Morgunblaðið - 03.04.1959, Side 6

6
MORGUNBLAÐ1Ð
Föstudagur 3. apríl 1959

Foss í Hvítá
Sýning Ásgríms Jónssonar
ÞAÐ var löngum venja Ásgríms
málara Jónssonar, hér áður fyrr,
að efna til sýninga á verkum
sínum um páskana. Þessi venja
Ásgríms var orðin snar þáttur í
hinni miklu hátíð, og mér er
sagt, að margir aðdáendur hans
hafi jafnan beðið sýninga mál-
arans. með engu minni óþreyju
til fundið af ráðamönnum, að
efna til sýningar á þeim verk-
um, sem Ásgrímur Jónsson á-
nafnaði íslenzka ríkinu eftir
sinn dag, einmitt á þessum tíma.
Sýning sú, sem nú stendur í
Listasafni ríkisins er hin fróð-
legasta í alla staði. Sú mikla
gjöf, er Ásgrímur Jónsson færði
þjóð sinni, er svo risavaxin, að
•' •»«««■• ' "X ff' ''"S's'tlX ■wt-r'r v. ,, fyj.

Elliðaárvogurinn
«n sjálfrar hátíðarinnar. Sumir
munu jafnvel hafa talið Ás-
grímssýningu einn þátt sjálfra
páskanna. Það var því mjög vel
þau húsakynni ,sem Listasafnið
ræður yfir, geta ekki rúmað
nema lítinn hluta af því mikla
dagsverki, er hinn aldni meist-
Aðalf undir
deilda KRON, verða haldnir sem hér segir:
1. deild. (Hverfisbúð Skólavörðustig 12) föstudaginn 3. apríl
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.

Vegamótum)
Fálkagötu 18)
Nesvegi 31)
Barmahlíð 4)

Grettisgötu 46) mánudaginn 6.
Vesturgötu 15) þriðjudaginn 7.
Skerjafirði) miðvikudaginn 8.
fimmtudaginn 9.
föstudaginn 10.
mánudaginn 13.
þriðjudaginn 14.
Bræðraborgarstíg 47) miðvikud. 15.
Hverfisgötu 52) fimmtudaginn 16.
Langholtsvegi 130) föstudaginn 17.
Kópavogi) mánudaginn 20.
Hrísateig 19) þriðjudaginn 21.
Langholtsvegi 124) miðvikud. 22.
(Smáíbúðahverfi) föstudaginn 24.
Fundirnir verða allir haldnir í fundarherbergi fé-
lagsins á Skólavörðustíg 12, og hefjast kl. 8,30 e.h.,
nema fundur 12. deildar, sem verður í Barnaskólamun
við Digranesveg, Kópavogi.
K. R. O. N.
ari hafði lokið i vinnustofu sinni,
er hann féll frá. Það er því mjög
hugvekjandi, einmitt nú, hvert
ástand er ríkjandi í húsnæðis-
málum Listasafnsins, og vonandi
verður þess ekki langt að bíða,
að hægt verði að búa sómasam-
lega um þau listaverk, sem þeg-
ar eru í eigu þess. Það sýnir
glöggt, hve þörfin er mikil, þeg-
ar það kemur í ljós„ er braut-
ryðjandi íslenzkrar málaralistar
fellur frá, að ekki er hægt að
koma fyrir nema litlum hluta af
verkum hans til sýningar í þeim
bráðabirgða húsakynnum, sem
Listasafnið ræður yfir.
Að þessu sinni ætla ég ekki
að fara mörgum orðum um list
Ásgríms Jónssonar. Það er ó-
þarft með öllu, og sú grein, er
ég reit hér í Morgunblaðið fyrir
þrem árum í tilefni af yfirlits-
sýningu Ásgríms Jónssonar átt-
ræðs, á í flestum atriðum við
þau listaverk, sem nú eru til
sýnis, enda mun engum koma í
hug að vefengja list Ásgríms og
þann árangur, sem hann náði í
verkum sínum. Að sjálfsögðu
eru þó ekki öll verk þessa mikla
málara jafn góð, en það er önn-
ur saga og kemur raunar mjög
lítið til greina við heildarmat.
Það eru ekki margir listamenn í
sögunni, sem hægt er að segja
um, að eingöngu hafi látið eftir
sig sígild verk, og það verður
ekki með sanni sagt um nokkurn
íslenzkan málara enn sem kom-
ið er.
Úrval það, er hér getur að líta,
er að vísu aðeins sýnishorn af
því mikla safni, er íslenzka rík-
ið hlaut að listamanninum látn-
um. Samtímis þessari sýningu er
sýning á verkum Ásgríms Jóns-
sonar í Kaupmannahöfn, og á
leið til Rússlands munu einnig
verk úr þessu safni. Á þessu sést
glöggt, hve umfangsmikið og
gæðaríkt safn Ásgríms hefur ver-
ið, er hann lézt. Það kemur
einnig vel í ljós á þessari sýn-
ingu, að listamaðurinn hefur
unnið verk sín á löngu tímabili
og margunnið mörg þeirra, þar
til hann hefur náð þeim árangri,
er var að hans skapi. Mikið af
verkunum hafa ekki komið fram
á sýningu fyrr, og er fróðlegt að
kynnast þeim nú. Sérstaklega eru
það sum eldri verk Ásgríms, sem
vekja eftirtekt mína í þessu
sambandi. Sum þeirra eru með
því bezta, sem við eigum í mynd-
við nánari kynningu. Það er eitt-
hvað náskylt með þessu verki og
sumum af beztu vatnslitamynd-
um Ásgríms. Eitthvað, sem nær
tangarhaldi á manni vegna
mýktar litarins og einfaldleika.
Eitthvað, sem verður svo sam-
gróið raunveruleikanum, að á-
horfandinn hrífst með og upp-
lifir töfra sólsetursins.
Mörgum öðrum verkum væri
hægt að gera skil í þessu skrifi,
en ég læt þetta nægja. Það er
heldur ekki ætlun mín með þess-
um orðum að leggja nokkurn
frekari dóm á list Ásgríms. Ég
vil aðeins minnast á þá ánægju,
er ég hafði af því úrvali vatns-
litamynda, sem þarna er að sjá,
og um leið þakka þeim, er
völdu.
Ef það er satt, að sýning Ás-
gríms eigi ekki að standa nema
tvær vikur, vil ég vekja athygli
þeirra, er því ráða, á því að það
er alltof stuttur tími. Sýning sem
þessi verður að standa lengur,
svo að gott tóm gefist til að at-
huga hana vel og gaumgæfilega.
Þýtur i Jaufl
list, og ég efa, að hægt sé að
finna verk, er standa þeim á
sporði hérlendis. Ég skal aðeins
nefna tvö dæmi: No. 2, „Elliða-
árvogurinn“, er máluð í mjúk-
um hvítum litum. Létt og leik-
andi í formi og gefur fullkomlega
kyrrð þessa snævi þakta vetrar-
dags. Listamaðurinn nær alger-
um tökum á fyrirmyndinni og
túlkar hana á iátlausan, en sterk-
an hátt. No. 40, „Sólsetur í
Reykjavík", er að mínum dómi
eitt sérstæðasta listaverk Ás-
gríms Jónssonar. Þar tekst hon-
um að töfra fram magnaða liti,
sem við fyrstu sýn virðast ekki
eins áhrifamiklir og þeir verða
Það er ómetanlegt a8 sjá slíka
j sýningu, og gefa verður almenn-
ingi góðan tíma til að kynnast
nánar þeim verkum, er meistari
Ásgrímur hefur skapað og gefið
þjóð sinni. Sjaldan verður góð
list of gaumgæfilega skoðuð, og
einasta verulegt þakklæti, sem
hægt er að sýna hinum látna
listamanni, er það, að þjóðin
skoði og kynnist verkum þeim,
er hann lét henni eftir að loknu
miklu dagsverki.
Ég þakka að lokum þeim, sem
að sýningu þessari hafa staðið,
og er þeim mikill sómi að. Samt
er Ásgríms mestur sóminn.
Valtýr Pétursson.

skrsfar úr daglega lífirsu J
Vor í lofti.
VETURINN hefur haldið okkur
í sínum köldu greipum, viku
eftir viku og mánuð eftir mánuð.
Það er eins og alltaf hafi verið
vetur og maður er búinn að venja
sig við bað. Hlý föt eru við hend-
ina og inni er kynt nægilega
mikið til að þar geti verið nota-
legt á morgnana, um miðjan dag-
inn og á kvöldin. Það er rétt eins
og að fara í kalt, hressandi
steypibað, að skjótast á milli
húsa. Við erum sem sagt í vetr-
arham,
Skyndilega hlýnar um nokkur
stig. Allt lítur út nákvæmlega
eins og í gær, en þegar maður
gengur niður götuna. strýkst
mildur, rakur blær um vangana.
Maður lyftir höfðinu, dregur
djúpt andann — og inni fyrir
byrjað eitthvað að bráðna, gligg,
gligg — veturinn hefur sleppt
taki sínu — gligg, gligg . . .
Garðeigendur fara
af stað.
Apáskadaginn sást það greini-
lega, að farið er að voia í
hugum fólks. Meðan skólin skein
um miðjan daginn, voru konur
í drögtum og frakkalausir karl-
menn komnir út á götuna með
krakka í bálfsokkum á milli sín.
Garðeigendur tóku sér verkfæri
í hönd og fóru að hamast við að
vinna í görðum sínum. Við höf-
um átt því að venjast undanfarin
ár, að orðið sé hlýtt á páskum
og að úr því komi ekki kuldakast,
sem skaði gróðurinn. Slík reynzla
gerir menn að sjálfsögðu bjart-
sýna.
Undanfarna daga hafa Reyk-
víkingar virt fyrir sér með
ánægju, hve mikið trén eru
íarin að bruma. Þegar fór
að snjóa síðastliðinn miðviku-
dag, hringdi ég til Hafliða Jóns-
sonar, garðyrkjuráðunauts bæjar
ins, og spurði hann hvort það
mundi i.ú ekki fara afleitlega með
trén. Hann kvað enga hættu á
því. Þetia mundi engin áhrif hafa
á gróðurinn, því ekki hefðu verið
nein næturfrost. Það gæti þvert
á móti verið ágætt að fá vægt
kuldakast eins og þetta, því það
spornaði við því að gróðri færi
of hratt fram.
Þó okkur leikmönnum í faginu
finnist I að kannski láta hálf
skrýtilega i eyrum, þá er það
sólin, sem um þessar mundir fer
verr með trén en kuldinn. Tals-
vert ber á sólbruna, eins og oit
á vorin, einkum á greninu. Tré,
sem voru hvanngræn fyrir v'ku,
eru nú sums staðar sett brúnum
blettum. Þetta stafar af því, að
uppgufun er það ör í sólinni á
morgnana eftir kulda næturinn-
ar, að vökvinn krystallast í plönt-
unni. En slíkt jafnar sig, ef það
hefur ekki farið alveg í nálar.
rótina.
Hættulegast gróðrinum hér í
Reykjavík á þessu stigi er þó
saltrokið. Það orsakar bruna á
nýútsprungnum trjám. Vorið
1957 kom slæmt særok eftir að
trén voru orðin aliaufguð, og
fór það mjög illa með þau.
Vorkuldi hefur exki valdið
verulegu tjóni á undanförnum
árum. í fyrra var tíðin sérlega
góð í marzmánuði. Á pálmasunnu
dag var 7—8 stiga hiti og á pásk-
unum, sem voru 7. apríl var glaða
sólskin og gott veður. Veðrið var
sem sagt svipað því, sem nú var.
Seinna kom að vísu svoiítið kulda
kast, en ekki svo slæmt að pað
kæmi að sök.
Það virðist því ekki vera ótíma
bær bjartsýni hjá garðeigendum
að vera teknir til starfa af fuilum
krafti. Þetta mun einmitt vera
rétti timinn til að sa gulrótum,
sumarblómum í reiti o. fl.
Svona góðviðrisdagar eru ein-
mitt fjarska heppilegir til þess
að hreinsa til í görðum, engu
síður en innanhúss, og koma öllu
í röð og reglu