var á
sinni tíð landskunnur þjóðskör-
ungur einlægur samherji Jóns
forseta Sigurðssonar í frelsisbar-
áttu íslendinga óg atkvæðamaður
mikill í bæjarmálum Reykjavík-
ur. Á uppvaxtarárum fröken
Thoru var talsvert öðru vísi um-
horfs í Reykjavík en nú er í dag.
Þegar tignarmenn bar að garði,
útlenda sem innlenda var ekki
til annarra að leita um fyrir-
greiðslu og móttöku en heimili
helztu embættismanna og heldri
borgara. Eitt slíkra heimila var
heimili Halldórs yfirkennara.
Þangað leituðu margir og þarf
vart að efa að hugur hinnar ungu
kynslóðar á heimilinu hafi verið
opinn og næmur fyrir þeim marg
víslegu áhrifum, sem stöfuðu frá
þessum ferðamönnum og hún orð
ið margs vísari um siði og háttu
annarra þjóða, en vitneskja um
slíkt lá þá ekki laus fyrir meðal
ungs fólks almennt.
Fröken Thora hneigðist
snemma til bóklegra iðkana, en
þá þekktist ekki, að kvenfólk
gengi menntaveginn, færi í latínu
skólann, enda efasamt að slíkri
nýjung hefði verið vel tekið af
þeim, sem með völdin fóru. En
þrátt fyrir það hlaut fröken
Thora þá beztu menntun, sem
kostur var á. til munns og hanaa
og þarf eigi að orðlengja, að hún
gerðist hinn mesti tungumála-
garpur er fram liðu stundir. Hún
talaði og las Norðurlandamálin,
ensku og þýzku og, sem vax all-
sérstakt þá, hollenzku. En eitt var
málið þó, sem átti hug hennar
allan, franskan. Frönsk tunga,
franskar bókmenntir og frönsk
menning voru hennar hugðarefni.
Og það má óhætt segja, að
meðan henni entust kraftar og
heilsa, var það ævistarf hennar
að auka meðal landa sinna þekk-
inguna á þessari mikilhæfu og
glæsilegu þjóð, tungu hennar,
bókmenntum og sögu. Hún samdi
og gaf út kennslubók í franskri
málfræði með lesköflum, ætlaða
börnum. Var sú bók talsvert not-
uð en mun nú líklegast útseld.
Þegar félagið Alliance franc-
aise var stofnað 1911, var frök-
en Thora meðal helztu hvata-
manna þess og var um mörg ár
forseti þess og síðan heiðursfor-
seti. Hún lét jafnan starfsemi
þess sig miklu skipta og bar hag
þess jafnan fyrir brjósti.
Fröken Thoru var sýnt um rit-
störf og frá hennar hendi eru
margar athyglisverðar greinar,
minningar frá æskuárum og ýmis
legt um frakknesk málefni, sem
hún jafnan bar fyrir brjósti. Hún
var oft á fyrri árum langdvölum
erlendis, einkum í Frakklandi en
þar átti hún bæði einlæga vini
og dáendur, enda hún sjálf
glæsilegur fulltrúi þjóðar sinnar
hvar sem hún fór, sakir mennt-
unar, mannkosta og fágaðrar
framkomu.
Chevalier de la Légioh d’honn-
eur (1928).
íslenzk stjórnarvöld mátu einn
ig störf hennar á þessu sviði.
Hún var sæmd riddarakrossi
fálkaorðunnar 1935 og hin -síð-
ustu ár veitti Alþingi íslendinga
henni í viðurkenningarskyni fyr-
ir ritstörf og menningarstarfsemi,
heiðurslaun.
Ég kynntist fröken Thoru fyrst
er ég sem menntaskólapiltur las
með vini mínum og bekkjarbróð-
ur Daníel Halldórssyni og var til
húsa hjá foreldrum hans Halldóri
Daníelssyni þáverandi bæjarfó-
geta og frú Önnu. Ég minnist
þaðan margra ánægjustunda,
skemmtilegra kvöldstunda, —
heima hjá fölskyldunni við fjör-
ugar og fræðandi viðræður hús-
bóndans eða við spil. Og einna
minnisstæðust verður mér ystir
húsmóðurinnar hin glæsilega og
hámenntaða fröken Thora Fr ð-
riksson, sem var þar tíður gestur
°g fylgdist með námi okkar
Daníels, gaf okkur heilræði og
var óþrjótandi brunnur fræða um
framandi þjóðir, siðu þeirra og
háttu, en fyrst og seinast um
hennar dásamlega Frakkland og
þess glæstu þjóð. Síðan hefir mik
ið vatn til sjávar runnið og leiðir
okkar skildu um langan tírna.
Seinna bar fundum okkar saman
í Alliance francaise. Þá hafði ég
lítils háttar kynnzt þeim sömu
hugðarefnum og hún átti sér. Ég
minnist með ánægju samtsarfs
okkar í því félagi. En við nánari
kynni sem fullorðinn rnaður varð
hún mér einnig meira en sam-
starfsmaður. Þegar ég hugoi að
sögu míns eigin lands á síðustu
öld og sögu þeirra miklu manna
og frunaherja í frelsisbaráttu ís-
lendinga, Jóns forseta, Halldórs
Friðrikssonar, sem allir höfðu
hnigið til foldar fyrir mitt minni,
gat ég ekki varizt þeirri hugsun,
að þessi kona, sem ég var að tala
við, var lifandi boðberi þessara
sömu manna, samtímismaður
þeirra og samtímismaður minn.
Og boðin, sem hún flutti mér og
sjálfsagt mörgum fleiri, með
starfi sínu meðal okkar voru
þessi: „Honneur et Fidélité", heið
ur og trúmennska.
Seinni hluta ævinnar fékkst
fröken Friðriksson við kaupskap
í félagi við sambýliskonu sína
frú Kristínu Sigurðsson. Hún átti
fagurt og friðsælt heimili og
fékkst jafnan við hugðarefnin,
þegar annir dagsins leyfðu.
Hin síðustu ár var fröken Frið-
riksson þrotin að kröftum og
heilsu. Naut hún þá ástríkrar um
önnunar systurdóttur sinnar frú
Leopoldinu Eiríkss og dóttur
hennar frú Onnu Eiríkss. Á síð-
astliðnu hausti var heilsu hennar
svo komið, að sjúkrahúsvist var
óumflýjanleg. Hún andaðist á
sjúkrahúsi hinn 18. þ. m. rúmum
mánuði ífátt í 92. árið.
Með fröken Thoru Friðriksson
er gengin mikilhæf og glæsileg
menntakona, sem verður minnis-
stæð öllum þeim, sem henni
kynntust.
Aðstandendum hennar votta
ég innilega samúð.
Magnús Jochumsson.
Plastnetakúlur
með eyrum og án eyrna og
Plastnetahríngir
fyririiggjandi.
BORGARFELL hf, Klapparst. 26.
sími 11372.
Dúnhelt léreft
NÝKOMIÐ MJÖG GOTT
DÚNHELT LÉREFT.
Laugaveg 60
Atvinna
l
Afgreiðslumaður óskast í bifreiðaverzlun vora.
Frakkland mat að verðleikum
störf hennar í þágu franskrar
menningar hér í landi. Af Frakk-
landsstjórn var hún sæmd þess-
um heiðursmerkjum:
Officier d’ Académie (1909),
Officier de L’Instruction pub-
lique (1926),
Upplýsingar hjá verzlunarstjóra.
Egill Vilhfálmsson h.f.
Laugaveg 118
i
Hollenzkar
kven- og unglingakápur komnar
EROS Hafnarstræti
Þýzkir
sumarkjólar og pils
EROS Hafnarstræti
Amerískir
greiöslusloppar
EROS Hafnarstræti
Kvenblússur
nýkomnar í fjölbreyttu úrvali
EROS Hafnarstræti
Barnakjólar
Amerískir barnakjólar
margir litir og gerðir
EROS Hafnarstræti
Amerískir
Barnagallar (vatteraðir) margir litir
EROS Hafnarstræti
Verzlunin EROS
óskar öllum viðskiptavinum sínum
óumaró