Morgunblaðið - 08.03.1960, Page 1

24 síður
47. árgangur
56. tbi. — Þriðjudagur 8. marz 1961
PrentsmiSja MorrUíiblaðsins
DC-8 kemst ekki
án viðkomu
Verður Keflavikurvöllur fyrir valinu?
SAS hefur orðið fyrir mikl-
um vonbrigðum með DC-8
þoturnar. Ekki fyrst og
fremst vegna þess að afhend-
ing þeirra dregst fram yfir
þann tíma, sem ákveðinn var,
heldur fyrst og fremst vegna
þess að þoturnar munu ekki
hafa jafnmikið flugþol og
ráðgert var.
★
DC-8 munu því að jafnaði ekki
geta flogið án viðkomu milli
Kaupmannahafnar og New York.
Samkvæmt samningum SAS við
Douglasverksmiðjurnar um þotu
kaupin átti DC-8 að hafa 8,500
km flugþol. Reyndin verður sú,
að flugþol þeirra verður 15%
minna vegna þess, að sérfræðing
unum hefur í stuttu máli ekki
tekizt að finna nægilegt rúm fyr
ir eldsneytisgeyma í þessu 140
tonna bákni.
SAS getur ekki staðið við
loforðin
Á flugleiðinni Kaupmanna-
höfn—New York verður DC-8
því að hafa viðkomu annað hvort
í Prestwick í Skotlandi eða Gand
er á Nýfundnaiandi. í stöku til-
fellum er líka hugsanlegt, að
þoturnar komi við á Keflavíkur-
flugveili.
★
En af viðkomunum og elds-
neytisfyllingunum leiðir aukinn
rekstrarkostnaður auk þess sem
SAS getur nú ekki staðið við
margendurteknar auglýsingar
um að í vor verði hægt að kom-
ast án viðkomu yfir Atlantsafið
með þotum félagsins. Forysta
SAS íhugar nú hvort ekki beri
að krefja Douglasverksmiðjurn-
ar um skaðabætur og bendir allt
til þess að svo verði. Ekki þykir
samt líklegt, að félagið geti feng
ið verksmiðjurnar dæmdar fyrir
samningsrof.
Hydrant á Keflavíkurflugvelli
Og nú veltur mest á því fyrir
SAS, að valdir verði viðkomu-
staðir, sem veitt geta umbeðna
þjónustu á sem skemmstum tíma.
Aðalatriðið er, að eldsneytið fáist
Slitu Rússar
sæsímonn til
íslnnds ?
BREZKA Fishing News birt-
ir nýlega þær fréttir frá Hjalt
Iandseyjum, að það sé talið
Iíklegt, að rússnesk fiskiskip
hafi valdið skemmdum sem ný
lega urðu á sæsímanum frá
Skotlandi til Færeyja og ís-
lands.
Sæstrengurinn slitnaði ný-
iega á þeim slóðum, þar sem
Rússarnir hafa verið undan-
farið. Urðu skemmdirnar
nokkrum mílum vestur af
eynni Burra, einmitt á svæði
sem rússnesk verksmiðjuskip
hafa legið fyrir akkerum.
Danskt sæsimaskip Edward
Svenson kom á staðinn til
að gera við skemmdirnar.
afgreitt á þoturnar á svipstundu
til flýtisauka fyrir farþega og
félagið.
1 vor verður tekið í notkun
nýtt dælukerfi, Hydrant, á Kast
rup-flugvelli. Verður þá hægt að
afgreiða margar flugvélar í einu
og dæla samtals 22,000 lítrum á
mínútu. Jafnhraðvikar dælur
munu ekki vera fyrir hendi í
Prestwick og á Gander, en á
Keflavíkurflugvelli eru Hydrant-
dælur. Keflavíkurflugvöllur var
einn fyrsti flugvöllurinn í Ev-
Framh. á bls. 2
Glerkúlur °g
steinhús
Gautaborg, 7. marz.
Einkaskeyti til Mbl.
SÆNSKA dagblaðið Göta-
borgs Tidningen skýrir á
sunnudaginn frá því, þegar sjó
menn frá Ólafsvík köstuðu
netakúlum á brezka togarann
Arsenal sl. miðvikudag. Þar
stendur m.a.:
„Það gerir ekkert til þótt
kastað sé gleri þegar maðui
býr í steinhúsi“.
-<s>
The Economist segir;
Tólf mílur befri en
landgrunnið allt
B R E Z K A tímaritið The
Economist birtir hinn 5. marz
sl. grein undir fyrirsögninni
„All at sea“, þar sem rætt er
um væntanlega landhelgis-
ráðstefnu í Genf. Er þar laus-
lega rakinn gangur ráðstefn-
unnar sem haldin var í Genf
um þessi mál í apríl 1958 og
ákvörðun Islendinga um út-
færslu landhelginnar sama ár.
— Síðan segir í greininni:
„Meirihlutinn 1958 var fylgj-
andi 6 mílna landhelgi og 12
mílna fiskveiðilögsögu. Þess
vegna verður tillaga Kanada
í rauninni grundvöllur að við-
ræðunum nú.
Sennilegt er að sex mílna land-
helgi fái tvo þriðju atkvæða, þótt
Sovétríkin geti reiknað með
stuðningi ýmissa SuðurAmer-
íku-, Afríku- og Asíuþjóða við 12
mílur. Aðalrökin gegn tólf míl-
um eru þau að ef sú landhelgi
yrði ákveðin, væru ýms sund,
þeirra á meðal Ermasund og
Rauðahafið, ekki lengur talin út-
höf. Þetta atriði munu siglinga-
þjóðirnar nota sér.
★ I.andgrunnið allt
En deilan um fiskveiðilögsög-
una snýst meira strandríkjunum
í vil. Nýju þjóðirnar (þeirra á
meðal ísland) eru önnum kafn-
ar að byggja upp efnahagskerfí
sín; mörg smáríki eru því fylgj-
andi að berjast gegn hinum stóru
fiskveiðiþjóðum, Bandaríkjunum,
Bretlandi, Þýzkalandi og Japan.
Ef Islendingar og sumar
Suður-Ameríkuþjóðirnar
fengju að ráða, yrði allt land-
grunnið friðað.
Þess vegna er það stærri
fiskveiðiþjóðunum í vil að
einhver takmörk verði ákveð-
in. Því áframhaldandi ósam-
komulag gefur strandríkjun-
um tækifæri til að bæta enn
við landhelgi sína samkvæmt
landslögum eins og þau hafa
gert síðustu fimm ár. Það er
rétt að þau yrðu kærð fyrir
dómstólum. En hvaða dóm-
stóll getur í dag stutt þriggja
mílna landhelgi? Jafnvel Bret
land hefur yfirgefið þá stefnu
með samningi við Fæeryjar.
Það er rétt að unnt er að
senda aftur herskip á miðin,
en er í rauninni hægt að reka
iðnað á slíkum forsendum?
Takmörkun afla
Brezka • sendinefndin í Genf
mun sennilega byrja viðræðurn-
ar á grundvelli bandarísku til-
lögunnar (sex mílur-l-sex mílur.
Þær þjóðir sem stundað hafa
veiðar á miðunum síðustu fimm
ár fái að halda áfram veiðum að
sex mílum). Vafalaust má end-
urbæta þær; annað hvort með
því að leyfa erlendum togurum
veiðar að níu mílum eða með
því að takmarka afla viðkom-
andi þjóða á svæðunum. Til-
lögur brezkra togaraeigenda um
samkomulag um „ræktun sjáv-
arins“ eru miklu skiljanlegri
hvað verndun viðkemur, heldur
en ákveðinn mílufjöldi. Er al-
gjörlega óframkvæmanlegt að
sameina ákveðna verndun og til
dæmis níu mílna fiskveiðilög-
sögu?
■jHr Misjöfn afstaða
Það væri stórt spor í áttina til
samkomulags ef Kanada, sem
hefur tekið sér siðferðilega leið-
sögn þeirra ríkja, sem vilja sex
og sex, mundi skýra það hverj-
ar ráðstafanir væri unnt að gera
til að draga úr því áfalli, sem
12 mílur yrðu fyrir margan fisk-
iðnaðinn. Fiskar fylgja ekki alls
staðar sömu reglum. Tólf mílna
landhelgi við Noreg, þar sem
veiðistöðvarnar eru venjulega
nálægt landi, hlýtur að hafa
miklu skaðlegri áhrif á veiðar
Framh. á bls. 2
Síðastliðinn fimmtudag varð i
hörð ásigling rétt utan við
höfnina í Dragör, sem er á
Amager, suður af Kaupmanna
höfn. Svarta þoka var á, en
hávaðinn af árekstrinum
heyrðist greinilega til lands,
og voru menn ekki í vafa um
hvað skeð hefði. Björgunar-
skip voru þegar send á vett-
vang og kom þá í ljós að flutn
ingaskipið Pennsylvania, sem
er frá Sameinaða Gufuskipa-
félaginu í Höfn, hafði siglt á
rússneska togarann Onda, að-
eins einni sjómílu austur af 1
Dragör. — Um tíma var óttazt
að togarinn sykki, vegna þess
hve mikill leki kom að honum
við ásiglinguna, og var áhöfn-
in viðbúin að fara í björgun-
arbátana.
Rússarnir afþökkuðu þó alla
aðstoð og tókst af eigin ramm
leik að komast að rússneska
frystiskipinu Juljus Janonis,
sem var þar í grendinni. Þar
var afla togarans umskipað,
en siðan héldu bæði skipin i
suðurátt. — Myndin sýnir tog-
arann eftir ásiglinguna.

Rússar ýta Skotum
af fiskimiðunum
FISKIMENN í Aberdeen í
Skotlandi kvarta nú mjög
yfir því, að voldugur rúss-
neskur fiskiskipafloti hefur
tekið sér stöðu undan vestur-
strönd Hjaltlandseyja og ýtir
skozku togurunum þar með
út af beztu fiskimiðum
þeirra.
* Stór floti
Einn skozki togaraskipstjórinn,
Mr. James Flett af togaranum
David Wood frá Aberdeen lýsir
hinum rússneska flota þannig, að
í honum séu 20 móðurskip, hvert
þeirra allt að 10 þús. tonn að
stærð og kringum þau eru 150
til 200 veiðiskip.
Skotar eru sérstaklega sárir
yfir því, að móðurskipin skuli
hafa tekið sér stöðu á beztu
fiskimiðunum, svo að ómögulegt
er fyrir togara að athafna sig
á þeim. Auk þess kvarta þeir yfir
því, að sjórinn óhreinkist mjög
umhverfis fiskiflota Rússa. Eru
þess mörg dæmi, að Rússar hafi
misst olíutunnur útbyrðis þegar
storma gerir.